Οι ευκαιρίες, οι προκλήσεις και τα «αγκάθια»

Η σημασία που έχει αθλητική βιομηχανία ως ένα προϊόν που μπορεί να ωθήσει την οικονομία, εγχώρια και διεθνώς, συζητήθηκε εκτενώς στο συνέδριο του Economist «The sports business summit for SE Europe».

Σύμφωνα με τον John Andrews, (Consultant Editor, The Economist) η αθλητική βιομηχανία αποτελεί μια αντανάκλαση της κοινωνίας και της οικονομίας, σημειώνοντας εισαγωγικά ότι ο αθλητισμός έχει να κάνει με την ευγενή άμιλλα, η οποία συναντάται μεταξύ ατόμων, μεταξύ ομάδων αλλά και μεταξύ εθνών.

Ο εκπρόσωπος του Economist προέβλεψε περαιτέρω συνεισφορά της αθλητικής βιομηχανίας στην οικονομία τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς, όπου η συγκεκριμένη αγορά είναι μεν αντιμέτωπη με προκλήσεις, δημιουργεί δε ευκαιρίες. Αναφέρθηκε ενδεικτικά στην τιμωρία αθλητών για παραβατικές συμπεριφορές, στα αναβολικά, στην τεχνολογία που συχνά υποβοηθά κακές πρακτικές αλλά και στις επενδύσεις που ευνοούν την επιχειρηματικότητα και την ανάπτυξη θέσεων εργασίας, όπως π.χ. μέσω τηλεοπτικών δικαιωμάτων, ηλεκτρονικό στοίχημα, λιανεμπόριο κ.ο.κ..

Η κυβέρνηση αντιμετωπίζει τον αθλητικό τουρισμό ως προϊόν υψηλής προστιθέμενης αξίας, επεσήμανε κατά την ομιλία του στο Sports Business Summit του Economist ο υφυπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λευτέρης Αυγενάκης, προσθέτοντας ότι, πέρα από την τεράστια πολιτιστική του αξία, είναι και μια μεγάλη και ισχυρή οικονομική βιομηχανία. Αναφέρθηκε στον συνδυασμό της κυβερνητικής πολιτικής για τον αθλητισμό με τον πολιτισμό, την παιδεία, την υγεία και την ανάπτυξη, ενώ υπογράμμισε: «Λέμε όχι στη λογική του κρατικοδίαιτου μοντέλου στον αθλητισμό».

Αναφερόμενος στο ζήτημα των αθλητικών εγκαταστάσεων, ανέφερε ότι οι υποδομές αποτελούν τη βάση πάνω στην οποία μπορεί να αναπυχθεί η αθλητική βιομηχανία. «Η χώρα μας διαθέτει μεγάλες και αρκετά σύγχρονες αθλητικές εγκαταστάσεις. Πολλές από αυτές παραμένουν αναξιοποίητες, ενώ κάποιες άλλες έχουν αφεθεί στην ελλιπή συντήρηση ή στην εγκατάλειψη. Αποτελεί προτεραιότητά μας η αξιοποίηση αυτών των εγκαταστάσεων είτε από το ΤΑΙΠΕΔ, είτε από τη ΓΓΑ, είτε από άλλους φορείς, είτε μέσω ΣΔΙΤ ή οποιαδήποτε άλλη μορφή», υπογράμμισε ο υφυπουργός.

Ήδη έχουν δρομολογηθεί δράσεις για την ενεργειακή αναβάθμιση των αθλητικών εγκαταστάσεων σε συνεργασία με το ΤΕΕ, την εκπόνηση μελετών για τον έλεγχο της στατικότητας και τις ανάγκες συντήρησης των υποδομών προκειμένου άμεσα να προχωρήσουμε σε διαδικασίες εκσυγχρονισμού των αθλητικών εγκαταστάσεων, την εκπόνηση στρατηγικής μελέτης (master plan) για την αξιοποίηση των πολυδύναμων αθλητικών κέντρων σε ΟΑΚΑ και ΣΕΦ, τη διασύνδεση της επιχειρηματικότητας με τον αθλητισμό, υπογράμμισε ο κ. Αυγενάκης.

«Δεν αναφέρομαι μόνο σε χορηγίες για τη διενέργεια αθλητικών εκδηλώσεων. Προφανώς και οι χορηγίες είναι εξαιρετικά σημαντικές και απαραίτητες. Κυρίως, όμως, αναφέρομαι στην προσπάθεια αλλαγής κουλτούρας και στον αθλητικό κόσμο και στον επιχειρηματικό, ώστε να αξιοποιηθούν οι τεράστιες δυνατότητες του αθλητισμού στην οικονομική ανάπτυξη», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Αυγενάκης.

Mε τον αθλητικό τουρισμό να κατέχει ήδη το 12,12% της παγκόσμιας τουριστικής αγοράς, ενώ στις περισσότερες αναπτυγμένες χώρες να αντιστοιχεί στο 20% του τουρισμού, όπως ανέφερε ο κ. Αυγενάκης, ο ίδιος έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στην ανάπτυξή του, υπογραμμίζοντας ότι μεταξύ του 2017 και 2021 θα έχει ποσοστό ετήσιας ανάπτυξης 41,45%.

Μίλησε ακόμα για τη σημασία της ανάπτυξης του μηχανοκίνητου αθλητισμού, καθώς προσελκύει τουρίστες υψηλής μέσης δαπάνης. «Πιστεύουμε ότι η Ελλάδα μπορεί να μεγιστοποιήσει τα έσοδα από τις επενδύσεις στα αθλητικά γεγονότα και να ενισχύσει την ανάπτυξη», τόνισε κλείνοντας ο κ. Αυγενάκης.

«Το 90% των εσόδων της ΔΟΕ αναδιανέμεται προς όφελος των αθλητών παγκοσμίως. Σε κύκλο τετραετίας αυτό αντιστοιχεί σε 5 δισ. δολάρια ή σε 3,4 εκατ. δολάρια ημερησίως», τόνισε ο πρόεδρος της Ελληνικής Ολυμπιακής Επιτροπής Σπύρος Καπράλος, εξηγώντας ότι τα χρήματα αυτά πηγαίνουν στην εκάστοτε Οργανωτική Επιτροπή προκειμένου να διοργανώσει τους Αγώνες, στους ίδιους τους αθλητές μέσω των Εθνικών Ολυμπιακών Επιτροπών τους, και στις Διεθνείς Ομοσπονδίες για την ανάπτυξη του κάθε αθλήματος. Το 73% των εσόδων της ΔΟΕ προέρχεται από την πώληση των τηλεοπτικών δικαιωμάτων και το 18% από χορηγούς.

«Μέσω της επιδίωξης της συμμετοχής αλλά και της διάκρισης στους Ολυμπιακούς Αγώνες, οι αθλητές διαπλάθουν τον χαρακτήρα τους και αποκτούν αυτοπειθαρχία, αφοσίωση και ηγετικές ικανότητες. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες δίνουν το υπόβαθρο για να αναπτυχθούν τόσο οι αθλητικές όσο και οι προσωπικές αρετές όπως το αθλητικό πνεύμα, η υπευθυνότητα και η εστίαση στον στόχο», διεμήνυσε ο κ. Καπράλος.

Ο ίδιος αναγνώρισε το πρόβλημα του ντόπινγκ, υπογραμμίζοντας ότι η ΔΟΕ έχει προχωρήσει στην αύξηση των κονδυλίων για την καταπολέμηση του φαινομένου και στη διενέργεια περισσότερων ελέγχων πριν και κατά τη διάρκεια των αγώνων, με τα δείγματα να φυλάσσονται επί 8ετία, καθώς «η επιστήμη δίνει σήμερα τη δυνατότητα έστω και εκ των υστέρων να ανιχνευθούν οι παραβάτες του κώδικα αντι-ντόπιγκ».

Όσον αφορά στην Ελληνική Ολυμπιακή Επιτροπή, όπως είπε ο κ. Καπράλος, με χρήματα της ΔΟΕ ανακαίνισε το ποδοσφαιρικό γήπεδο στη Μόρια, κατασκεύασε γήπεδα μπάσκετ και ποδοσφαίρου στο κέντρο υποδοχής προσφύγων στον Ελαιώνα και κάλεσε πρόσφυγα να μεταφέρει την Ολυμπιακή Φλόγα ως λαμπαδηδρόμος στη λαμπαδηδρομία που διεξήχθη για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Ρίο.

Με 3,5 δισ. οπαδούς παγκοσμίως και 350 εκατ. ανθρώπους να παρακολουθούν τους τελικούς του Champions League, είναι σαφείς οι επαγγελματικές ευκαιρίες που υπάρχουν σε κάθε πτυχή της ποδοσφαιρικής βιομηχανίας, σύμφωνα με τον πρόεδρο της Milan Paolo Scaroni, ο οποίος από το βήμα του Economist τόνισε ότι 25 δισ. ευρώ είναι η αγορά μόνο από τις 5 βασικές λίγκες της Ευρώπης.

Σε αυτό το περιβάλλον, ζητούμενο είναι πώς μπορεί κανείς να έχει ηγετική θέση, ώστε να φέρνει τους καλύτερους παίκτες, να προσελκύει συνεχώς νέους οπαδούς και εντέλει να δημιουργεί έσοδα, υπογράμμισε ο κ. Scaroni. Όπως εξήγησε ο ίδιος, στην Ασία υπάρχουν δισεκατομμύρια νέοι οπαδοί, πιστοί τόσο στο ποδόσφαιρο όσο και σε άλλα αθλήματα. Ο πρόεδρος της Milan ρόσθεσε ότι αυτό που χρειάζεται για την αύξηση των πιστών οπαδών είναι τόσο η ανάπτυξη του Champions League όσο και η προσβασιμότητα, διότι αυτή δεν είναι εύκολη σε Ασία και Ινδία, λόγω της διαφοράς ώρας (π.χ. πολλοί αγώνες διεξάγονται όταν είναι ξημερώματα για τις χώρες αυτές). Μια λύση υπό συζήτηση είναι τα ματς να μεταφέρονται Σαββατοκύριακα, ανέφερε ο κ. Scaroni.

Για την προσπάθεια επανεκκίνησης του ελληνικού ποδοσφαιρικού πρωταθλήματος μίλησε κατά την εισήγησή του στο συνέδριο του Economist ο πρόεδρος της Super League Greece και Α’ αντιπρόεδρος & διευθύνων σύμβουλος της ΠΑΕ ΑΕΚ Μηνάς Λυσάνδρου, ο οποίος ανέφερε ότι η νέα Super League ιδρύθηκε το 2006 και με κοινή βούληση 14 ομάδων αποφασίστηκε η επανεκκίνησή της τον Απρίλιο του 2019.

Στο πλαίσιο αυτής της στρατηγικής, ο κ. Λυσάνδρου αναφέρθηκε σε μια σειρά από πρωτοβουλίες, μεταξύ των οποίων η ανάπτυξη της θεσμικής συνεργασίας με το Υπουργείο Αθλητισμού, η προσπάθεια εκσυγχρονισμού των εγκαταστάσεων, η διαβούλευση για τον νέο αθλητικό νόμο και η ασφάλεια των αθλητικών διοργανώσεων. Όπως είπε, το ελληνικό πρωτάθλημα βρίσκεται σε σταυροδρόμι, ενώ μιλώντας για την τρέχουσα αγωνιστική, σχολίασε ως μεγάλη αλλαγή το νέο format διεξαγωγής του πρωταθλήματος με μειωμένο αριθμό ομάδων, ανάδειξη του αθλητή μέσω των play off, παροχή συνεχούς ενημέρωσης στους φιλάθλους όπου κι αν βρίσκονται και στρατηγική επένδυση στην τεχνολογία. Ενδεικτικά, ο κ. Λυσάνδρου σημείωσε ότι ήδη στα social media σημειώνεται 88% αύξηση των followers. Στο επίκεντρο, όπως είπε, είναι πρωτοβουλίες όπως το Fantasy League, η θέσπιση κεντρικής διαχείρισης των πινακίδων LED στα γήπεδα και λύσεις με ανταποδοτικότητα, ενώ έκλεισε την παρέμβασή του με το επετειακό γεγονός που αφορά τα 60 χρόνια από την πρώτη σέντρα της Α’ Εθνικής.

Τη στρατηγική επιλογή της πορτογαλικής ομάδας να επενδύσει στην ανάπτυξη της νεολαίας ανέλυσε κατά την παρέμβασή του στο συνέδριο του Economist ο διευθύνων σύμβουλος της Benfica Domingos Soares de Oliveira, ανατρέχοντας σε μια απόφαση η οποία ελήφθη πριν από 15 χρόνια, «όταν αποφασίσαμε να χτίσουμε μια ακαδημία κορυφαίου επιπέδου, συγκεντρώνοντας 13χρονους αθλητές ώστε να ζουν και να προπονούνται μαζί στον ίδιο χώρο».

Τα αποτελέσματα αυτής της στρατηγικής ήταν ορατά μόνο 7 έως 10 χρόνια μετά την αρχική επένδυση, εξήγησε ο κ. Oliveira, τονίζοντας ότι το κλαμπ κατάφερε με αυτόν τον τρόπο να μειώσει τις δαπάνες του σε νέους παίκτες, να ελέγξει τους μισθούς των παικτών και να δημιουργήσει πρόσθετα έσοδα μέσω της εμπορικής αξιοποίησης του δυναμικού.

«Βεβαίως, χρειαζόταν επίσης να έχουμε πρόσβαση σε ταλέντο στο αρχικό στάδιο -που σημαίνει κορυφαίοι scouters αλλά και εξαιρετικοί νεαροί αθλητές- όπως και καλά εκπαιδευμένους προπονητές, σύγχρονες εγκαταστάσεις και μια καλή μεθοδολογία και τεχνολογία που να υποστηρίζει τα πάντα και παντού», συμπλήρωσε ο κ. Oliveira.

Η Barcelona είναι «κάτι περισσότερο από μια ομάδα», ανέφερε χαρακτηριστικά η εκπρόσωπος της Barcelona Marta Plana i Dropez, η οποία στάθηκε στα 144.000 μέλη και στο 1,5 εκατ. παιδιά τα οποία στηρίζει ο οργανισμός ανά τον κόσμο.

«Τις τελευταίες δεκαετίες έχουν υπάρξει τρεις πηγές εισοδήματος στον κόσμο του αθλητισμού: τα έσοδα από τους αγώνες και από τις εμπορικές δραστηριότητες των εγκαταστάσεων που τους φιλοξενούν, τα τηλεοπτικά δικαιώματα και οι χορηγίες. Ωστόσο, τελευταία αρχίζουμε να διαπιστώνουμε ότι το περιθώριο ανάπτυξης είναι μικρό και ότι οι οικονομικοί πόροι που θα αντλούνται από αυτές τις τρεις μορφές εσόδων δεν θα είναι τόσο κυρίαρχοι. Για τον λόγο αυτόν, τα κλαμπ αρχίζουν να αναπτύσσουν νέες στρατηγικές για ολόκληρη την παγκόσμια κοινότητα των fan, με την ιδέα να είναι σε θέση να τους κεφαλαιοποιήσουν», εξήγησε η κ. Plana, τονίζοντας ότι η Barcelona έχει περισσότερους από 335 εκατ. ακόλουθους στα social media.

Στο πλαίσιο αυτό, περιέγραψε ενέργειες όπως τα Barça Studios και το Barça Innovation Hub, με projects όπως το WIMU, «ένα σύστημα που καταγράφει σε πραγματικό χρόνο δεκάδες βιομετρικά δεδομένα και την απόδοση του παίκτη».

Τις επιχειρηματικές ευκαιρίες στο παγκόσμιο ποδόσφαιρο ανέπτυξε ο διευθυντής της Burnley Brendan Flood, ο οποίος τόνισε ότι η αξία των αθλητικών δικαιωμάτων στα ΜΜΕ ανέρχεται σε 43,7 δισ. ευρώ. Ο κ. Flood αναφέρθηκε στη δυναμική που εμφανίζουν ανερχόμενοι τομείς όπως το γυναικείο ποδόσφαιρο, υπογραμμίζοντας ότι η αξία του Παγκοσμίου Κυπέλλου Γυναικών ανέρχεται σε 130 εκατ. ευρώ. Στάθηκε δε στα οφέλη των διεθνών ποδοσφαιρικών κατασκηνώσεων και της επένδυσης στην κοινότητα.

Tη δομή της MLS ως ενιαίας οντότητας κατά την οποία όλα τα σημαντικά περιουσιακά στοιχεία ανήκουν στη Λίγκα, περιέγραψε στο Sports Business Summit του Economist ο ανώτατος αντιπρόεδρος της Major League Soccer (MLS) Δημήτριος Ευσταθίου. Όπως εξήγησε, η Λίγκα διατηρεί όλα τα εθνικά εμπορικά δικαιώματα και τα δικαιώματα μετάδοσης, έχει υπό την κατοχή της όλη την πνευματική ιδιοκτησία των κλαμπ (logos, μασκότ, κ.ά.), και υπογράφει τα συμβόλαια όλων των παικτών τους οποίους και προσλαμβάνει. Από την πλευρά τους, τα κλαμπ έλαβαν το δικαίωμα να συμμετέχουν σε συμφωνίες τοπικής μετάδοσης και χορηγίας, αξιοποιούν την πνευματική ιδιοκτησία στον τόπο τους και είναι εκείνα που διαλέγουν όλους τους παίκτες για τα ρόστερ τους.

Στην επιρροή που δέχεται το μπάσκετ ως άθλημα από την παγκοσμιοποίηση της οικονομίας εστίασε την εισηγησή του ο γενικός διευθυντής της Dallas Mavericks Donnie Nelson. Αναφέρθηκε στη σημασία και τις ιδιαιτερότητες της ανερχόμενης κινεζικής αγοράς. Τέλος, σχολίασε το πώς έχουν εξελιχθεί οι αμοιβές των παικτών, ενώ υπογράμμισε ότι οι παίκτες θέλουν να αγωνιστούν στο NBA για να αναμετρηθούν με τους κορυφαίους και ότι το NBA δίνει ευκαιρίες σε όλους και όχι μόνο σε λίγους.

«Η Ελλάδα είναι χώρα των άκρων», είπε χαρακτηριστικά από το βήμα του Sports Business Summit του Economist ο γενικός διευθυντής Ελλάδος της bwin Γιάννης Καποδίστριας, επιχειρώντας να εξηγήσει το γεγονός ότι στο Ηνωμένο Βασίλειο και σε άλλες χώρες γίνονται επενδύσεις που μπορούν να στηρίξουν χρυσά μετάλλια και διακρίσεις. Αντίθετα, στην Ελλάδα, αν και παλαιότερα δίνονταν χρήματα για βελτίωση των επιδόσεων αθλητών και ομάδων, πλέον δεν δίνεται τίποτα, ενώ προστίθενται και άλλοι περιοριστικοί παράγοντες όπως είναι οι κανονισμοί και η υψηλή φορολογία, ανέφερε χαρακτηριστικά.

Στην Ελλάδα το πλαίσιο των χορηγιών σε αθλητικές ομάδες και μεμονωμένους αθλητές είναι διαφορετικό συγκριτικά με άλλες χώρες, ανέφερε από το βήμα του Sports Business Summit του Economist ο γενικός διευθυντής της ΚΑΕ Ολυμπιακός Νίκος Λεπενιώτης. Ανέφερε ως παράδειγμα το μπάσκετ όπου ο επενδυτής-χορηγός ξέρει εν πολλοίς τι αξία θα πάρει πίσω όταν επενδύσει κάποια χρήματα και στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και το στοίχημα.

«Αυτό που ψάχνουμε είναι μία εταιρεία που μπορεί να στηρίξει τη φιλοσοφία μας -μια σύμπραξη, μια συνεργασία», τόνισε ο κ. Λεπενιώτης, εξηγώντας ότι η ομάδα πρέπει να κατανοήσει τι μπορεί να κερδίσει από τη χορηγία, διότι το θέμα δεν είναι απλώς ένας χορηγός του Ολυμπιακού αλλά ένας εταίρος, που θα συμβάλει στο να δημιουργηθεί αξία για το brand. Εν κατακλείδι, τόνισε ότι το πιο σημαντικό στην επιτυχία οποιασδήποτε χορηγίας είναι η δημιουργία ενιαίας αξίας για τους συμβαλλόμενους.

Στη διαδικασία του εσωτερικού ελέγχου σε αθλητικούς οργανισμούς εστίασε την ομιλία του ο ιδιοκτήτης της MV Sports Consulting και πρώην αναπλ. Γενικός γραμματέας της FIFA Marco Villiger. Έκανε τη διάκριση μεταξύ κοινής νομοθεσίας και αθλητικού νόμου, όπως και μεταξύ εσωτερικών και εξωτερικών ελέγχων. Επεσήμανε ότι οι εσωτερικοί έλεγχοι επιβάλλονται για λόγους αμιγώς νομικούς αλλά και για λόγους που αφορούν την εταιρική κουλτούρα και τις καλές εταιρικές πρακτικές. Ο κ. Villiger είσης αναφέρθηκε στις ποινές που προβλέπονται στην αθλητική νομοθεσία, καθώς και στις αρχές που πρέπει να διέπουν τους εσωτερικούς ελέγχους και στις σχετικές προκλήσεις.