Οι αισιόδοξοι άνθρωποι γελούν συχνότερα, καλύτερα και, όπως αποδεικνύουν οι μελέτες, τελευταίοι. Ερευνες πολλών ετών συγκλίνουν στο συμπέρασμα ότι οι αισιόδοξοι άνθρωποι, εκτός από πιο χαρούμενοι, είναι πιο υγιείς, κινδυνεύουν λιγότερο από διάφορες ασθένειες –κάποιες απειλητικές για τη ζωή– και τελικά ζουν περισσότερο από τους απαισιόδοξους. Πρόσφατη μελέτη καθηγητών της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Bοστώνης, μάλιστα, κατέδειξε ότι έχουν περισσότερες πιθανότητες να φτάσουν στην ηλικία των 85 ετών και άνω.

Οι ειδικοί ανέλυσαν τα αποτελέσματα δύο ερευνητικών πρότζεκτ: το πρώτο αφορούσε γυναίκες με μέσον όρο ηλικίας τα 70 έτη, ξεκίνησε το 2004 και ολοκληρώθηκε δέκα χρόνια μετά, και το δεύτερο αφορούσε άνδρες με μέσο όρο ηλικίας τα 62 έτη, ξεκίνησε το 1986 και διήρκεσε μία εικοσαετία. Οι ερευνητές αξιολόγησαν τους συμμετέχοντες και τους χώρισαν σε ομάδες ανάλογα με τον βαθμό αισιοδοξίας που επεδείκνυαν. Αποδείχθηκε ότι η πιο αισιόδοξη ομάδα γυναικών έζησε περίπου 15% και η αντίστοιχη των ανδρών περίπου 11% περισσότερο από την πιο απαισιόδοξη ομάδα. Αντιστοίχως, Ολλανδοί ερευνητές παρακολούθησαν επί εννέα χρόνια περίπου χίλιους άνδρες και γυναίκες ηλικίας 65-85 ετών και διαπίστωσαν ότι όσοι είχαν υψηλότερα επίπεδα αισιοδοξίας ήταν 55% λιγότερο πιθανό να πεθάνουν από κάποια οργανικά αίτια και 23% λιγότερο πιθανό να χάσουν τη ζωή τους από κάποια ασθένεια της καρδιάς σε σχέση με του «γκρινιάρηδες». Ερευνα του Πανεπιστημίου της Βόρειας Καρολίνας, δε, που ξεκίνησε στα μέσα της δεκαετίας του 1960 και στην οποία εξετάστηκαν περίπου 7.000 (τότε) φοιτητές, διαπίστωσε ότι, τέσσερις δεκαετίες μετά, οι 476 από αυτούς είχαν πεθάνει από διάφορες αιτίες, με συχνότερο τον καρκίνο, ενώ οι πιο απαισιόδοξοι ανάμεσά τους είχαν 42% περισσότερες πιθανότητες θανάτου από τους αισιόδοξους.

Πώς όμως μετρούν οι ερευνητές την αισιοδοξία; Στην κατηγορία των ανθρώπων που βλέπουν τη θετική πλευρά της ζωής οι επιστήμονες που ασχολούνται με σχετικές μελέτες κατατάσσουν όσους προβλέπουν θετικές προοπτικές για το μέλλον τους σε διάφορους τομείς. Επίσης, αξιολογούν τον βαθμό αισιοδοξίας ανάλογα με τον πώς κάποιος ερμηνεύει τα καλά και τα κακά νέα: οι αισιόδοξοι άνθρωποι θεωρούν ότι οι θετικές εξελίξεις οφείλονται στους ίδιους, υποθέτουν ότι θα συνεχιστούν και ότι θα επεκταθούν και σε άλλους τομείς της ζωής τους. Στον αντίποδα, οι απαισιόδοξοι κατηγορούν τον εαυτό τους για ό,τι άσχημο τους συμβαίνει, πιστεύουν ότι δεν θα τελειώσει ποτέ και θα επηρεάσει όλη τους τη ζωή. Και κάπου εκεί αυτές οι δυσοίωνες προβλέψεις γίνονται ουσιαστικά αυτοεκπληρούμενες προφητείες, με τους «γκρινιάρηδες» να κινδυνεύουν περισσότερο από ασθένειες της καρδιάς, υψηλή αρτηριακή πίεση, καρκίνο.

Γκρίνια και υπέρταση

Φινλανδοί ερευνητές αξιολόγησαν 616 μεσήλικους άνδρες με κανονική αρτηριακή πίεση κατά την έναρξη της έρευνας. Ελέγχθηκαν επίσης η διανοητική και η ψυχική τους κατάσταση και παράγοντες που μπορούν να επιβαρύνουν το καρδιαγγειακό σύστημα όπως το κάπνισμα, η παχυσαρκία, η καθιστική ζωή, η κατάχρηση αλκοόλ και το οικογενειακό ιστορικό. Τέσσερα χρόνια αργότερα αποδείχθηκε ότι οι απαισιόδοξοι άνδρες ήταν τρεις φορές πιο πιθανό να υποφέρουν από υπέρταση σε σχέση με τους πιο χαρούμενους. Ακόμα πιο εντυπωσιακά ήταν τα αποτελέσματα έρευνας που έδειξε ότι μεταξύ 309 ασθενών που υπεβλήθησαν σε μπαϊπάς στεφανιαίας αρτηρίας οι πιο αισιόδοξοι είχαν τις μισές πιθανότητες να ξανανοσηλευτούν έξι μήνες μετά την επέμβαση, οδηγώντας στο συμπέρασμα ότι η θετική σκέψη συμβάλλει και στην ταχύτερη και καλύτερη ανάρρωση. Αλλες έρευνες έχουν αποδείξει ότι οι ασθενείς που έχουν θετική στάση ζωής παρουσιάζουν καλύτερη ανάρρωση έπειτα από καρδιακή προσβολή. Η θετική σκέψη αποδεικνύεται επίσης ότι μπορεί να προστατεύσει από τη στεφανιαία νόσο. Επιστήμονες του Χάρβαρντ και του Πανεπιστημίου της Bοστώνης αξιολόγησαν 1.306 άτομα, με μέση ηλικία τα 61 έτη, με βάση παράγοντες όπως ο βαθμός αισιοδοξίας τους, η αρτηριακή τους πίεση, η χοληστερίνη, η παχυσαρκία, το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ και το οικογενειακό ιστορικό καρδιοπαθειών. Κατά τη δεκαετία που ακολούθησε, διαπιστώθηκε ότι οι πιο απαισιόδοξοι μεταξύ τους ήταν δύο φορές πιο πιθανό να εκδηλώσουν καρδιακό πρόβλημα.

Εντυπωσιακά είναι επίσης τα πρώτα συμπεράσματα μελετητών που εξέτασαν τη σχέση της αισιοδοξίας με την εξέλιξη του ιού HIV, καταλήγοντας ότι η θετική στάση ζωής καθυστερεί την εξέλιξη της νόσου και αυξάνει το προσδόκιμο ζωής.

Παρ’ όλα αυτά, οι σκεπτικιστές επιχειρηματολογούν ότι ίσως η αισιοδοξία να είναι τελικά το αποτέλεσμα και όχι η αιτία της καλής υγείας. Υποστηρίζουν ότι ένας υγιής άνθρωπος έχει έναν πολύ καλό λόγο να αισθάνεται ευτυχής. Επίσης, ότι οι άνθρωποι που έχουν θετική στάση ζωής τείνουν να τρέφονται πιο σωστά, να ασκούνται, να έχουν ισορροπημένη κοινωνική ζωή, φίλους, οικογένεια και όλοι αυτοί οι παράγοντες τους βοηθούν να διατηρούν την καλή τους υγεία.

Το μέγα ερώτημα φυσικά είναι αν κάποιος γεννιέται αισιόδοξος ή γίνεται. Υπάρχουν άνθρωποι που διατηρούν την καλή τους διάθεση ανεξάρτητα από τις δυσκολίες και τα προβλήματα της ζωής και όσοι αντιμετωπίζουν αναποδιές είναι αναπόδραστα απαισιόδοξοι; Οι ειδήμονες της επιστημονικής κοινότητας δεν είναι φυσικά ακόμα σε θέση να απαντήσουν σε αυτά τα ερωτήματα. Σε κάθε περίπτωση όμως, δεν θα δίσταζαν να… συνταγογραφήσουν λίγη αισιοδοξία μαζί με την άσκηση και την καλή διατροφή.

MΑΡΙΑ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ – ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ