Το έργο της Μαρίας Πλυτά, της Ελληνίδας σκηνοθέτριας, από τις πρωτοπόρους του παγκόσμιου αφηγηματικού κινηματογράφου αναδείχθηκε σε ημερίδα που διοργανώθηκε από το Εργαστήριο Μελέτης Ελληνικού Κινηματογράφου & Τηλεόρασης (EMEKT) του Τμήματος Κινηματογράφου του ΑΠΘ, με την υποστήριξη του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.

«Είναι η πρώτη φορά που διοργανώνεται επιστημονική ημερίδα για τη Μαρία Πλυτά, το έργο της οποίας είναι τόσο σημαντικό και έχει παραβλεφθεί λόγω του φύλου της» δήλωσε στο ΑΠΕ – ΜΠΕ η αναπληρώτρια καθηγήτρια του ΑΠΘ και αναπληρώτρια διευθύντρια του EMEKT, Μπέτυ Κακλαμανίδου.

Το έργο της είναι μοναδικό και όταν έχεις τη γυναικεία ματιά φυσικά και οι αναπαραστάσεις διαφοροποιούνται. Είναι η αναπαράσταση μιας γυναίκας από μία γυναίκα, ανέφερε η κ. Κακλαμανίδου προσθέτοντας ότι ο όγκος του έργου της Μαρία Πλυτά, συνολικά 17 ταινίες είναι επίσης σημαντικός.

«Η γυναίκα αυτή εργαζόταν συστηματικά σε μία δύσκολη, ανδροκρατούμενη πατριαρχία και πάλεψε για όσα κάνουμε εμείς σήμερα με μεγαλύτερη ευκολία» είπε η κ. Κακλαμανίδου και εξήγησε ότι το Τμήμα Κινηματογράφου του ΑΠΘ έχει ιδρύσει μαζί με την πρόεδρο του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης Ελευθερία Θανούλη το 2018 το EMEKT.

«Την περίοδο της πανδημίας το 2012 έχοντας έμπνευση και από τα γραπτά του Βρασίδα Καραλή, καθηγητή του Πανεπιστημίου του Σίδνεϊ ζήτησα όσοι φοιτητές του μεταπτυχιακού επιθυμούν, να εργαστούν για να αναδείξουμε αυτή τη γυναίκα που έβλεπα ότι δεν υπάρχει πουθενά» επισήμανε.

Στην ημερίδα με τίτλο Η «άγνωστη» του Ελληνικού Κινηματογράφου που διοργανώθηκε στο πλαίσιο του 63ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, στην αίθουσα «Παύλος Ζάννας» φοιτητές και φοιτήτριες που συμμετείχαν στην έρευνα παρουσίασαν βιογραφικά στοιχεία και ανέλυσαν τις ταινίες της Μαρίας Πλυτά, «Η Λύκαινα», «Ο Εμποράκος», «Τα αρραβωνιάσματα».

Έως σήμερα το μεγαλύτερο μέρος των βιογραφικών στοιχείων της Μαρίας Πλυτά παραμένει στο σκοτάδι και φως ρίχνουν μεμονωμένες πηγές, όπως η ιστοσελίδα της Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών ανέφερε η Μαρία Ζιγνέλη υποψήφια διδακτόρισσα του ΑΠΘ .

Η Μαρία Πλυτά γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη τον Νοέμβριο του 1915 και υπήρξε η πρώτη σκηνοθέτρια, μοντέρ και παραγωγός στην ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου. Ξεκίνησε με τη συγγραφή λογοτεχνικών έργων και εργάστηκε στον κινηματογράφο για πρώτη φορά το 1947 στον τομέα της παραγωγής και της καλλιτεχνικής διεύθυνσης στις ταινίες «Μαρίνα» του Αλέκου Σακελλάριου και «Μαρίνος Κοντάρας» του Γιώργου Τζαβέλλα το 1948.

Από το 1950 έως το 1972 σκηνοθέτησε, όπως τόνισε η κ. Ζιγνέλη, 17 ταινίες. Συνεργάστηκε με μερικά από τα μεγαλύτερα ονόματα του ελληνικού κινηματογράφου, όπως ο Αιμίλιος Βεάκης, ο Μάνος Κατράκης, ο Γιώργος Φούντας, η Τζένη Καρέζη και η Ξένια Καλογεροπούλου. Μέσα από το έργο της εξερευνά την πολυπλοκότητα των γυναικείων χαρακτήρων και θέτει για πρώτη φορά τον προβληματισμό για την αναπαράσταση του κοινωνικού φύλου στον ελληνικό κινηματογράφο, σημείωσε.

Η Μαρία Πλυτά είναι μία γυναίκα με δική της οπτική, έχει διαμορφώσει οπτική αντίληψη για τον κινηματογράφο, δεν στήνει απλώς τον φακό, στήνει ένα όραμα ζωής, τόνισε ο Βρασίδας Καραλής αναφέροντας ότι ανακάλυψε εντελώς συμπτωματικά την σκηνοθέτρια κι ότι θυμάται τον πατέρα του που είχε χάσει την μητέρα του στην Κατοχή να κλαίει κάθε φορά που έβλεπε την ταινία «Ο Λουστράκος».

«Τα μελοδράματα, όπως αυτά της Μαρίας Πλυτά ήταν η ευαισθησία μιας ολόκληρης γενιάς, που τη σημάδεψαν ο Β΄Παγκόσμιος Πόλεμος, ο Εμφύλιος Πόλεμος και η μετανάστευση, το τραύμα του Πολέμου, το τραύμα του Εμφυλίου και μετά η μεγάλη αιμορραγία της μετανάστευσης» σημείωσε.

Η ταινία «Εύα» της Μαρίας Πλυτά είναι μία ξεχασμένη ταινία, όπως και η σκηνοθέτριά της ανέφερε η κ.Κακλαμανίδου υπογραμμίζοντας ότι ο Βρασίδας Καραλής πριν από δέκα χρόνια έγραψε ότι «η Πλυτά ανήκει στην ξεχασμένη γενιά των πρωτοπόρων του παγκόσμιου αφηγηματικού κινηματογράφου που το έργο τους έχει για πάρα πολύ καιρό παραγκωνισθεί μόνο και μόνο λόγω του φύλου τους».

Η «Εύα» διαφέρει απ΄όλες τις άλλες ταινίες του παρελθόντος και σημαντικού κομματιού του παλαιού ελληνικού κινηματογράφου, τόνισε η αναπληρώτρια καθηγήτρια του ΑΠΘ ακόμα και πολλών ταινιών της ίδιας της Πλυτά.

«Μέσα στο σύγχρονο μεταφεμινιστικό δυτικό πολιτισμό μας είναι ένα σύμβολο γυναικείας χειραφέτησης, πολυπλοκότητας και ευφυίας» υπογράμμισε και σημείωσε πως είναι η πρώτη ταινία της Πλυτά της οποίας η πλοκή διαδραματίζεται στο παρόν και το σενάριο είναι πρωτότυπο.

Η Μαρία Πλυτά πρωτοστατεί και στην άφιξη του μοντερνισμού, η ταινία έχει εξωτερικά γυρίσματα, δεν έχει έμφαση στη δράση, αλλά στην ψυχολογία των χαρακτήρων, πλανάται μία γενικότερη αμφισημία πάνω από το αφήγημα και όλα αυτά είναι χαρακτηριστικά που λίγο αργότερα μέσα στη δεκαετία θα ονομαστούν ως «νέος καλλιτεχνικός κινηματογράφος» ή ευρωπαϊκός μοντερνισμός της δεκαετίας του 1950.

«Στη βιβλιογραφία όμως το όνομα της Πλυτά απουσιάζει. Καιρός είναι να ενταχθεί» κατέληξε η κ.Κακλαμανίδου.