Ο Νίκος Χρυσάκης έχει κατοικίδιο. Εναν σκύλο, «όχι ράτσας». Αυτό είναι το μόνο που θα πει γι’ αυτόν, ούτε το όνομά του, ούτε πόσο τον αγαπά, ούτε τίποτα. Ο υποδιευθυντής της Δ/νσης Αστυνομίας Ηρακλείου Κρήτης θεωρεί ότι το αν είναι ο ίδιος φιλόζωος είναι εκτός θέματος, ότι δεν αφορά κανέναν. Η πολιτεία, οι Αρχές –πιστεύει βαθιά– έχουν χρέος να αντιμετωπίσουν το φαινόμενο των αυξανόμενων περιστατικών κακοποίησης ζώων, καθώς έτσι οχυρώνουν ολόκληρη την κοινωνία. «Το βλέπουμε καθημερινά στη δουλειά μας, η βία απέναντι στα ζώα σχετίζεται με τη βία απέναντι στον άνθρωπο», λέει στην «Κ».

Ο κ. Χρυσάκης είναι ο συγγραφέας του εγχειριδίου «Το Νομικό Status των Ζώων στην Ελληνική Εννομη Τάξη», ενός οδηγού νομοθεσίας και αστυνομικών ενεργειών για την προστασία των ζώων συντροφιάς, το οποίο τις προηγούμενες ημέρες έφτασε σε όλα τα αστυνομικά τμήματα της χώρας και βρίσκεται στο γραφείο κάθε αξιωματικού υπηρεσίας (το κόστος διανομής ανέλαβαν τα ΕΛΤΑ). «Το έναυσμα ήταν η διαπίστωση ότι οι κακοποιητικές συμπεριφορές εις βάρος ζώων αυξάνονταν συνεχώς. Δυστυχώς, δεν περνά 8ωρο εργασιακό που οι συνάδελφοί μου να μην ασχολούνται με ένα τέτοιο περιστατικό». Οπως λέει, οι υποθέσεις που φτάνουν στα δελτία ειδήσεων, όπως πρόσφατα η κακοποίηση μιας γάτας στη Φολέγανδρο από παιδιά δημοτικού, αποτελούν μόνο την κορυφή του παγόβουνου. «Την ίδια στιγμή, όμως, υπήρχε δυστοκία στην εφαρμογή του νόμου. Θεώρησα λοιπόν σωστό να αναλάβω να τον κάνω πιο “βατό”, να βοηθήσω να εξοπλιστεί γνωστικά ο συνάδελφός μου ώστε να είναι σε θέση να διαχειρίζεται πιο αποτελεσματικά τα περιστατικά».

Οπως διευκρινίζει, η κακοποίηση των ζώων διώκεται βάσει του νόμου, ενώ επισύρει διόλου ευκαταφρόνητες ποινές. Η ενεργητική κακοποίηση (η εκ προθέσεως προσβολή του ζώου, με πράξεις όπως κρέμασμα, πνιγμό, ακρωτηριασμό, εγκατάλειψη, σεξουαλική κακοποίηση) επισύρει ποινή φυλάκισης ενός έτους τουλάχιστον, χρηματική ποινή 5.000-15.000 ευρώ και διοικητικό πρόστιμο 30.000 ευρώ. Η παθητική κακοποίηση, η αδιαφορία δηλαδή για το ζώο (ακατάλληλες συνθήκες διαβίωσης, μόνιμη αλυσόδεση, σε βαρέλι, εκτεθειμένο στον καύσωνα ή στον παγετό, μη χορήγηση τροφής ή χορήγηση ακατάλληλης τροφής κ.ο.κ.) είναι αδίκημα επίσης πλημμεληματικού χαρακτήρα, με ποινή φυλάκισης και χρηματικές και διοικητικές κυρώσεις. Για παράδειγμα, η μόνιμη αλυσόδεση ενός ζώου επισύρει πρόστιμο 500 ευρώ (αν είναι δύο οι σκύλοι, διπλασιάζεται το ποσό). Το δέσιμο σε βαρέλι έχει πρόστιμο 500 ευρώ, η μη έκδοση βιβλιαρίου υγείας 300 ευρώ, η έλλειψη περίθαλψης 500 ευρώ. «Ολα αυτά αθροιστικά κάνουν ένα μεγάλο ποσό. Το χειρότερο από όλα στην παθητική κακοποίηση είναι ότι ο κακοποιών δεν γνωρίζει ότι κακοποιεί το ζώο. Θεωρεί φυσιολογική αυτή τη συμπεριφορά, ότι παρέχει υπηρεσίες προς το πλάσμα αυτό. Το έχει πεταμένο σε ένα βαρέλι και του έχει ένα κομμάτι ψωμί και θεωρεί ότι το φροντίζει». Να σημειωθεί ότι η αστυνομία μπορεί να ενεργήσει είτε κατόπιν καταγγελίας είτε αυτεπαγγέλτως.

Προθάλαμος

Λέγεται και γράφεται συχνά ότι η κακοποίηση των ζώων αποτελεί τον προθάλαμο για την κακοποίηση ανθρώπων. Για τον Νίκο Χρυσάκη, όπως και πολλούς εν ενεργεία αστυνομικούς, το παραπάνω δεν αποτελεί θεωρία, αλλά καθημερινό βίωμα. «Διαπιστώνουμε πολύ συχνά ότι πίσω από την κακοποίηση του ζώου κρύβεται η κακοποίηση του παιδιού ή της γυναίκας. Οτι πίσω από ένα παραμελημένο ζώο ίσως κρύβεται ένα παραμελημένο παιδί. Διαπιστώνουμε ότι η κτηνοβασία σχετίζεται με την παιδική πορνογραφία ή ότι πίσω από τις κυνομαχίες βρίσκεται το οργανωμένο έγκλημα. Είναι σαφές ότι εκείνος που βασανίζει ένα ζώο είναι άτομο με ροπή στο έγκλημα. Τους συναντούμε συχνά να διαπράττουν ασύδοτα διάφορες εγκληματικές πράξεις. Είναι οι λεγόμενοι “νταήδες”, που εμπλέκονται σε έριδες, παρουσιάζουν εμφανή παραβατική συμπεριφορά αλλά και σε κάθε πτυχή της καθημερινότητάς τους. Οπως συνηθίζω να λέω, μέσα τους κρύβεται ένα ανώριμο παιδί με κακοφορμισμένες πληγές, ενώ φέρουν στο εξωτερικό το προσωπείο του οργισμένου τιμωρού. Η αγωνία μου γράφοντας το βιβλίο, αυτό που ήθελα περισσότερο να περάσω στους συναδέλφους μου ήταν, πέρα από την προστασία του ζώου, να ανοίξουν τον κύκλο της έρευνας και στο περιβάλλον του θύτη».

Με αφορμή το θέμα των ημερών, την κακοποίηση ενός ζώου από παιδιά σε πολύ τρυφερή ηλικία, ο κ. Χρυσάκης λέει: «Αποτελεί κανόνα της ανθρώπινης ανάπτυξης η ταύτιση μικρών με μεγάλους. Εχει υποστηριχθεί ότι τα παιδιά υιοθετούν ό,τι βλέπουν και ακούν. Εάν οι γονείς έχουν επιθετική συμπεριφορά, αυτή θα αντιγράψουν τα παιδιά τους. Ετσι μαθαίνουν τα παιδιά να φοβούνται τα “βρώμικα” ζώα, που “έχουν αρρώστιες” και “δαγκώνουν”. Γενικά μιλώντας, εάν αντιληφθούμε κάποιο παιδί να κακοποιεί ζώα, όχι μόνο να μην το προσπερνάμε αλλά να το εκλαμβάνουμε ως σημάδι ότι το παιδί είναι πιθανό να είναι το ίδιο θύμα βίας ή μάρτυρας βίας μέσα στην οικογένεια».

Ο οδηγός νομοθεσίας και αστυνομικών ενεργειών για την προστασία των ζώων συντροφιάς που έγραψε ο υποδιευθυντής της Δ/νσης Αστυνομίας Ηρακλείου Κρήτης κ. Νίκος Χρυσάκης.

Ως γνωστόν, η σκληρότητα με τα ζώα αποτελεί ένα από τα τρία συμπεριφορικά χαρακτηριστικά στην παιδική ηλικία που συνδέονται (αν συνυπάρχουν τα δύο από τα τρία) με την εκδήλωση βίαιης συμπεριφοράς αργότερα (τα άλλα δύο είναι η εμμονή με τον εμπρησμό και η ακράτεια στον ύπνο μετά το 5ο έτος).

Ο κ. Χρυσάκης ξεκίνησε να γράφει το εγχειρίδιο για την προστασία των ζώων το 2014. Λίγο τα βράδια μετά τη δουλειά, στα ρεπό, στις άδειες.

«Η ενασχόλησή μου με το αντικείμενο με άλλαξε ως άνθρωπο και αξιωματικό, θεωρώ προς το καλύτερο», λέει ο κ. Χρυσάκης. «Θεωρώ ότι η επαγγελματική επάρκεια, η περιβαλλοντική και φιλοζωική κουλτούρα θα πρέπει να κοσμούν την προσωπικότητα του λειτουργούντος αστυνομικού. Αποτελεί κοινή παραδοχή σε κάθε πολιτισμένη κοινωνία ότι η ποιότητα του πολιτισμού κρίνεται από το πώς συμπεριφερόμαστε στα ζώα. Η αδράνεια αποτελεί το δεξί χέρι του εγκλήματος. Η ανοχή ενδυναμώνει τον κύκλο της βίας».

Το εγχειρίδιο εκδόθηκε με την υποστήριξη του Δήμου Αγίου Νικολάου και της Ενωσης Αξιωματικών ΕΛ.ΑΣ. Κρήτης.

Άνδρες το 95% των δραστών

Το προφίλ των ατόμων που ασκούν βία στα ζώα φέρεται να παρουσιάζει πολλές ομοιότητες με το προφίλ αυτών που ασκούν βία στους ανθρώπους, αναφέρει ο αστυνομικός υποδιευθυντής Ηρακλείου Νίκος Χρυσάκης. Συνήθως, πρόκειται για άτομα με έλλειψη ενσυναίσθησης, με δυσκολίες στην ανάπτυξη κοινωνικών σχέσεων, με χαμηλή αυτοεκτίμηση, ανασφάλεια και αισθήματα αναξιότητας και ανεπάρκειας, με μειωμένη ικανότητα για ευχαρίστηση από την καθημερινότητα, με παραβατική συμπεριφορά και προβλήματα με τον νόμο από νωρίς και ιδίως κατά το στάδιο της εφηβείας (π.χ. εμπλέκονται σε συμμορίες, ξυλοδαρμούς, κλοπές, χρήση ουσιών κ.λπ.), ασκούσαν ή υφίσταντο εκφοβισμό (bullying) όταν πήγαιναν στο σχολείο, με καταθλιπτική συμπτωματολογία και μανία επίδειξης δύναμης και εξουσίας σε όντα με μειωμένες αντιστάσεις, όπως γυναίκες, παιδιά και ζώα, έχοντας την ψευδαίσθηση ότι αυτομάτως γίνονται ρυθμιστές του «παιχνιδιού» και άρα υπολογίσιμοι και ισχυροί, με σεξουαλικές δυσλειτουργίες και υπέρμετρο εγωισμό, αιφνίδια βίαια ξεσπάσματα ανεξέλεγκτου θυμού χωρίς σημαντική αιτία. Τέλος, αξίζει να επισημανθεί ότι το 95% των βασανιστών ζώων είναι άνδρες.

ΛΙΝΑ ΓΙΑΝΝΑΡΟΥ-ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ