ΕΥΓΕΝΙΑ ΜΠΟΥΡΝΟΒΑ*

Ο Σύλλογος Εκδοτών Επιστημονικών Βιβλίων διαμαρτύρεται γιατί την άνοιξη το Υπ. Παιδείας υποχρέωσε τους εκδότες με δικά τους έξοδα (συνολικά 3 εκατ. ευρώ) να στείλουν τα πανεπιστημιακά συγγράμματα στα σπίτια των φοιτητών με courier. Το ίδιο πράγμα τούς ζητά το Υπουργείο και τώρα και, προφανώς, κατηγορούν την Κυβέρνηση ότι κάνει κοινωνική πολιτική στην πλάτη των εκδοτών.

Το γεγονός ότι οι εκδότες υπέκυψαν στην απαίτηση του Υπουργείου την άνοιξη πηγάζει από την μακροχρόνια σχέση ανάμεσα στους δύο που επέτρεψε, για δεκαετίες ολόκληρες, την οικονομική ευημερία πολλών εκδοτικών οίκων. Τώρα όμως, μια δεύτερη αποστολή με courier ανεβάζει πάρα πολύ το κόστος, ιδίως σε μια περίοδο που το έντυπο βιβλίο περνάει μεγάλη κρίση.

Για άλλη μια φορά λοιπόν, μπαίνει το ζήτημα των συγγραμμάτων για τα οποία ο Έλληνας φορολογούμενος πληρώνει πολλά χρήματα. Ωστόσο, σε λίγες μόνο επιστήμες και γνωστικά αντικείμενα τα συγγράμματα είναι απαραίτητα (π.χ. Νομική και Ιατρική). Για τα περισσότερα γνωστικά αντικείμενα  πρόκειται για ένα αναχρονιστικό θεσμό που ούτε ο νόμος 4009/2011 έβαλε τέλος.

Μέρος της λύσης βεβαίως θα ήταν τα ηλεκτρονικά συγγράμματα, και υπάρχουν ήδη αρκετά και συνεχώς αυξάνονται, στο έργο-αποθετήριο ανοικτής πρόσβασης Κάλλιπος.

Ωστόσο, δεν είναι τόσο εύκολο να αντικατασταθούν όλα τα έντυπα συγγράμματα με ηλεκτρονικά και θα χρειαστούν αρκετά χρόνια γιατί η συγγραφή ενός εγχειριδίου απαιτεί χρόνο πολύ και το κάνει, συνήθως, κάποιος στο τέλος της ακαδημαϊκής-ερευνητικής του καριέρας και αφού έχει αποκτήσει μεγάλη πείρα από τη διδασκαλία.

Ένα άλλο μέρος της λύσης, παράλληλα με την διεύρυνση των ηλεκτρονικών συγγραμμάτων, είναι η δημιουργία αναγνωστηρίων/βιβλιοθηκών με αρκετά αντίτυπα με στόχο την κατάργησή τους όπου δεν είναι απαραίτητα. Η κατάργηση όμως της δωρεάν διανομής σε κάθε φοιτητή, ενός συγγράμματος για κάθε μάθημα ανεξαρτήτως της αναγκαιότητας, θεωρείται από πολλούς αντιλαϊκό μέτρο και όχι προοδευτικό. Κάποιοι μάλιστα ταυτίζουν την δωρεάν εκπαίδευση με τα δωρεάν συγγράμματα διατηρώντας έτσι ένα απίστευτα σπάταλο και αναχρονιστικό σύστημα, το οποίο ευνοεί την παπαγαλία εκ μέρους των φοιτητών και την αυθεντία εκ μέρους των διδασκόντων, δηλαδή ένα σύστημα συντηρητικό. Από το σύστημα αυτό μέχρι τώρα έβγαιναν κερδισμένοι οι εκδοτικοί οίκοι και οι πανεπιστημιακοί, αλλά έχανε και χάνει το πανεπιστήμιο από την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης και της ερευνητικής διάθεσης των νέων. Έχαναν και χάνουν οι νέοι επιστήμονες. Βολεύει όσους θέλουν ένα εξεταστικό κέντρο όπου οι εγγεγραμμένοι παρουσιάζονται μια φορά το εξάμηνο για να εξεταστούν στο σύγγραμμα. Βολεύει δηλαδή πολύ κόσμο!

*Η κ. Ευγενία Μπουρνόβα είναι ιστορικός, καθηγήτρια στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών.