«Μαμά τι είναι ο κοροναϊός;», «Μπαμπά γιατί δεν μπορώ να βγω να παίξω με τους φίλους μου;», «Μαμά, πότε θα πάμε βόλτα;».

Με τα σχολεία κλειστά, εκατομμύρια οικογένειες σε οικειοθελή ή μη καραντίνα και τον φόβο του κοροναϊού να έχει μεταβάλει την οικογενειακή και εργασιακή κανονικότητα, ερωτήματα σαν τα παραπάνω ανακύπτουν συχνά γύρω από το μεσημεριανό τραπέζι ή την ώρα του παιχνιδιού και της χαλάρωσης. Πώς μιλάμε στα παιδιά για τον κορωνοϊό και τις αλλαγές που έχει φέρει στην καθημερινότητά μας; Και πώς διαχειριζόμαστε τον χρόνο που ξαφνικά μοιάζει άπλετος, ώστε να μη γίνει από ευλογία… κατάρα;

Αυτό που προέχει είναι μια ειλικρινής συζήτηση με τα παιδιά. «Πρέπει να φροντίσουμε να είμαστε ήρεμοι, χωρίς να πιεζόμαστε συναισθηματικά ή χρονικά, και να είμαστε διαθέσιμοι και υπομονετικοί», συμβουλεύει η παιδοψυχολόγος Ειρήνη Γρίβα. «Μιλάμε στα παιδιά μας χρησιμοποιώντας γλυκιά φωνή και ήρεμο τόνο. Με απλό και γνώριμο για εκείνα λεξιλόγιο περιγράφουμε τον κοροναϊό σαν την ίωση που έχει κοινά γνωρίσματα με αυτά της εποχιακής ίωσης, αλλά υπογραμμίζουμε το γεγονός ότι θα πρέπει να είμαστε πιο προσεκτικοί, γιατί ο ιός είναι καινούργιος για τον ανθρώπινο οργανισμό και άγνωστος για την ιατρική επιστήμη». Σε αυτό το πλαίσιο τονίζουμε ότι δεν είναι επιλογή μας, αλλά υποχρέωση όλων μας, μικρών και μεγάλων, να συμμορφωθούμε με τις αποφάσεις που θα πάρει η πολιτεία σε συνεργασία με την ιατρική κοινότητα. Πολύ σημαντικό είναι επίσης να εξηγήσουμε στα παιδιά ότι μπορεί να είναι δύσκολο αλλά όχι ακατόρθωτο να αντέξουμε σε ένα περιορισμένο χώρο και με περιορισμένες επιλογές. «Για να το πετύχουμε αυτό θα πρέπει να ζητήσουμε τη βοήθεια των παιδιών μας και να σχεδιάσουμε μαζί τους την καθημερινότητά μας. Θα πρέπει να μοιράσουμε τους χρόνους σε προσωπικούς και σε κοινούς. Ολοι πρέπει να έχουν τον χρόνο να ασχοληθούν με τις υποχρεώσεις τους, αλλά και με όσα τους αρέσουν».

Κοινός χρόνος

Ο κοινός χρόνος γονέων και παιδιών μπορεί εύκολα να γίνει συναρπαστικός, με τη βοήθεια της φαντασίας όλων. «Το “Μένουμε Σπίτι” δεν πρέπει να μας φοβίσει. Ισα ίσα, μπορούμε δημιουργικά να του δώσουμε άλλο περιεχόμενο», σημειώνει η Σοφία Ιωαννίδη, εμψυχώτρια θεατρικής αγωγής και εκπαιδευτικού θεάτρου. «Το ότι περνάμε τις ώρες και τις μέρες μας στο σπίτι δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε να γνωρίσουμε καινούργιους, σπουδαίους και ενδιαφέροντες ανθρώπους. Κάποιοι ήταν ή είναι υπαρκτά πρόσωπα, κάποιους θα τους “εφεύρουμε” εμείς! “Συστήστε” στα παιδιά σας καλλιτέχνες που σας αρέσουν. Μιλήστε για αυτούς σαν να πρόκειται για παλιούς καλούς φίλους σας, με αγάπη και ενθουσιασμό» παροτρύνει και μοιράζεται μαζί μας μερικές εξαιρετικές ιδέες: «Δείξτε τα έργα ενός ζωγράφου και επιλέξτε έναν πίνακα με πρόσωπα που άρεσε στα παιδιά. Φτιάξτε μια ιστορία με μόνο μερικά στοιχεία (ποιος, πότε, τι), ντυθείτε σαν τα πρόσωπα, πάρτε τη θέση που έχουν στον πίνακα και αφήστε την ιστορία να ζωντανέψει και να σας παρασύρει. Ακούστε μερικά έργα ενός κλασικού συνθέτη, επιλέξτε το αγαπημένο σας, ξαπλώστε στο πάτωμα και ενθαρρύνετε τα παιδιά να φτιάξουν και να μπουν μέσα σε μια ιστορία. Αν, δε, επιλέξετε έναν συγγραφέα, διαβάστε τους ένα διήγημα ή ένα μικρό βιβλίο και ζητήστε από τα παιδιά να ετοιμάσουν κάποιες παγωμένες εικόνες, σαν “ζωντανούς” πίνακες που να αφηγούνται την ιστορία που διαβάσατε, και να σας τις παρουσιάσουν. Κάτι παρόμοιο θα μπορούσαν να κάνουν με γνωστά αγαπημένα παραμύθια, αφού ντυθούν σαν τους ήρωες και στήσουν ένα σκηνικό. Φωτογραφίστε τα και στείλτε τα σε φίλους ζητώντας τους να μαντέψουν ποιο παραμύθι είναι. Δημιουργήστε ένα βεστιάριο. Βάλτε σε ένα χώρο κάθε ρούχο που θα μπορούσε να γίνει κουστούμι, μαντίλια, καπέλα, γάντια, κασκόλ, παλιές τσάντες, τα αποκριάτικά τους και τα δικά σας. Δώστε τους συγκεκριμένο χρόνο να φτιάξουν μια αυτοσχέδια παράσταση και κλείστε ραντεβού να σας την παρουσιάσουν. Γίνετε το πιο ένθερμο κοινό που είχε πότε θεατρική παράσταση». Για όσους θα ήθελαν να συνδυάσουν τον τερπνόν μετά του ωφελίμου, τα κεφάλαια της Ιστορίας θα μπορούσαν να εμπνεύσουν ένα συναρπαστικό παιχνίδι ρόλων, όπου γονείς και παιδιά θα αναλάβουν να φανταστούν τους διαλόγους τους, τη δράση. «Τα παιδιά έχουν αυτό το χάρισμα της αυθόρμητης πίστης στο φανταστικό. Με τα ελάχιστα μέσα μπορούν να δημιουργήσουν κόσμους ολόκληρους. Δείξτε εμπιστοσύνη στη φαντασία σας και αφεθείτε» καταλήγει η κ. Ιωαννίδη.

Μαθήματα αποδοχής

Αυτό όμως που δεν πρέπει να ξεχνούν οι γονείς είναι ότι τα παιδιά θα ωφεληθούν εξίσου και από την… πλήξη. «Οταν το παιδί βαριέται, ο γονιός πρέπει να του πει “δεν με ενοχλεί που βαριέσαι”. Το παιδί πρέπει μόνο του να δει τι θέλει να κάνει στον ελεύθερο χρόνο του» επισημαίνει η κ. Γρίβα. Οταν κάποιος βαριέται μπορεί να παρατηρήσει όσα πριν δεν είχε προσέξει και τα οποία μπορεί να του πουν κάτι, να συγκεντρώσει την προσοχή του σε ένα φαινόμενο ή αντικείμενο που να του εμπλουτίσει τις προσλαμβάνουσές του, να μάθει να ανέχεται και να δέχεται τον εαυτό του! Ετσι το παιδί θα μάθει ότι δεν έχει πάντα ένα γεμάτο πρόγραμμα κι ότι αυτό είναι καλό, ότι μπορεί να αποφασίσει το ίδιο πώς θα συνεχίσει τη μέρα του, πως υπάρχουν ελεύθερα απογεύματα αλλά όχι διαθέσιμοι ενήλικες κι ότι αυτό δεν είναι λάθος. Αν ένα παιδί μάθει να έχει πάντα ένα γεμάτο δομημένο πρόγραμμα, δεν θα μπορέσει να διαχειριστεί το οποιοδήποτε κενό που θα παρουσιαστεί και θα νιώθει συναισθήματα αναξιότητας, συναισθηματικής έντασης και δυσλειτουργικού άγχους», καταλήγει. Οσο για το άγχος των γονιών για την ενασχόληση με τα ηλεκτρονικά παιχνίδια ή τον υπολογιστή και την τηλεόραση, είναι μάλλον καθησυχαστική: «Αν σε αυτή την ειδική συνθήκη ξοδέψουν περισσότερο χρόνο από ό,τι πρέπει βλέποντας τηλεόραση ή παίζοντας παιχνίδια στο playstation, δεν είναι λόγος άγχους κι ανησυχίας, γιατί όλοι έχουμε δικαίωμα στη ζαβολιά, αρκεί αυτή η ζαβολιά να μην γίνει συνήθεια και ρουτίνα».

MΑΡΙΑ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ-kathimerini.gr