Όταν το ακριβότερο νόμισμα είναι ο χρόνος, ένας δημόσιος τομέας ο οποίος μαστίζεται εδώ και δεκαετίες από τη νόσο της γραφειοκρατίας, δεν θα μπορούσε παρά να επενδύσει στην επιτάχυνση των διαδικασιών. Καμιά προσπάθεια του νομοθέτη να ξεφύγει από τις σελίδες της μαύρης βίβλου του ελληνικού Δημοσίου δεν έφερε τα επιθυμητά αποτελέσματα, απλώς μετέθεσε τα δεδομένα σε μια επόμενη σελίδα της. Στόχος αυτή τη φορά  είναι η γραφειοκρατία να εκριζωθεί, ώστε να διευκολυνθούν οι πολίτες, οι επιχειρήσεις και ο ίδιος ο δημόσιος τομέας, ο οποίος έχει απολέσει ατελείωτες ώρες και αναρίθμητα δεδομένα βυθισμένος στο χάος του χαρτιού και του, περιττού πολλές φορές, πρωτοκόλλου.

Στη διάρκεια της ζωής ενός ανθρώπου οι στιγμές κατά τις οποίες πρέπει να απευθυνθεί σε δημόσια υπηρεσία είναι πολύ περισσότερες από όσο φανταζόμαστε, εξαιρώντας βέβαια τις έκτακτες περιστάσεις. Από τη δήλωση μιας γέννησης, την έκδοση διπλώματος οδήγησης, την ανανέωσή του, την καταχώριση του ΑΜΚΑ, του ΑΦΜ και φυσικά την απίστευτη γραφειοκρατία που συνοδεύει το πλέον δυσάρεστο, αλλά το μόνο βέβαιο, γεγονός του θανάτου οικείου μας, ο χρόνος που περνάμε μπροστά από ένα γκισέ φαντάζει ατελείωτος. Σε μια προηγμένη κοινωνία οι διαδικασίες αυτές, τόσο καθημερινές και τόσο συνηθισμένες, θα έπρεπε να ολοκληρώνονται με ταχύτητα, αξιοπιστία και στην καλύτερη περίπτωση με το πάτημα μόνο ενός κουμπιού.

Ο στόχος

Αυτός είναι ο βασικός στόχος του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, το οποίο δημιουργήθηκε (μετονομάστηκε) με γνώμονα τη βελτίωση των υπηρεσιών προς τον πολίτη και την ψηφιοποίηση του συνόλου του δημόσιου τομέα. «Η ψηφιακή σύγκλιση της χώρας με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο αποτελεί το βασικό στοίχημα του νεοσύστατου υπουργείου», δήλωσε πρόσφατα ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκος Πιερρακάκης. Βασικό εργαλείο υλοποίησης του ψηφιακού μετασχηματισμού της δημόσιας διοίκησης θα αποτελέσει μια υφιστάμενη πλατφόρμα, το Κέντρο Διαλειτουργικότητας (ΚΕΔ).

Πρόκειται πρακτικά για ένα εργαλείο το οποίο παρέχει σύνθετη υπηρεσία συλλογής και διανομής των πληροφοριών που διαθέτει το σύνολο του δημόσιου τομέα. Σήμερα, το Κέντρο Διαλειτουργικότητας της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης έχει τη δυνατότητα ταυτοποίησης χρηστών σε περίπου 40 φορείς. Η πλατφόρμα αυτή αξιοποιεί ήδη σύγχρονα τεχνολογικά μέσα ασφαλούς ανταλλαγής δεδομένων, όπως χρήση διαδικτυακών υπηρεσιών (Web Services), ταυτοποίηση συναλλασσομένων και ιστορικότητα συναλλαγών. Αλλά μένει πολύς χώρος μέχρι την ενσωμάτωση του πλήθους των φορέων σε αυτήν. Η 24ωρη και επτά ημέρες την εβδομάδα λειτουργία του ΚΕΔ ξεκίνησε εστιασμένη σε δεδομένα οικονομικού ενδιαφέροντος (π.χ. taxisnet) και θα επεκταθεί και σε άλλους τομείς συναλλαγών πολιτών και επιχειρήσεων με τη δημόσια διοίκηση. Η κυβέρνηση αποφάσισε να εντάξει τη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων από το υπουργείο Οικονομικών στο υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, δίνοντας ένα στίγμα της πρόθεσής της ως προς την ψηφιοποίηση του δημόσιου τομέα συνολικά. Σε πολιτικό επίπεδο μάλιστα αποφασίστηκε η τοποθέτηση του κ. Δημοσθένη Αναγνωστόπουλου στο τιμόνι της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης. Ο ίδιος είχε διατελέσει στο παρελθόν γ.γ. Πληροφοριακών Συστημάτων του υπουργείου Οικονομικών (2004-2009), ενώ υπήρξε και ο «πατέρας» του πρώτου έργου για τη δημιουργία του Κέντρου Διαλειτουργικότητας, που ήταν η διασύνδεση όλων των οικονομικών δεδομένων σε μία βάση.

Ο αυτοματοποιημένος τρόπος ανταλλαγής δεδομένων φορέων της δημόσιας διοίκησης με ασφαλή τρόπο «πατάει» σε σύγχρονες ηλεκτρονικές υπηρεσίες προς πολίτες και επιχειρήσεις, διευκολύνοντας την καθημερινή επαφή τους με τη δημόσια διοίκηση και μειώνοντας τα διοικητικά βάρη. Ταυτόχρονα περιορίζει στον ελάχιστο βαθμό το πλεόνασμα διακίνησης πληροφοριών μεταξύ φορέων του Δημοσίου. Με την ολοκλήρωση της αναβάθμισης του ΚΕΔ θα μπορούν οι φορείς μεταξύ τους να ζητούν στοιχεία και να λαμβάνουν ακριβώς ό,τι ζήτησαν, χωρίς περιττές πληροφορίες. Ετσι περιορίζεται στο ελάχιστο η μεταβίβαση αχρείαστων πληροφοριών μεταξύ των φορέων. Και αυτό γιατί σήμερα παρατηρείται το φαινόμενο να ζητεί μία υπηρεσία, για παράδειγμα, πληροφορίες για την οικογενειακή κατάσταση ενός πολίτη και να λαμβάνει πολύ περισσότερες, όσες δηλαδή αναγράφονται στο αντίστοιχο πιστοποιητικό.

Η διαδικασία

Η διασφάλιση των προσωπικών δεδομένων επιτυγχάνεται μέσω της μη αποθήκευσης των δεδομένων του πολίτη, τα οποία παραμένουν στους αρμόδιους φορείς οι οποίοι αποτελούν και τους «ιδιοκτήτες» των δεδομένων αυτών. Η διατήρηση επίσης του πλήρους ιστορικού των συναλλαγών μέσω του ΚΕΔ παρέχει τη δυνατότητα της πλήρους ανάκτησης των κινήσεων ανταλλαγής δεδομένων με μοναδικό τρόπο σε περίπτωση που απαιτείται τεκμηρίωση της διαδικασίας της συναλλαγής.

Ο εμπλουτισμός των διαδικτυακών υπηρεσιών του ΚΕΔ πρόκειται να οδηγήσει το ελληνικό Δημόσιο σε μια νέα ψηφιακή εποχή, αν και δεν αναμένεται να ολοκληρωθεί από τη μία μέρα στην άλλη. Σταδιακά θα εντάσσονται ολοένα και περισσότεροι φορείς στο Κέντρο, ώστε τελικά να βρεθεί το πλήθος των πληροφοριών εντός της πλατφόρμας. Ετσι, πληροφορίες που αφορούν κάθε πολίτη και βρίσκονται σε διαφορετικά μητρώα (πολιτών, φορολογικό, ασφαλιστικό, αστυνομίας, ανεργίας, κ.λπ.), με την ηλεκτρονική συναίνεσή του (όπου αυτή απαιτείται), θα ανταλλάσσονται ψηφιακά μεταξύ των φορέων, χωρίς να χρειάζονται επιπλέον ενέργειες από τον πολίτη.

Μέσω της διαλειτουργικότητας θα απαιτείται ολοένα και λιγότερο η φυσική παρουσία του πολίτη για την προσκόμιση δικαιολογητικών και δήλωση στοιχείων σε διαφορετικούς φορείς (εφορία, φορείς κοινωνικής ασφάλισης, κ.λπ.).

Προϋπόθεση για την πλήρη λειτουργία της πλατφόρμας αποτελεί η ταυτοποίηση των μητρώων των φορέων, ώστε να καθίσταται δυνατός ο εντοπισμός ενός πολίτη μέσα στα διαφορετικά μητρώα. Σήμερα, η δημόσια διοίκηση διαθέτει περισσότερα από 100 μητρώα. Το ποσοστό ταυτοποίησης πολιτών μεταξύ επιμέρους υπουργείων και φορέων είναι χαμηλό και μετά βίας αγγίζει το 50%.

Αναφορικά με τις επιχειρήσεις, η αναγκαιότητα προσκόμισης δικαιολογητικών, όπως ασφαλιστικής και φορολογικής ενημερότητας ενδεικτικά κατά τη συμμετοχή σε προμήθειες του Δημοσίου, σταδιακά θα μειωθεί, καθώς η απαιτούμενη πληροφορία ενημερότητας θα αντλείται από τα συστήματα των αντίστοιχων φορέων αποκλειστικά με ψηφιακό τρόπο.

Νέες υπηρεσίες προ των πυλών