Η ευωδιά του βασιλικού είναι ταυτισμένη με το καλοκαίρι, αλλά και με αγαπημένες σάλτσες και σαλάτες.

Δεν υπάρχει σε ολόκληρο τον κόσμο σήμερα μυρωδικό πιο δημοφιλές από τον βασιλικό (Ocimum basilicum), που παραδοσιακά θεριεύει ετούτη την εποχή μέσα στις αυλές.

Παρ’ όλα αυτά, μέχρι πριν από λίγες δεκαετίες, ήταν ελάχιστα γνωστός μακριά από τις χώρες του Νότου, όπου ανέκαθεν αξιοποιούνταν οι αρτυματικές του ιδιότητες. Ευνοήθηκε όμως μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο από τη ραγδαία εξάπλωση της ιταλικής κουζίνας, η οποία, δικαίως, τον έχει αναγορεύσει «καλύτερο φίλο της ντομάτας».

Όλες οι ποικιλίες του, αλλά και αρκετά από τα δεκάδες συγγενικά του είδη, καλλιεργούνται έτσι σε πολλές χώρες, ενώ γλαστράκια με φουντωτό βασιλικό, με φύλλα έτοιμα για κατανάλωση, βρίσκουμε ακόμα και στα σούπερ μάρκετ. Αυτό συμβαίνει γιατί ο ξερός βασιλικός, παρά τα όσα υποστηρίζει η σχετική παροιμία, χάνει την περισσότερη από την ευωδιά του και προσφέρεται μόνο για την παρασκευή ενός ανακουφιστικού στη βαρυστομαχιά εγχύματος.

Στη μαγειρική απαιτείται η χρήση του νωπού, ο οποίος αρωματίζει έξοχα σάλτσες για ζυμαρικά με ντομάτα ή τυρί. Επίσης νοστιμίζει υπέροχα κρύες σούπες, σαλάτες (αναντικατάστατος στην υπέροχη Caprese), ομελέτες, τάρτες και σάντουιτς.

Στην Ελλάδα, ο βασιλικός είναι τόσο αγαπητός, που σκαρώθηκαν στιχάκια για την ευωδιά του και τραγούδια λιβανίζουν τη χάρη του.

Και όμως, η λατρεία που απολαμβάνει στη Μεσόγειο ο βασιλικός ωχριά μπροστά στις τιμές που επιδαψιλεύουν οι Ινδοί στο τούλσι (Ocimum tenuiflorum), έναν πολυετή εξάδελφό του. Φυτεύεται εντός βωμών στις οικίες για να διασφαλίζει με την ευωδιά του την ευμένεια των θεών, ενώ οι Ινδουιστές κοπανίζουν τα φύλλα του στο γουδί, για να παρασκευάζουν μαντζούνια που θεραπεύουν ασθένειες και αποδιώχνουν κακόβουλα όντα. Απωθητικές ιδιότητες, στο υλικό όμως επίπεδο, διαθέτει αναμφισβήτητα και ο δικός μας βασιλικός.

Αν γεμίσετε με αυτόν το μπαλκόνι σας, θα διαπιστώσετε ότι η ένταση των επιθέσεων που δέχεστε από τα κουνούπια θα μειωθεί αισθητά, ενώ, αν καλλιεργείτε ντομάτες, φυτέψτε τον στο παρτέρι τους, για να τις προστατεύσετε από τις προσβολές πολλών επιβλαβών εντόμων.

Οδηγίες φροντίδας

→ Κάθε χρόνο φιλοξενώ στον κήπο μου τουλάχιστον μια δεκάδα διαφορετικών ειδών και ποικιλιών βασιλικού: τον ιδανικό για σαλάτες γενοβέζικο με τα μεγάλα φύλλα, τον αξεπέραστο λεμονάτο, τον τεράστιο αφρικάνικο, τις τρεις ποικιλίες του προαναφερθέντος τούλσι, τον μεγαλόσωμο και (με τις κατάλληλες φροντίδες) πολυετή αγιορείτικο. Η καλλιέργεια και ο πολλαπλασιασμός τους είναι πραγματικά απλή υπόθεση ακόμα και για αρχαρίους στην κηπουρική, καθώς συγχωρούν τα συνηθέστερα λάθη. Σας προτρέπω λοιπόν να παραγγείλετε, μέσω διαδικτύου, σπόρους από ποικιλίες που σας γοήτεψαν, για να τους σπείρετε σχετικά νωρίς την ερχόμενη άνοιξη. Μπορείτε επίσης, πολύ εύκολα, να πολλαπλασιάσετε τους πιο θαλερούς και αρωματικούς βασιλικούς που θα εντοπίσετε τώρα σε ξένους κήπους με μοσχεύματα: κόψτε τρυφερά κλαδάκια χωρίς άνθη, αφαιρέστε περίπου τα μισά φύλλα τους από το σημείο τομής και πάνω, βάλτε τα στο νερό (θα το αλλάζετε κάθε τρεις με τέσσερις ημέρες) και τοποθετήστε τα σε φωτεινό μέρος, αποφύγετε όμως την απευθείας έκθεσή τους στον ήλιο. Ύστερα από περίπου τρεις εβδομάδες, οι ρίζες που αναπτύσσονται θα έχουν μεγαλώσει τόσο ώστε να είναι έτοιμα για φύτευση σε, αρχικώς, ημισκιερή θέση.

→ Ο βασιλικός κατά κανόνα φυτεύεται σε γλάστρες ή τενεκέδες, σε χώμα γόνιμο, που περιέχει αρκετή κοπριά ή κομπόστ και στραγγίζει σχετικά εύκολα. Ως φυτό καταγόμενο από τους τροπικούς, χρειάζεται αρκετή ζέστη, θέση προστατευμένη από τον δυνατό άνεμο και ηλιόλουστη, ευνοείται όμως αν, μέσα στο κατακαλόκαιρο, σκιάζεται κάποιες ώρες. Τον ποτίζουμε τακτικά, αφού όμως πρώτα το χώμα του έχει κάπως (ποτέ εντελώς) στεγνώσει, και στις μεγάλες ζέστες καθημερινά, καθώς τότε διψάει πολύ.

→ Πολύ σημαντική φροντίδα είναι το σχολαστικό κορφολόγημά του, το άμεσο δηλαδή κλάδεμα των σχηματιζόμενων ταξιανθιών. Έτσι θα διατηρήσετε την ελκυστική καμπυλότητα του σχήματός του, αλλά κυρίως θα διασφαλίσετε ταυτόχρονα τη μακροζωία του, επειδή, όταν ο βασιλικός σποριάζει, αρχίζει να μαραίνεται, με ταχύ μάλιστα ρυθμό.

Ορέστης Δαβίας – kathimerini.gr