Το σύστημα SWIFT είναι ένα παγκόσμιο δίκτυο που παίζει τον ρόλο του ταχυδρόμου, δηλαδή αναγνωρίζει τον αποστολέα και τον παραλήπτη μιας συναλλαγής και τη δρομολογεί στο αντίστοιχο διατραπεζικό σύστημα, χώρα και εμπορική τράπεζα προκειμένου να πραγματοποιηθεί.

Το SWIFT δεν πραγματοποιεί τις συναλλαγές, δεν κάνει εκκαθάριση, ούτε διακανονισμό. Λαμβάνει μηνύματα για κάθε συναλλαγή την οποία στέλνει στην πιο αποτελεσματική διαδρομή προκειμένου να πραγματοποιηθεί με ασφάλεια και ταχύτητα, αλλά και με μικρό κόστος.

Είναι κάτι σαν διεθνές ταχυδρομείο, το οποίο αναγνωρίζει τη χώρα και τον ταχυδρομικό κώδικα του αποστολέα και το παραλήπτη και δρομολογεί την αλληλογραφία μέσα από τα συνδεδεμένα ταχυδρομικά δίκτυα.

Για το λόγο αυτό, όλοι οι διεθνείς τραπεζικοί λογαριασμοί, όπως και οι αριθμοί IBAN περιλαμβάνουν τον κωδικό swift κάθε εμπορικής τράπεζας. Τα τέσσερα πρώτα γράμματα αντιστοιχούν στο τραπεζικό ίδρυμα ή την κεντρική τράπεζα μιας χώρας, τα δύο επόμενα στη χώρα και τα επόμενα δύο ή τέσσερα στη διεύθυνση της των κεντρικών γραφείων της τράπεζας και του υποκαταστήματος.

Για παράδειγμα, ο κωδικός swift για την Τράπεζα της Ελλάδος στην οδό Πανεπιστημίου είναι BNGRGRAA. Δηλαδή Bank of Greece, Ελλάδα, κεντρικό κατάστημα πανεπιστημίου. Αντίστοιχα swift code έχουν όλες οι εμπορικές τράπεζες στην Ελλάδα και σε όλο τον κόσμο.

Σε αυτό το σύστημα συμμετέχουν περισσότερα από 11 εκατ. τραπεζικά ιδρύματα, κεντρικές τράπεζες και χρηματοοικονομικές υπηρεσίες από περισσότερες από 200 χώρες παγκοσμίως. Λαμβάνει πάνω από το 35 εκατ. μηνύματα κάθε μέρα, τα οποία αφορούν συναλλαγές και τα δρομολογεί. Υπολογίζεται ότι οι συναλλαγές με τη Ρωσία αντιπροσωπεύουν το 1% των συναλλαγών που δρομολογούνται μέσω Swift.

Μέτοχοί του είναι περισσότερες από 2.000 τράπεζες από Ευρώπη και ΗΠΑ και δημιουργήθηκε πριν από 40 χρόνια. Έχει την έδρα της στο Βέλγιο και εποπτεύεται από την κεντρική τράπεζα του Βελγίου, την αμερικανική FED, την ΕΚΤ και την Τράπεζα της Αγγλίας.

O αποκλεισμός της Ρωσίας, δηλαδή των ρωσικών τραπεζών και της κεντρικής τράπεζας της Ρωσίας από το Swift, σημαίνει ότι δεν μπορεί να λαμβάνει ή να στέλνει κεφάλαια εκτός συνόρων μέσω Swift. Διότι, το σύστημα δεν θα βρίσκει “παραλήπτη” ή “αποστολέα” αντίστοιχα. Συναλλαγές, μεταξύ ρωσικών λογαριασμών εντός χώρας είναι δυνατές.

Επίσης, θεωρητικά, μπορεί να κάνει μεμονωμένες συναλλαγές, πχ μια ρωσική τράπεζα με μία άλλη εκτός Ρωσίας, εφόσον υπάρχει συμφωνία, αλλά αυτό συνοδεύεται από μεγάλη καθυστέρηση και υψηλό κόστος. Αυτό σημαίνει σημαντικές απώλειες εσόδων για τη Ρωσία, κυρίως από την πώληση ενέργειας (φυσικό αέριο κλπ) και αγροτικά προϊόντα.

Τον αποκλεισμό αυτό έχει ξαναζήσει η Ρωσία το 2014 με την περίπτωση της Κριμαίας, δεχόμενη σημαντικό οικονομικό πλήγμα. Έτσι, από τότε δημιούργησε ένα δικό της, ανεξάρτητο σύστημα πληρωμών καρτών με την Κίνα, το ονομάζεται MIR. Συνεπώς, θεωρητικά, μπορεί η Ρωσία να πληρώνει και να πληρώνεται από τον υπόλοιπο κόσμο μέσω Κίνας αλλά μέσω του συστήματος καρτών MIR.

Το Ίραν, το 2012, με τον αποκλεισμό από το Swift έχασε το 30% των εσόδων από το πετρέλαιο. Ρώσοι αναλυτές σε διεθνή δίκτυα εκτιμούν ότι η κύρωση αυτή θα έχει επίπτωση με ύφεση 5% στη ρωσική οικονομία, δεδομένου ότι το 1% των συναλλαγών μέσω Swift αφορούν στη Ρωσία.

Προβλήματα όμως δημιουργούνται και σε συνδεδεμένα μέρη που έχουν έκθεση στη Ρωσική οικονομία και τις ρωσικές τράπεζες, όπως άλλα τραπεζικά ιδρύματα εκτός Ρωσίας, θυγατρικές εταιρειών στη Ρωσία, πελάτες και προμηθευτές, καθώς δεν μπορούν να πληρώσουν και να πληρωθούν. Ακόμα και επενδυτές και υπηρεσίες θεματοφυλακής (π.χ, που έχουν αγοράσει ρωσικά ομόλογα) δεν μπορούν πλέον να τα πουλήσουν και να πάρουν τα χρήματά τους πίσω, έστω και με απώλειες.

Και οι απώλειες συνδεδεμένων μερών με τη Ρωσία συνδέονται και με την υποχώρηση της ισοτιμίας του ρουβλίου, της πτώσης των ρωσικών ομολόγων και άλλων στοιχείων ενεργητικού, αλλά με το φόβο και τον πανικό που μπορεί να δημιουργήσει οικονομικά και χρηματοοικονομικά προβλήματα σε επιχειρήσεις και τράπεζες που επηρεάζονται αρνητικά από τις γεωπολιτικές εξελίξεις και το “πάγωμα” των συναλλαγών με την Ρωσία.

Του Λεωνίδα Στεργίου-capital.gr