«Long Covid», έναν όρο που χρησιμοποιούν επιστήμονες για να περιγράψουν το άσχημο σενάριο της πανδημίας που θα εξελίσσεται σε περίπτωση που ο εμβολιασμός προχωρήσει με τους σημερινούς αργούς ρυθμούς.

Η εκστρατεία του εμβολιασμού δεν προχωρά με τους αναμενόμενους ρυθμούς, τη στιγμή που οι δύο μεταλλάξεις του ιού που εντοπίστηκαν σε Βρετανία και Ν.Αφρική, εξαπλώνονται πολύ πιο γρήγορα οδηγώντας στα όριά τους τα εθνικά συστήματα υγείας.

Η λύση έγκειται στο γρήγορο εμβολιασμό. Ωστόσο, τα εμβόλια θα παραμείνουν σε έλλειψη καθ΄όλη τη διάρκεια του 2021. Η Αμερική και η Βρετανία έχουν ήδη εμβολιάσει το 1% έως 2% των πληθυσμών τους, ενώ το Ισραήλ, που έχει την πρωτιά σε ολόκληρο τον κόσμο, έχει εμβολιάσει το 16% του πληθυσμού του με βάση στοιχεία έως τις 5 Ιανουαρίου, σύμφωνα με την ιστοσελίδα Our World in Data. Aντίθετα, η Γερμανία έχει κάνει μόνο 317.000 εμβολιασμούς ήτοι το 0,4% επί συνόλου του πληθυσμού της. Η Γαλλία δεν είχε ξεπεράσει τους 4.000 έως τις 4 Ιανουαρίου, δηλ. έχει εμβολιάσει μόλις το 0,01% του πληθυσμού, ενώ στην Ολλανδία, ο πρώτος εμβολιασμός έγινε στις 6 Ιανουαρίου.

Εν μέρει, ο λόγος της καθυστέρησης είναι διαρθρωτικός. Μία μικρή χώρα όπως το Ισραήλ κατάφερε να οργανώσει αποτελεσματικά τη μεταφορά των εμβολίων χωρίς την παραμικρή απώλεια ή φθορά, ενώ διαθέτει ένα ψηφιοποιημένο σύστημα υγείας όπου οι ασθενείς μπορούν εύκολα να αναγνωριστούν και να εξυπηρετηθούν. Η Αμερική από την άλλη πλευρά έχει ένα σύστημα υγείας κατακερματισμένο. Επίσης, ενώ οι χώρες είχαν στη διάθεσή τους πολλούς μήνες για να προετοιμαστούν καταλλήλως, έχασαν πολύτιμο χρόνο και έκαναν λάθη. Για παράδειγμα, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση των ΗΠΑ δεν χρηματοδότησε επαρκώς τις πολιτείες για να προετοιμαστούν για τον εμβολιασμό.

Λαμβάνοντας υπόψη τις ζωές που χάνονται και τα τρισεκατομμύρια δολάρια που έχουν χαθεί από την παγκόσμια οικονομία εξαιτίας των lockdowns, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να κερδίσουν χρόνο. Οι επιστήμονες και οι ειδικοί προτείνουν μεταξύ άλλων να λειτουργούν και το βράδυ τα κέντρα εμβολιασμού και να προετοιμάζονται οι ασθενείς όσον αφορά στα στοιχεία που πρέπει να συμπληρώσουν online προτού φθάσουν στο κέντρο για τον εμβολιασμό. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το 1947, όταν η Νέα Υόρκη εμβολίασε 5 εκατ.άτομα κατά της ευλογιάς μέσα σε δύο εβδομάδες.

Ο εμβολιασμός αποτελεί επίσης και ένα τεστ για τη δημόσια υγεία. Οταν τα συστήματα logistics βελτιωθούν, ο βασικός παράγοντας θα είναι πώς θα διατεθούν όσο το δυνατόν περισσότερα εμβόλια. Pfizer, Moderna και AstraZeneca θα μπορούσαν να προσφέρουν περί τα 5 δισ.δόσεις το 2021, αρκετές για να εμβολιαστούν 2,5 δισ. άτομα. Βεβαίως θα χρειαστούν περισσότερα. Δύο εμβόλια έχουν παρασκευάσει η Κίνα, ενώ η Ρωσία έχει το Sputnik V, όμως και οι δύο χώρες θα πρέπει να πάρουν πρώτα την έγκριση από κάποια αναγνωρισμένη ρυθμιστική αρχή άλλης χώρας ή από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.

Επιπλέον, ο εμβολιασμός αποτελεί και ένα τεστ για το εάν ο κόσμος μπορεί να συνεργαστεί για να αντιμετωπίσει κοινές απειλές, όπως το οργανωμένο έγκλημα και η κλιματική αλλαγή. Οι αναπτυσσόμενες χώρες φιλοξενούν κλινικές δοκιμές, ενώ κάποιες εξ αυτών, όπως η Ν.Αφρική, κατασκευάζουν εμβόλια για λογαριασμό πολυεθνικών. Γι΄αυτό και θα πρέπει να έχουν και αυτές μερίδιο στα οφέλη. Μία βέλτιστη παγκόσμια διανομή εμβολίων ανάλογα με τις ανάγκες του πλανήτη θα μπορούσε να σώσει πολύ περισσότερες ζωές από αυτές που μπορούν να σωθούν με την προμήθεια εμβολίων μόνο στον πλούσιο ανεπτυγμένο κόσμο.

Οι τρεις λόγοι που καθυστέρησαν τα εμβόλια στην Ευρώπη

Η όλη αυτή καθυστέρηση αποτελεί μία πολιτική «ωρολογιακή βόμβα» για κάθε χώρα της Ε.Ε., καθώς τα lockdowns παρατείνονται και γίνονται όλο πιο αυστηρά. Οι επιστήμονες επιρρίπτουν ευθύνες στους πολιτικούς και οι πολιτικοί αλληλοκατηγορούνται και οι εντάσεις θα συνεχιστούν και τις επόμενες εβδομάδες.

Τρεις παράγοντες εξηγούν αυτή τη βραδύτητα της Ευρώπης. Πρώτον, οι εγκρίσεις των εμβολίων χρειάζονται περισσότερο χρόνο. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων ενέκρινε το εμβόλιο της Pfizer/BioNTech στις 22 Δεκεμβρίου, τρεις εβδομάδες μετά τις βρετανικές αρχές και δέκα ημέρες μετά τις αμερικανικές. Επίσης στις 6 Ιανουαρίου, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων ενέκρινε το δεύτερο εμβόλιο της Moderna όταν οι αμερικανικές αρχές το είχαν εγκρίνει στα μέσα Δεκεμβρίου. Το εμβόλιο της AstraZeneca/πανεπιστημίου της Οξφόρδης δε πρόκειται να είναι διαθέσιμο στην Ευρώπη πριν από τον επόμενο μήνα.

Δεύτερον, οι καθυστερήσεις έχουν να κάνουν με τις προμήθειες. Οι χώρες της Ε.Ε. αποφάσισαν να προμηθευτούν συλλογικά τα εμβόλια αφήνοντας τις Βρυξέλλες να εξασφαλίσουν καλύτερους όρους. Η στρατηγική αποδείχθηκε επιτυχής στην εξασφάλιση φθηνότερων τιμών, όμως τελικά η Ευρώπη παρήγγειλε λιγότερα από το πιο ακριβό εμβόλιο της BioNTech και τώρα θα πρέπει να περιμένει το εμβόλιο της AstraZeneca για να καταφέρει να εμβολιάσει μεγαλύτερο αριθμό ατόμων.

Ο τρίτος λόγος έχει να κάνει με τα logistics που θα μεταφέρουν τα εμβόλια στα κέντρα εμβολιασμού. Ο τρόπος διανομής τους σχεδιάστηκε το φθινόπωρο του 2020 όταν η πανδημία δεν είχε ακόμη παρουσιάσει νέα έξαρση και τώρα μετά τις μεταλλάξεις του ιού το έργο αυτό πρέπει να επιταχυνθεί.

Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι θεωρούν ότι ο Απρίλιος θα αποτελέσει ένα πρώτο τεστ για τη στρατηγική εμβολιασμού της Ε.Ε..Εως τότε θα βρίσκονται σε κυκλοφορία τρία διαφορετικά εμβόλια και θα έχουν λυθεί προβλήματα που αφορούν στα logistics.

Πηγή: The Economist