Δρόμοι της πόλης, κλειστά μαγαζιά, παλιά και καινούργια κτήρια, ακόμη και το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος «ερευνώνται» για να βρεθούν …ίχνη των Εβραίων της Θεσσαλονίκης σήμερα. Η επιτόπια αυτή έρευνα είναι μόνο ένα μέρος της εργασίας που έκανε ο Πρόδρομος Τσινικόρης και η ομάδα του, σε μελέτες, αρχεία και μαρτυρίες και τα αποτελέσματα αυτής θα παρουσιάσει …επάνω στη σκηνή του ΚΘΒΕ.

Ηθοποιοί, πρόκειται να κάνουν μία νέα έρευνα επί σκηνής, παρουσία των θεατών, με ντοκουμέντα και τεκμήρια τα οποία συναντάει κανείς καθημερινά στη Θεσσαλονίκη του σήμερα. Πρόκειται για μια παράσταση – ντοκιμαντέρ, που βάζει στο …μικροσκόπιο τη Θεσσαλονίκη του 1943 και αφηγείται μια ιστορία σκοτεινή και λησμονημένη, τα ίχνη της οποίας όμως είναι ακόμα εδώ.

Ο τίτλος της παράστασης είναι «96%» και αναφέρεται στο ποσοστό της εβραϊκής κοινότητας της πόλης, που εξολοθρεύθηκε στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης. «Είναι ένας συγκλονιστικός αριθμός και νομίζω από τους υψηλότερους στην Ευρώπη, το ότι εκείνη την περίοδο 48.000 άνθρωποι, το 1/4 των κατοίκων της Θεσσαλονίκης, εκτοπίστηκαν και δεν επέστρεψαν», αναφέρει στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Πρόδρομος Τσινικόρης, που υπογράφει το κείμενο και τη σκηνοθεσία της παράστασης.

Ο ίδιος, αποφάσισε να ασχοληθεί με τη σκοτεινή αυτή σελίδα της ιστορίας για να παρουσιάσει τα γεγονότα από μία άλλη οπτική. «Η δική μας ανάγκη δεν ήταν ως μη Εβραίοι να μιλήσουμε για το Ολοκαύτωμα και το ‘Αουσβιτς, αλλά ως “Χριστιανοί Ορθόδοξοι” να μιλήσουμε για τα εγκλήματα που προηγήθηκαν και ακολούθησαν», λέει χαρακτηριστικά. «Δηλαδή να εξετάσουμε κυρίως το ποιοι συνεργάστηκαν με τους Ναζί, ποιοι επωφελήθηκαν από τον εκτοπισμό των Εβραίων, ποιοι πήραν τα καταστήματά τους, τι έγινε δηλαδή με τις εβραϊκές περιουσίες», εξηγεί.

Η παράσταση τεκμηριώνει το γεγονός πως οι περιουσίες που άφησαν πίσω τους όσοι μπήκαν στο τρένο, από το Μάρτιο έως τον Αύγουστο του ’43, πέρασαν σε χέρια μεσεγγυούχων. Έπιπλα και σκεύη κατέληξαν σε χριστιανικά σπίτια και εμπορικά καταστήματα, ενώ οι μαρμάρινες πλάκες του παλιού νεκροταφείου τοποθετήθηκαν στα πιο απίθανα σημεία της πόλης. Η μεγαλύτερη εβραϊκή κοινότητα των Βαλκανίων, που έδωσε κάποτε στην πόλη τον τίτλο “Μητέρα του Ισραήλ”, κάπως έτσι σβήστηκε από τον χάρτη, ενώ μια νέα κοινωνική και οικονομική ελίτ αναδύθηκε.

Στο συγκεκριμένο θέμα -όπως λέει ο σκηνοθέτης, χρήσιμες πληροφορίες αντλήθηκαν από δύο βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα, «Οι εβραϊκές περιουσίες» του Ανδρέα Μπουρούτη και το «Μεσεγγυούχοι και δοσίλογοι» του Γιάννη Καρατζόγλου, ο οποίος στο τέλος του βιβλίου του παραθέτει μια πολυσέλιδη λίστα που αναφέρονται ονομαστικά ποια καταστήματα σε ποιες οδούς και αριθμούς κατέληξαν από ποιον, σε ποιον.

Η πρωτότυπη παράσταση στην οποία τον πρώτο λόγο έχει η έρευνα, είναι ουσιαστικά μια… χορογραφία στοιχείων, μύθων και προκαταλήψεων, για τα χρόνια της κατοχής και τη συλλογική …κρίση αμνησίας που ακολούθησε. «Έχω την αίσθηση ότι ο μέσος Θεσσαλονικιός δεν ξέρει πολλά για το εβραϊκό παρελθόν της Θεσσαλονίκης, που ήταν μια εβραϊκή πόλη από τα τέλη του 15ου αιώνα μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα και ειδικά από το 1492, οπότε και η μεγαλύτερη ομάδα Εβραίων, οι Σεφαραδίτες, αναγκάστηκαν να φύγουν από την Ισπανία και ήρθαν στη Θεσσαλονίκη. Είναι κάτι που πολλές φορές το ξεχνάμε, το βάζουμε κάτω από το χαλί και δεν θέλουμε να μιλάμε γι’ αυτό, διότι μετά θα προκύψουν κι άλλα ερωτήματα όπως “πού πήγαν όλοι αυτοί;”, “τι έγιναν τα πράγματα τους;”», τονίζει ο κ. Τσινικόρης και προσθέτει «είναι ένα θέμα το οποίο μόνο την τελευταία δεκαετία έχει αποκτήσει μία ορατότητα, κυρίως λόγω του πρώην δημάρχου Γιάννη Μπουτάρη, ο οποίος μάλιστα έχει πέσει και θύμα ξυλοδαρμού στην πλατεία Λευκού Πύργου για τα αντιφασιστικά του πιστεύω».

Το project «96%» αποτελεί τμήμα του Ευρωπαϊκού θεατρικού και παιδαγωγικού προγράμματος «Landscapes of Devastation» (Τοπία Καταστροφής) που πραγματοποιείται ταυτόχρονα σε τρεις πόλεις: Θεσσαλονίκη- Μαδρίτη- Βερολίνο. Πρόκειται για μια συνεργασία του ΚΘΒΕ με τη Schaubühne (Βερολίνο) και το La Joven (Μαδρίτη), που χρηματοδοτείται από το γερμανικό Ίδρυμα EVZ (Μνήμη, Ευθύνη, Μέλλον), σε συμπαραγωγή με την εταιρεία TooFarEast Productions.

«Με κάλεσε ο Martín Valdés-Stauber, με τον οποίον έχουμε συνεργαστεί πολλές φορές στο παρελθόν -γιατί και εγώ είμαι παιδί μεταναστών στη Γερμανία, μεγάλωσα και δουλεύω εκεί- και με ρώτησε αν θέλω να συμμετάσχω σε μία συμπαραγωγή, όπου τρεις σκηνοθέτες, από τρεις χώρες και τρεις πόλεις, ασχολούνται με τα εγκλήματα των Ναζί στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Συμφώνησα και του είπα ότι υπάρχει το θέμα της Θεσσαλονίκης το οποίο είχα “συναντήσει” ως φοιτητής και θα ήθελα να δουλέψω πάλι εδώ», εξηγεί.

Το 96% κάνει πρεμιέρα την Πέμπτη 21 Μαρτίου στις 21:00 στο Μικρό Θέατρο Μονής Λαζαριστών, όπου θα ανέβει μόνο για δέκα παραστάσεις.