Πώς εξηγείται το σφίξιμο στο στήθος, το άγχος, ακόμα και καταθλιπτικά συναισθήματα όταν μπαίνουμε σε κάποιους χώρους;

Οι επισκέπτες στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Άουσβιτς στην Πολωνία κατά την επίσκεψή τους αναφέρουν ότι νιώθουν σφίξιμο στο στήθος, νευρικότητα και αισθήματα κατάθλιψης, λες και το μέρος «στοιχειώνεται» από τεράστιες ποσότητες κακής ενέργειας. Σύμφωνα με ορισμένους επιστήμονες, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα το Άουσβιτς να είναι μια από τις πολλές τοποθεσίες που έχουν «αρνητική ενέργεια».

Αυτό σημαίνει ότι οι χώροι μπορεί να μην είναι τόσο ουδέτεροι όσο τους αντιλαμβανόμαστε, κάτι που εξηγεί την ταραχή και το αίσθημα αδιαθεσίας που μπορεί να βιώσουμε σε στοιχειωμένα σπίτια ή σε τοποθεσίες όπου σημειώθηκε κάποιο περιστατικό φρικτής βίας. Υπάρχουν τρεις κυρίαρχες θεωρίες για αυτό το φαινόμενο: η παρουσία συναισθηματικών υπολειμμάτων που συνεχίζουν να υπάρχουν εκεί, η «γεωπαθητική ένταση» που προέρχεται από την ίδια τη Γη και η δύναμη των προσδοκιών του ίδιου του μυαλού μας.

Η Θεωρία των Συναισθηματικών Υπολειμμάτων

Τα συναισθήματα έχουν τη δυνατότητα να «μαυρίσουν» ή να «φωτίζουν» το φυσικό τους περιβάλλον, ακόμη και όταν η πηγή τους έχει μετακινηθεί σωματικά σε μια νέα τοποθεσία, σύμφωνα με την θεωρία των συναισθηματικών υπολειμμάτων. Αν και η θεωρία πιθανότατα προέρχεται από πρώιμες πεποιθήσεις για τη μεταδοτική φύση της μαγείας, έχει γίνει ωστόσο το επίκεντρο αρκετών αξιόπιστων μελετών στον τομέα της ψυχολογίας.

Μια πιθανή εξήγηση είναι ότι το ανθρώπινο νευρικό σύστημα είναι σε θέση να αντιληφθεί τις χημικές ενδείξεις που εκπέμπει το σώμα μέσω του ιδρώτα και των δακρύων. Για παράδειγμα, μερικές μελέτες έχουν δείξει ότι η λίμπιντο των ανδρών μειώνεται παρουσία γυναικείων δακρύων και ότι αυτά τα «χημικά σήματα» διατηρούνται στο περιβάλλον.

Μια ολλανδική μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Psychological Science το 2012, για παράδειγμα, διαπίστωσε ότι τα «χημικά σήματα» που παρήχθησαν στο παρελθόν από άνδρες που ένιωθαν φόβο ή αηδία «προκάλεσαν μια ενδιαφέρουσα αντίδραση» στις γυναίκες που εκτέθηκαν σε αυτά. Οι επιστήμονες συνέλεξαν τον ιδρώτα από τους άνδρες ενώ παρακολουθούσαν είτε μια ταινία που προκαλεί φόβο ή αηδία και εξέθεταν τις γυναίκες στα δείγματα ιδρώτα. Τα δείγματα ιδρώτα που προκλήθηκαν από φόβο παρήγαγαν τρομαγμένες εκφράσεις στα πρόσωπα γυναικών, ανάλογα και τα δείγματα ιδρώτα που προκλήθηκαν από αισθήματα αηδίας.

Μια δεύτερη μελέτη από την ίδια ολλανδική ομάδα, που δημοσιεύτηκε στο Psychological Science το 2015, διαπίστωσε ότι η έκθεση στη μυρωδιά του σώματος από άτομα που ανέφεραν αισθήματα ευτυχίας προκάλεσε επίσης συναισθήματα ευτυχίας στους συμμετέχοντες. Ακόμα, η ανταπόκριση σε συναισθηματικές ενδείξεις είναι κάτι που έχει παρατηρηθεί και στο ζωικό βασίλειο.

Η Θεωρία της Γεωπαθητικής Έντασης (geopathic stress)

Το 1929, ο Γερμανός βαρόνος και ιατρικός ερευνητής Γκουστάβ Γράιχερ βον Πολ διεξήγαγε μια μελέτη στη βαυαρική πόλη Βιλσμπίμπουργκ, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι ορισμένα γεωλογικά ρήγματα (ρήγματα μεταξύ δύο κομματιών γης) εκπέμπουν ενέργεια από το εσωτερικό της γης, που ο γερμανός ερευνητής συνέδεσε με εμφάνιση καρκίνου. Όλοι οι άνθρωποι που είχαν πεθάνει από καρκίνο στο Βιλσμπίμπουργκ από τότε που άνοιξε το ρήγμα κοιμόντουσαν σε κρεβάτια κατά μήκος του ρήγματος, οδηγώντας τον βον Πολ στον αβάσιμο ισχυρισμό ότι ο καρκίνος ήταν μια ασθένεια που σχετίζεται με τον τόπο που εμφανίζεται και έτσι, δημιουργήθηκε ο όρος «γεωπαθητική» ένταση.

Σύμφωνα με τους υποστηρικτές της γεωπαθητικής, η Γη εκπέμπει ενέργειες που μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα υγείας στους ανθρώπους. Σήραγγες, υπονόμοι, γεωλογικά ρήγματα, κοιτάσματα ορυκτών και υπόγεια ύδατα είναι όλα σημεία όπου μια «ορισμένη ενέργεια» από τη Γη δυνητικά παραμορφώνεται. Οι υποστηρικτές της γεωπαθητικής έντασης λένε ότι θα πρέπει να αποφεύγουμε να ξοδεύουμε πολύ χρόνο κοντά σε τέτοια σημεία, διαφορετικά θα αισθανθούμε κόπωση, πονοκεφάλους, αϋπνία και γενικά πολύ αρνητικά συναισθήματα.

Τα καλά νέα είναι ότι καμία αξιόπιστη επιστημονική έρευνα δεν έχει συνδέσει ρητά τα ρήγματα με τον καρκίνο από την εποχή του Γερμανού αριστοκράτη. Ωστόσο, επειδή υπάρχουν πάρα πολλοί περιβαλλοντικοί παράγοντες που επηρεάζουν το σώμα μας, είναι αδύνατο να απομονώσουμε τις άμεσες επιπτώσεις που έχει η Γη επάνω μας, σύμφωνα με τον Τζορτζ Σαντζούρτζο Σάντσεζ, αναπληρωτή καθηγητή στο Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Γεωλογίας Isidro Parga Pondal και στο University of A. Coruña στην Ισπανία.

Και αν η ακτινοβολία από την γη έχει άμεσες επιπτώσεις στην υγεία μας, αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό, εξηγεί ο Σαντζούρτζο, επειδή η Γη θα μπορούσε να δώσει και ζωή σαν πραγματική μητέρα. «Χαμηλές δόσεις ακτινοβολίας γάμμα από το έδαφος, μια μορφή ακτινοβολίας πιο ισχυρή από τις ακτίνες Χ, μπορεί να είναι ακόμη και ευεργετικές», λέει στο Popular Mechanics, αναφέροντας την αυξημένη διάρκεια ζωής σε μέρη όπως το νησί της Ικαρίας, όπου εμφανίζεται αυτό το φαινόμενο. Προφανώς, τα μέρη έχουν τις δικές τους δυνάμεις.

Η Δύναμη των Προσδοκιών

Ωστόσο, οι δικές μας συσχετίσεις και προσδοκίες θα μπορούσαν να είναι ακόμη πιο ισχυρές από τα συναισθηματικά υπολείμματα ή την γεωπαθητική ένταση.

Αν περιμένουμε να νιώσουμε με έναν συγκεκριμένο τρόπο από κάποιο μέρος, αυτό μπορεί να επηρεάσει έντονα τις αντιλήψεις μας. Τόσο μεγάλη είναι η δύναμη των προσδοκιών. Εάν έχουμε θετικές ή αρνητικές συσχετίσεις όταν πρόκειται για ορισμένα χαρακτηριστικά σε κάποιο τοπίο, για παράδειγμα, αυτό θα μπορούσε να έχει αντίκτυπο στο πώς αισθανόμαστε.

«Μελέτες στις οποίες οι συμμετέχοντες προέβλεψαν τη διάθεση κάποιου με βάση τα συναισθήματα ενός ατόμου που ζούσε προηγουμένως στο διαμέρισμά τους ή επέλεξαν ένα δωμάτιο με βάση μια πινακίδα σε μια πόρτα, ενισχύουν μια παλιά θεωρία στην ψυχολογία, η οποία είναι ότι οι γρήγορες και αυτόματες συσχετίσεις μπορούν να επηρεάσουν τις στάσεις και τη συμπεριφορά», λέει στο Popular Mechanics ο Τζον Κόλει, καθηγητής ψυχολογίας στο Northeastern University.

«Η έρευνα από το εργαστήριό μου δείχνει ότι οι άνθρωποι που μεγαλώνουν σε αστικά περιβάλλοντα τείνουν να συσχετίζονται με χαρακτηριστικά του δομημένου περιβάλλοντος, ενώ όσοι μεγαλώνουν σε αγροτικά περιβάλλοντα τείνουν να συσχετίζονται με χαρακτηριστικά του φυσικού περιβάλλοντος», λέει ο Κόλει. Η μετακίνηση από την πόλη στην ύπαιθρο ή το αντίστροφο θα μπορούσε επομένως να προκαλέσει άγχος.

«Αν μεγαλώσω στη ύπαιθρο και μετά μετακομίσω στη Νέα Υόρκη, εξωτερικά μπορεί να μου αρέσει η φασαρία και το συνεχές βουητό της ενέργειας, αλλά κατά βάθος, η αίσθηση ότι αυτό δεν είμαι εγώ, ακόμα κι αν δεν το αναγνωρίζω, μπορεί να μας επηρεάσει αρνητικά», λέει.

Σε μια σύνοψη

Πάνω από 60 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν επισκεφθεί το Άουσβιτς μέχρι τώρα. Το μέρος θεωρείται ως η «επιτομή του σκοτεινού τουρισμού», ενός τύπου τουρισμού που δέχεται έντονη κριτική και περιλαμβάνει επισκέψεις σε μέρη που συνδέονται ιστορικά με τον θάνατο, την τραγωδία και το μακάβριο. Υπάρχει ακόμη και μια ολόκληρη σειρά του Netflix που ονομάζεται «Dark Tourist» που μεταφέρει τους θεατές σε μέρη όπως το πυρηνικό εργοστάσιο της Φουκοσίμα και μια λίμνη στο Καζακστάν που δημιουργήθηκε από πυρηνική έκρηξη.

Ακόμα και αν είμαστε επισκέπτες σε ένα μέρος όπως το Εθνικό Μουσείο Μνήμης της 11ης Σεπτεμβρίου στο Μανχάταν είτε σε ένα πρώην στρατόπεδο συγκέντρωσης, το να βυθιζόμαστε στην τραγωδία του μέρους μπορεί να μας δώσει σημαντικό χρόνο για να αναλογιστούμε την ιστορία του παρελθόντος και την ιστορία της ανθρωπότητας. Έτσι, την επόμενη φορά που θα νιώσουμε αυτές τις αρνητικές «δονήσεις» σε ένα μέρος, ας έχουμε υπόψη ότι υπάρχει τουλάχιστον μια πιθανότητα το μέρος να είναι φορτισμένο με συναισθήματα, αλλά ας μην παραμελήσουμε τη δύναμη που έχει το μυαλό μας στη δημιουργία αρνητικών συναισθημάτων.

Πηγή: huffingtonpost.gr