Υψηλός είναι ο βαθμός αβεβαιότητας για το πώς θα είναι η οικονομία και τα προσωπικά οικονομικά των πολιτών στη μετά πανδημία εποχή με την ανησυχία ότι «τίποτε δεν θα είναι πια το ίδιο» να είναι η κυρίαρχη άποψη στην κοινωνία.

Η ανησυχία είναι εξαιρετικά έντονη σε τμήματα του πληθυσμού στα οποία παρατηρούνται ήδη μειώσεις στα εισοδήματά τους ή αισθάνονται αυτές τις μειώσεις να είναι πολύ κοντά, ενώ εκτεταμένη είναι η άποψη ότι, η μετά την πανδημία εποχή θα φέρει πολλές αλλαγές στις ζωές των ανθρώπων, στις καταναλωτικές συνήθειες και συμπεριφορές τους.

Τα συμπεράσματα αυτά προκύπτουν από έρευνα γνώμης που πραγματοποίησε η Synergon Partners. Με βάση τις απαντήσεις, έντονες ανησυχίες για την οικονομική τους κατάσταση στη μετά πανδημία εποχή εκφράζει το 67% των πολιτών, καθώς ένας στους δύο εκτιμά ότι η ύφεση που θα ακολουθήσει θα διαρκέσει για πάνω από 12 μήνες. Οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι επιχειρηματίες δηλώνουν έντονα ανήσυχοι, πολύ κοντά δηλαδή στον μέσον όρο (65%), ενώ δημόσιοι υπάλληλοι και συνταξιούχοι εκφράζουν λιγότερο έντονες ανησυχίες, καταγράφοντας -18% απόκλιση από τον μέσον όρο αυτών που ανησυχούν έντονα.

Με βάση τις απαντήσεις δεν υπάρχουν προσδοκίες για επιστροφή στην κανονικότητα για τους επόμενους 6 μήνες. Συγκεκριμένα, το 50% των ερωτηθέντων εκτιμά μακρά ύφεση για πάνω από 12 μήνες, ενώ το 40% των ερωτηθέντων εκτιμά ότι οι αρνητικές συνέπειες θα διαρκέσουν 6-12 μήνες και θα ακολουθήσει μια μέτρια ανάκαμψη. Με βάση τα συμπεράσματα της έρευνας μόνο το 11% εκφράζει αισιοδοξία ότι θα υπάρξει ταχεία και ισχυρή ανάπτυξη μετά μια μικρή περίοδο αρνητικών επιπτώσεων, ενώ στους πιο απαισιόδοξους είναι οι ηλικίες 26-35 και οι άνω των 60 ετών.

Σε ό,τι αφορά την τρέχουσα επίπτωση στα εισοδήματα από εργασία, η εικόνα είναι μοιρασμένη, καθώς το 40% των ερωτηθέντων απαντά ότι δεν υπάρχει επίπτωση, ενώ ένα 40% απαντά είτε ότι έχει ήδη δει την επίπτωση ή αναμένει να τη δει, καθώς τα μέτρα στήριξης δεν αναμένεται να διαρκέσουν για πολύ και να αντικαταστήσουν πλήρως το χαμένο εισόδημά τους. Εντούτοις, όταν εξαιρεθούν από το δείγμα οι δημόσιοι υπάλληλοι και οι συνταξιούχοι, η εικόνα αλλάζει και η άποψη ότι «δεν υπάρχει αλλαγή στα εισοδήματά μου» πέφτει κατά 7 μονάδες, με συνέπεια η συντριπτική πλειονότητα, δηλαδή τα 2/3 του ιδιωτικού τομέα να δηλώνουν ότι έχουν ήδη υποστεί μείωση εισοδήματος ή την αναμένουν σύντομα.

Σε ό,τι αφορά την εξέλιξη των προσωπικών τους εξόδων, σημαντικό (41%) είναι το ποσοστό εκείνων που εκτιμά ότι αυτά θα μειωθούν, ενώ ποσοστό 45% εκτιμά ότι θα παραμείνουν τα ίδια και 14% είναι το ποσοστό εκείνων που εκτιμά ότι θα αυξηθεί. Γενικευμένη και καθολική είναι επίσης η τάση μεταξύ των ερωτηθέντων για μείωση των τακτικών τους δαπανών, με 9 στους 10 να δηλώνουν ότι θα πάρουν πρωτοβουλίες για τον έλεγχο ή τον περιορισμό του κόστους ζωής τους. Συγκεκριμένα, το 24% δηλώνει ότι θα κάνει σημαντικές περικοπές, το 34% δηλώνει ότι θα κάνει μέτριες περικοπές και το 30% θα κάνει μικρές περικοπές. Μόλις ένα 12% απαντά ότι δεν θα κάνει περικοπές, ενώ κανείς δεν προβλέπει αύξηση των δαπανών του.

Οι δαπάνες για ταξίδια, διασκέδαση ή τουρισμό είναι αυτές που θα υποφέρουν περισσότερο. Οκτώ στους 10 περίπου δηλώνουν ότι δεν θα μπορέσουν να ικανοποιήσουν τις δαπάνες για διακοπές, 7 στους 10 τις δαπάνες για διασκέδαση και 5 στους 10 τις δαπάνες για ρουχισμό. Η ικανότητα κάλυψης των υποχρεώσεων προς τις τράπεζες και τις ασφαλιστικές υποχρεώσεις για τη διατήρηση ασφαλιστικών συμβολαίων, θα υποφέρει λιγότερο αλλά όχι σε αμελητέο βαθμό, καθώς το 18% και το 12% αντίστοιχα εκτιμούν ότι δεν θα μπορέσουν τους επόμενους 6 μήνες να ικανοποιήσουν αυτές τις κατηγορίες δαπανών στα προ κρίσης επίπεδα, ενώ στη λίστα των εκτιμήσεων για δυσκολίες κάλυψης των λογαριασμών, είναι και οι υπηρεσίες κοινής ωφελείας, με το 13% να δηλώνει ότι δεν θα μπορέσει τους επόμενους 6 μήνες να ικανοποιήσει αυτή τη δαπάνη.

Παρ’ όλα αυτά… οι αλλαγές στις ζωές των πολιτών, είτε ως αποτέλεσμα ελπίδας ή της αντίστασης και του φόβου, δεν προβλέπονται πολύ βαθιές. Το 55% απαντά ότι οι επιπτώσεις που θα έχουν θα τους επιτρέψουν επιστροφή στην κανονικότητά τους χωρίς σημαντικές αλλαγές στη ζωή, ενώ το 20% εκτιμά ότι θα αλλάξει σημαντικά η ζωή του. Τέλος, ένα μη αμελητέο ποσοστό της τάξεως του 13% λέει: «business as usual».