Τα παιδιά νηπιακής ηλικίας τείνουν να έχουν σχετικά υψηλή αυτοεκτίμηση, όμως πριν και κατά την διάρκειας της εφηβείας ενδέχεται να πέσει, γεγονός που συνήθως αποδίδεται στην σύγκριση που ξεκινά να κάνει το παιδί με τους γύρω του. Αυτή η κοινωνική σύγκριση μπορεί να περιλαμβάνει γνωστικούς όσο και κοινωνικούς παράγοντες ενώ αποτελεί  ενδεχομένως την μεγαλύτερη πρόκληση, που καλούνται να αντιμετωπίσουν σε αυτό το ηλικιακό στάδιο.

Αίσθημα ανικανότητας

Ορισμένα παιδιά συνειδητοποιώντας ότι οι προσπάθειές τους δεν είναι τόσο καλές ή αποδοτικές όσο των συνομηλίκων τους, ενδεχομένως να αισθανθούν κατώτερα. Αξίζει βέβαια να σημειωθεί ότι το αίσθημα της ανικανότητας δεν ισοδυναμεί απαραιτήτως με χαμηλή αυτοεκτίμηση. Στην περίπτωση που το παιδί δεν αποδίδει τόσο καλά σε ένα τομέα που δεν το ενδιαφέρει και τόσο, τότε πιθανότατα να μην δώσει μεγάλη σημασία. Εάν, ωστόσο, νιώσει κατώτερο σε κάτι που θεωρεί σημαντικό, τότε ενδεχομένως η αυτοεκτίμησή του να πέσει.

Αυξημένη πίεση για απόδοση

Η πίεση που αισθάνονται για την απόδοσή τους αυξάνεται επίσης κατά την διάρκεια της εφηβείας. Κατά την διάρκεια της νηπιακής ηλικίας, τόσο οι γονείς όσο και οι εκπαιδευτικοί τείνουν να επαινούν κάθε προσπάθεια, μεγάλη ή μικρή, καλή ή λιγότερο καλή. Με την εφηβεία, όμως, να πλησιάζει οι ενήλικες τείνουν να περιμένουν πολλά περισσότερα από τα παιδιά. Η προσπάθεια σε αυτό το σημείο εξακολουθεί να έχει σημασία, με την ζυγαριά όμως να κλίνει περισσότερο στην απόδοση ή το αποτέλεσμα.

Αντιλαμβάνονται την δυσαρέσκεια των άλλων

Με τις προσδοκίες γονιών και εκπαιδευτικών να αυξάνονται σημαντικά, τα παιδιά ξεκινούν να αντιλαμβάνονται την απογοήτευση που ενδεχομένως να νιώσουν οι ενήλικες. Η αυτοεκτίμηση του παιδιού και το ενδεχόμενο να επηρεαστεί αρνητικά εξαρτάται από το πρόσωπο που θα αποδοκιμάσει τις προσπάθειές του. Εάν η δυσαρέσκεια προέρχεται από κάποιον που το παιδί δεν έχει σε υψηλή εκτίμηση, τότε πιθανότατα η αυτοεκτίμησή του να μην επηρεαστεί. Ωστόσο, τα πράγματα αλλάζουν ότι μια κακή κριτική έρχεται από την μαμά ή τον μπαμπά ή και τον αγαπημένο του δάσκαλο.

Πώς να το βοηθήσετε

Αν και δεν μπορείτε να αποτρέψετε το παιδί σας από το να συγκρίνεται με τους συνομηλίκους του, αυτό που μπορείτε να κάνετε είναι να το ενθαρρύνετε να εκτιμά και να πιστεύει στις δικές του δεξιότητες. Παράλληλα αν διαπιστώσετε ότι κάτι το απασχολεί, αφήστε το να σας μιλήσει και ακούστε το. Με αυτόν τον τρόπο θα του δείξετε έμπρακτα ότι ενδιαφέρεστε για εκείνο και ότι όλα όσα αισθάνεται είναι άξια συζήτησης και αναφοράς.

Ενθαρρύνετέ τα να εκτιμήσουν τις δεξιότητές τους

Μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί να χτίσει την αυτοεκτίμησή του, υπογραμμίζοντας την σημασία που έχουν τα ταλέντα και οι δεξιότητές του. Έχετε κατά νου ότι θα πρέπει να το επιβραβεύετε ακόμα και για τα επιτεύγματά του σε τομείς που σας αφήνουν αδιάφορους, μιας και δεν μπορείτε να επιλέξετε τι πραγματικά ενδιαφέρει εκείνο. Διαφορετικά αν εστιάζετε μόνο στο διάβασμα και τους βαθμούς, αγνοώντας το άθλημα το οποίο λατρεύει και ασχολείται, υπάρχει πιθανότητα η αυτοεκτίμησή του να πέσει, μιας και θα έχει την αίσθηση ότι η προσπάθειά του δεν είναι σημαντική.

Να είστε «καλοί» ακροατές

Γνωρίζουμε ήδη ότι το καλύτερο δώρο για τα παιδιά είναι ο χρόνος και η αμέριστη προσοχή, πράγμα που ισχύει ακόμα περισσότερο αν θέλουμε να το βοηθήσουμε να χτίσει την αυτοεκτίμησή του. Δεν είναι απαραίτητο να συζητάτε με τις ώρες, αρκούν μόλις δέκα λεπτά από τον χρόνο σας για να τα αφιερώσετε σε εκείνο και να ακούσετε οτιδήποτε έχει να σας πει. Είναι σημαντικό να είστε «καλοί» ακροατές, δηλαδή να μην του ασκείτε σκληρή κριτική και να μην επεμβαίνετε με συμβουλές. Απλά ακούστε το και επαναλάβετε σχόλια του, καθώς αυτό δείχνει στο παιδί ότι τα συναισθήματά του είναι σημαντικά, όπως εξάλλου είναι και το ίδιο.

Αφήστε τα να αποτύχουν

Τα παιδιά αποκτούν μια ισχυρή αίσθηση ικανότητας όταν δοκιμάζουν νέα πράγματα και πετυχαίνουν σε αυτά. Εάν ορίσετε την αποτυχία ως κάτι κακό τότε το αποθαρρύνετε να δοκιμαστεί σε νέες προκλήσεις, που θα του χαρίσουν, είτε επιτύχει είτε αποτύχει, νέες δεξιότητες και γνώσεις. Αντιμετωπίζοντας ένα πρόβλημα ή ακόμα και την αποτυχία, το παιδί γίνεται πιο ανθεκτικό και αναπτύσσει δεξιότητες για να επιλύσει το πρόβλημα ή για να διαχειριστεί σωστά μια κατάσταση.

Να είστε το καλό πρότυπο

Προσπαθήστε να μην κάνετε υποτιμητικά σχόλια για τον εαυτό σας, ειδικά μπροστά στο παιδί, καθώς αν βλέπει ότι εσείς δεν εκτιμάτε τον εαυτό σας και ότι δεν  αναγνωρίζετε τις προσπάθειές σας, τότε πολύ πιθανόν να αντιγράψει αυτήν την συμπεριφορά. Παράλληλα όσο και αν προσπαθείτε να το ενθαρρύνετε χρησιμοποιώντας θετικά λόγια πιθανότατα να μην πιάσει, μιας τα παιδιά μαθαίνουν πολλά περισσότερα από τις πράξεις παρά από τα λόγια.