Τι κοινό έχουν οι εταιρείες που εμπορεύονται ρούχα και παπούτσια, κινητά τηλέφωνα και κινούμενα σχέδια; Θέλουν όλες να φτιάξουν ταινίες και σειρές.

Μοιάζει με ανέκδοτο, αλλά τα τελευταία πέντε χρόνια τα χρήματα που έχουν επενδυθεί στην Αμερική σε εξαγορές και παραγωγή περιεχομένου ανέρχονται σε 650 δισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με τον Economist. Κανείς δεν γελάει τώρα.

Πριν από λίγες ημέρες, η Disney λάνσαρε τη νέα της υπηρεσία, την πλατφόρμα Disney+, που μέσω streaming παρέχει πρόσβαση στη μεγάλη ψηφιακή βιβλιοθήκη της, από τον «Βασιλιά των λιονταριών» μέχρι τους «X-Men», τους «Σίμπσονς» αλλά και το «Mandalorian», μια νέα σειρά από τη saga του «Star Wars». Ολα αυτά στην (χαμηλή) τιμή των 6,99 δολαρίων, με παροχές οι οποίες ανταγωνίζονται ευθέως τα πακέτα που προσφέρει το Netflix.

Την πρωτοκαθεδρία της πλατφόρμας που προκάλεσε επανάσταση το 2011 απειλεί επίσης η υπηρεσία AppleTV+, ενώ στην αρένα του streaming έχουν πάρει θέση κι άλλοι παίκτες, όπως η AT&T με το HBO Max –την ακριβότερη πλατφόρμα μέχρι στιγμής–, η Amazon με το Prime και το CBS με το All Access. Ποιος θα αντέξει;

Μέχρι τώρα το Netflix έπαιζε σε διπλό ταμπλό: αγόραζε τα δικαιώματα δημοφιλών σειρών και ταινιών και χρηματοδοτούσε δικές του παραγωγές. Σταδιακά, όμως, οι παραγωγές με το λογότυπό του αυξάνονται, γίνονται διεθνείς και με οσκαρικές αξιώσεις. Η πλατφόρμα ξοδεύει κατά μέσον όρο περίπου 3 δισ. δολάρια τον χρόνο σε πρόγραμμα και ανάπτυξη προκειμένου να προσελκύει συνδρομητές, γνωστούς ηθοποιούς και σκηνοθέτες.

Ωστόσο, όπως αποκάλυψε τον περασμένο Οκτώβριο ο οικονομικός σύμβουλος και media strategist του Neftlix, Σκοτ Λάζερσον, σε συνέδριο της Wall Street Journal, τα δύο πιο δημοφιλή προγράμματα της πλατφόρμας είναι «Τα Φιλαράκια» και το «The Office», τα οποία θα επιστρέψουν στο σπίτι τους, στο HBO Max και στη streaming υπηρεσία του NBC. Το ίδιο έγινε και με ταινίες που ανήκαν στην Disney.

Στην Ελλάδα, μόνο η Cosmote TV ετοιμάζεται να προσφέρει παρόμοιες υπηρεσίες («Κ», 22/11/2019), με το πρωτότυπο περιεχόμενό της να πωλείται με τον μήνα, την ημέρα ή τη θέαση μιας σειράς ή ενός αγώνα.

Eίναι μάλλον βέβαιο ότι θα υπάρξει μια κινητικότητα στους συνδρομητές, που είναι το «άγιο δισκοπότηρο» για τις πλατφόρμες. Πόσοι, όμως, είναι αυτοί; Υπάρχει ένα ζήτημα εδώ, καθώς οι εταιρείες δεν τα πάνε και τόσο καλά με τη δημοσίευση στοιχείων και στατιστικών, όπως θα διαβάσετε παρακάτω.

Μέχρι τώρα, πάντως, οι χρήστες απολαμβάνουν ένα αρκετά καλό περιεχόμενο με ένα μικρό αντίτιμο. Ο ανταγωνισμός τούς ευνοεί, αλλά ο κίνδυνος παραμονεύει. Τα επόμενα χρόνια οι αδύναμοι κρίκοι θα απορροφηθούν από τους πιο δυνατούς και συνήθως τότε οι τιμές παίρνουν την ανιούσα. Θα μπορούν οι χρήστες να διακόπτουν ή να μετακινούνται εύκολα ή θα δεσμεύονται οικονομικά, όπως γίνεται με τις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας;

Λέμε ότι το τοπίο στην οικιακή ψυχαγωγία άλλαξε, αλλά αυτό που περιγράφουμε είναι μόνο η αρχή. Οταν η ταχύτητα του Ιντερνετ αυξηθεί κι άλλο, τι εμποδίζει τα σπορ και τους αθλητικούς αγώνες να μεταπηδήσουν σε μια τέτοια πλατφόρμα; Το παιχνίδι τώρα αρχίζει.

Τι σημαίνει για τον θεατή

Χρήσιμα τα οικονομικά στοιχεία, όμως ειδικά για τον τηλεθεατή-καταναλωτή το κόστος ή το κέρδος των νέων διαδικτυακών εξελίξεων δεν αποτιμάται μόνο σε χρήμα. Τι σημαίνει, για παράδειγμα, ποιοτικά αυτή η μεταστροφή για τη βιομηχανία του θεάματος; Το σινεμά πώς θα αναγκαστεί να επαναπροσδιορίσει τον εαυτό του μέσα σε αυτό το καινούργιο τοπίο; Θεωρητικά η αύξηση του ανταγωνισμού θα οδηγήσει και σε καλύτερα αποτελέσματα, όχι όμως απαραίτητα. Σε πέντε χρόνια από τώρα είναι πολύ πιθανό πάνω από τις μισές ταινίες που παράγονται παγκοσμίως να διατίθενται σε –και συνεπώς να είναι φτιαγμένες για– πλατφόρμες. Και δεν μιλάμε για αριστουργήματα όπως το «Roma» ή «Ο Ιρλανδός».

Από την άλλη, για να έλθουμε και στις σειρές, όταν οι πάντες αρνούνται να δημοσιοποιήσουν σοβαρά στοιχεία τηλεθέασης (εδώ Disney και Apple δείχνουν να ευθυγραμμίζονται με το Netflix), πόση αξιοπιστία έχει ο οποιοσδήποτε «θόρυβος» γύρω τους; Μια γερή διαφημιστική καμπάνια, για παράδειγμα, θα είναι ίσως προτιμότερη από ένα καλό σενάριο.

Ας μην προτρέχουμε, όμως. Οι πόλεμοι της πλατφόρμας μόλις ξεκίνησαν και τα λάφυρα θέλουν πολύ ακόμη για να μοιραστούν. Ας ελπίσουμε στο τέλος εμείς, ως τηλεθεατές, να είμαστε ανάμεσα στους κερδισμένους.

NETFLIX
Παραμένει ο κυρίαρχος

Η πρώτη και απόλυτα κυρίαρχη διαδικτυακή πλατφόρμα είναι de facto το βαρύ πυροβολικό του streaming πολέμου. Με εκατοντάδες εκατομμύρια συνδρομητές σε ολόκληρο τον κόσμο και –το κυριότερο– μια πελώρια βάση πρωτότυπου υλικού, το Netflix υπολογίζεται πως δύσκολα θα χάσει την πρωτοκαθεδρία, ό,τι κι αν κάνουν οι υπόλοιποι. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει πως θα μείνει άπραγο. Ηδη μέσα στον Νοέμβριο, μήνα… εγκαινίων για Apple TV+ και Disney+, το Netflix απάντησε, διόλου τυχαία, με μερικά δυνατά χαρτιά, όπως η νέα σεζόν του δημοφιλούς «The Crown» αλλά και ο πολυαναμενόμενος «Ιρλανδός» του Μάρτιν Σκορσέζε. Γενικότερα, από όσα προαναγγέλλονται περιμένουμε χιονοστιβάδα ορίτζιναλ υλικού μέσα στα επόμενα δύο χρόνια, με σκοπό κυρίως να καλυφθεί η απώλεια δημοφιλών σειρών (π.χ. «Friends, «The Office») που φεύγουν για άλλες πολιτείες.
Το τωρινό μεγάλο στοίχημα του Netflix, πάντως, δείχνει να είναι η καταξίωση στον χώρο της κινηματογραφικής βιομηχανίας-κοινωνίας. Από τον σνομπισμό με τον οποίο το παραδοσιακό σινεμά αντιμετώπισε την πλατφόρμα τα πρώτα χρόνια, πέρυσι με το «Roma» έφτασε να διεκδικεί και να χάνει στο νήμα το Οσκαρ Καλύτερης Ταινίας. Το ίδιο θα επιχειρήσει να κάνει και φέτος με τον «Ιρλανδό», για τον οποίο μάλιστα λέγεται πως διέθεσε ένα πελώριο μπάτζετ και απόλυτη ελευθερία στον Μ. Σκορσέζε. Σε κάθε περίπτωση, το Netflix είναι εδώ για να μείνει. Προφανώς οι τελευταίες εξελίξεις θα του στερήσουν το (σχεδόν) μονοπώλιο που απολάμβανε τα τελευταία χρόνια, όμως το προβάδισμα που απέκτησε θα συνεχίσει να εξαργυρώνεται για καιρό ακόμη.

AMAZON PRIME
Το μεγάλο ποντάρισμα

Ο δεύτερος «παίκτης» που αντιλήφθηκε επίσης νωρίς τη σημασία του streaming ήταν ο κολοσσός της Amazon. Η δική της πλατφόρμα δεν απέκτησε ποτέ την έκταση και την ποικιλία του μεγάλου ανταγωνιστή, ωστόσο έχει αρκετά εκατομμύρια συνδρομητών, κυρίως στην Αμερική. Μέσα στην τελευταία πενταετία έχει χρηματοδοτήσει αξιόλογες ταινίες, ωστόσο πλέον το αναμενόμενο περιεχόμενό της μπορεί να συνοψισθεί σε έναν μόνο τίτλο: «The Lord of the Rings». Ο κινηματογραφικά επιτυχημένος κόσμος του Τόλκιν μεταφέρεται στην τηλεόραση με πλουσιότατη παραγωγή, η οποία ξεκινά σύντομα γυρίσματα στη Νέα Ζηλανδία. Η ιστορία θα εξελίσσεται αιώνες πριν από τα γεγονότα του «Αρχοντα», με τη γνώριμη όμως ατμόσφαιρα και τους κώδικες που αγάπησε το κοινό.

Οπως έγινε πρόσφατα γνωστό, μάλιστα, το Amazon Prime έδωσε ήδη το πράσινο φως για τη δημιουργία και δεύτερου κύκλου της σειράς, ο οποίος πιθανότατα θα ξεκινήσει να ετοιμάζεται ταυτόχρονα με τον πρώτο. Είναι εμφανές πως η πλατφόρμα έχει ποντάρει όλες τις μάρκες σε ένα μόνο σόου, με σκοπό να δημιουργήσει ένα φαινόμενο τύπου «Game of Thrones» που θα κυριαρχήσει τα επόμενα χρόνια. Αν, βέβαια, παρ’ ελπίδα το σχέδιο αποτύχει, τότε μάλλον πάμε για φούντο…

ΗΒΟ ΜΑΧ
Λίγα, αλλά βαριά χαρτιά

Το κανάλι που μας έχει χαρίσει μερικά από τα ποιοτικότερα προγράμματα των τελευταίων δεκαετιών μπαίνει στη μάχη με σχετικά λίγα, αλλά πολύ δυνατά όπλα.

Ο Ντενί Βιλνέβ αναλαμβάνει να μεταφέρει στην οθόνη το θρυλικό «Dune», ένα πρίκουελ του «Game of Thrones» («House of Dragon») βρίσκεται ήδη στα σκαριά, ενώ σε κάποιες παραγωγές εμπλέκεται και ο Τζ. Τζ. Αμπραμς.

Αυτά μόνο για το ορίτζιναλ υλικό, στο οποίο θα πρέπει να προστεθεί και ο σπουδαίος κατάλογος που περιλαμβάνει τα «The Wire», «Big Bang Theory», «Φιλαράκια», «South Park», «The Sopranos» κ.ά.

Διόλου απίθανο το ΗΒΟ Μax να διεκδικήσει πραγματικά μεγάλο μερίδιο από την πίτα, ιδιαίτερα στην Αμερική. Η υπηρεσία ξεκινά τον προσεχή Μάιο.

CBS ALL ACCESS
Στροφή στο μέλλον

Το πρώτο από τα (πολύ) μεγάλα αμερικανικά δίκτυα που μπαίνει στον κόσμο της ιντερνετικής πλατφόρμας είναι το CBS. Καταλήγοντας προφανώς πως το μέλλον της οικιακής ψυχαγωγίας-ενημέρωσης βρίσκεται στο Διαδίκτυο, οι υπεύθυνοι του καναλιού αποφάσισαν να κάνουν το άνοιγμα, προσφέροντας ουσιαστικά όλες τις τηλεοπτικές εκπομπές, πλην κάποιων αθλητικών γεγονότων. Βασικό όπλο του CBS All Access θεωρείται η τηλεοπτική και κινηματογραφική ταινιοθήκη του «Star Trek», η οποία διατίθεται ολόκληρη με την προσθήκη και του καινούργιου «Star Trek: Discovery» αποκλειστικά για την πλατφόρμα. Το CBS, σε αντίθεση με άλλους, έχει συμπεριλάβει και διαφημίσεις στο βασικό του πακέτο, τις οποίες μπορείς βέβαια να ξεφορτωθείς με το ανάλογο αντίτιμο.

DISNEY+
Ποντάροντας στη νοσταλγία

Η πιο ισχυρή, μακράν, κινηματογραφική παραγωγός του κόσμου φιλοδοξεί να σκοράρει εξίσου και στο Διαδίκτυο. Θέλοντας (αρχικά) να ανταγωνιστεί την επίσης νεοφερμένη Apple, η Disney βασίζεται στο προφανές: την τεράστια βάση υλικού που διαθέτει έπειτα από δεκαετίες σινεμά. Κλασικά κινούμενα σχέδια, νέα ριμέικ αλλά και η μαγική τριπλέτα Marvel-Pixar-Star Wars αποτελούν περίπου εχέγγυα επιτυχίας, μιας και o συναισθηματικός τους δεσμός με το κοινό είναι ήδη πολύ γερά θεμελιωμένος.

Ειδικότερα για τον «Πόλεμο των Αστρων», η πλατφόρμα συμπεριλαμβάνει και την ολοκαίνουρια σειρά «The Mandalorian», η οποία αποτελεί συνδετικό κρίκο ανάμεσα στις παλιές κινηματογραφικές τριλογίες και στην πιο πρόσφατη. Σε αυτή ο Τζον Φαβρό («Σεφ») αφηγείται την ιστορία ενός κυνηγού κεφαλών, με όμορφα νοσταλγικό τρόπο που θυμίζει έντονα τις πιο κλασικές στιγμές του franchise.

Κλασικές είναι φυσικά και όλες οι σεζόν των αγαπημένων «Simpsons», οι οποίοι είναι μάλλον και ό,τι πιο… ακατάλληλο σε μια πλατφόρμα που απευθύνεται ξεκάθαρα στο πιο νεανικό κοινό. Αυτό το τελευταίο, πάντως, περιμένει πώς και πώς το δεύτερο κύμα σειρών, που περιλαμβάνουν (προφανώς) νέες υπερηρωικές περιπέτειες.

APPLE TV+
To πρώτο δείγμα είναι θετικό

Η τεχνολογική υπερδύναμη είναι ίσως η πιο αναπάντεχη προσθήκη στη λίστα των διαγκωνιζόμενων για την προτίμηση του διαδικτυακού κοινού. Δίχως να έχει ουσιαστικά καμία εμπειρία στην παραγωγή πρωτότυπου περιεχομένου, ούτε ήδη υπάρχον υλικό, η Apple κλήθηκε να αγοράσει τα πάντα, επομένως χρειάστηκε προσεκτικές επιλογές. Μια τέτοια ήταν, από ό,τι δείχνει, αυτή του «The Morning Show», της τηλεοπτικής σειράς με πρωταγωνιστές τους Τζένιφερ Ανιστον, Ρις Γουίδερσπουν και Στιβ Καρέλ, η οποία αποτελεί προμετωπίδα της νέας πλατφόρμας. Το καλογραμμένο σενάριο και ο πολύ σύγχρονος χαρακτήρας είναι στα υπέρ ενός σόου που μας ξεναγεί στον πολυτάραχο χώρο των μίντια, αλλά και των κοινωνικών εξελίξεων του #MeToo, της κλιματικής αλλαγής κ.ο.κ. Δεν είναι, όμως, μόνο αυτό. Το λιγότερο προβεβλημένο αλλά αρκετά ενδιαφέρον «See» μάς ταξιδεύει σε ένα φανταστικό μέλλον, όπου η ανθρωπότητα έχει αποδεκατιστεί λόγω ενός τρομακτικού ιού. Αιώνες μετά, οι απόγονοι των επιζώντων είναι πια ολότελα τυφλοί, ενώ πολιτισμικά έχουμε επιστρέψει σε βάρβαρες εποχές. Ο Τζέισον Μομόα («Game of Thrones») πρωταγωνιστεί σε μια υποσχόμενη σειρά, η οποία μένει να δούμε τι μονοπάτια θα ακολουθήσει. Λέμε μένει, διότι τόσο το Apple TV+ όσο και το Disney+ μοιάζουν να μην υιοθετούν την τακτική του Netflix με την κυκλοφορία ολόκληρων τηλεοπτικών κύκλων μονομιάς. Αντιθέτως, προτιμούν μια ενδιάμεση μέθοδο διαθέτοντας αρχικά τα πρώτα 3-4 επεισόδια των νέων σειρών και συνεχίζοντας με το παραδοσιακό μοντέλο της εβδομαδιαίας κυκλοφορίας, που βοηθά στη δημιουργία περισσότερης κουβέντας γύρω τους.

ΣΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ, ΑΙΜΙΛΙΟΣ ΧΑΡΜΠΗΣ-kathimerini.gr