Όλοι έχουμε την ανάγκη, σε διάφορες φάσεις της ζωής μας (ή μήπως σε όλη;), να προβάλλουμε στους άλλους ένα προσωπείο για να κρύψουμε το αληθινό μας. Κυρίως για να κρύψουμε τις σκοτεινές περιοχές της παιδικής μας ηλικίας που μας ταλανίζουν στην ενήλικη ζωή, την γκριζάρουν. Τις περιοχές που φοβόμαστε να φωτίσουμε, γιατί δεν αντέχουμε τον πόνο που θα αναδυθεί.

Διότι ακριβώς έτσι λειτουργεί η μάσκα: καταλήγει να κρύβει το αληθινό μας πρόσωπο όχι μόνο από τους άλλους, αλλά και από εμάς τους ίδιους. Η εσωτερική αναζήτηση είναι μια «ανηφόρα» που ελάχιστοι θέλουμε, και έχουμε την τόλμη, να την ανέβουμε. Aλλωστε, παρά την άνθηση της ψυχανάλυσης, ουσιαστικά δεν διαθέτουμε τα εργαλεία για να το κάνουμε. Σαν να εγκλωβιζόμαστε μέσα σε ένα δωμάτιο με πολλούς καθρέφτες, που μας μπερδεύουν ποιο είναι το πρόσωπό μας και ποια η προστατευτική μάσκα του.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Έκλεισαν τους λογαριασμούς τους, πώς είναι η ζωή χωρίς social media;

Τη διαδικασία της παραμόρφωσης ενισχύουν αποχαυνωτικά πλέον τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Εκεί δείχνουμε το διαδικτυακό προσωπείο μας και ταυτόχρονα κρυβόμαστε πίσω από αυτό. Και όσο αυξάνεται η παρουσία μας σε αυτά τόσο μεγαλώνει η εθιστική δύναμή τους πάνω μας.

Το Facebook, το Instagram, το TikTok είναι ο σύγχρονος χώρος όπου όλοι μπορούν να τεστάρουν αντιδράσεις στο εύρος της αποδοχής τους από τις αντιδράσεις των διαδικτυακών φίλων.

Oμως αυτό είναι φενάκη, ουτοπία. Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης οι συνομιλίες δεν μπορούν να περιγράψουν βλέμματα, δεν μπορούν να ηχογραφήσουν το ύφος των λόγων, ο γραπτός λόγος και τα emoticons δεν γίνεται να αποτυπώσουν εσωτερικά κομπιάσματα. Δεν υπάρχει ειλικρίνεια, απλώς μια επίπλαστη επιβεβαίωση «φιλίας» και «συναναστροφής». «Το μεγάλο πρόβλημα είναι η εθιστική κουλτούρα των likes, τα οποία κάνουν τις ήπιες απολαύσεις και τις ικανοποιήσεις που προέρχονται από τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις του πραγματικού μας κόσμου να τις αισθανόμαστε ως λιγότερο ικανοποιητικές. Κατά συνέπεια αντικαθιστούμε τη σκληρή δουλειά που απαιτείται για την οικοδόμηση της οικειότητας στον πραγματικό κόσμο με το δέλεαρ της άμεσης ικανοποίησης μέσω της εικονικής ευφορίας. Επομένως επηρεάζεται η ικανότητά μας να χτίζουμε σχέσεις στον πραγματικό κόσμο», ανέφερε στην «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» (φύλλο 15-16/4/2023) ο καθηγητής Ιατρικής Ανθρωπολογίας και Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Ρόχαμπτον, Τζέιμς Ντέιβις.

Η κοινωνία λειτουργεί μέσα από την πρισματική, ουσιαστικά υποκριτική, εικόνα των social media και βουλιάζει μέσα σε αυτήν. Στα social media έχει χαθεί η ειλικρίνεια.

Αν καταφέρουμε να μάθουμε –το σχολείο οφείλει να είναι συνοδοιπόρος της οικογένειας σε αυτό– στις νεότερες γενιές πώς να αποφεύγουν την επίπλαστη ομορφιά και πώς να διασώζονται από τη φθορά της μετριότητας των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, θα είναι μεγάλο κέρδος. Να τους μάθουμε ότι το βλέμμα των ανθρώπων χωρίς φίλτρο μπορεί να αποκαλύπτει τις ψυχικές ρωγμές τους, να προδίδει τα σκοτάδια τους και τις ανασφάλειές τους, να τους δείχνει «ασχημότερους», ωστόσο είναι αληθινοί. Η αφιλτράριστη αλήθεια είναι η ομορφιά τους και αυτό είναι που μετράει στη ζωή.

Απόστολος Λακασάς-kathimerini.gr