Για τέταρτη μέρα θα συνεχιστούν σήμερα οι μαραθώνιες διαπραγματεύσεις των Ευρωπαίων ηγετών για το Ταμείο Ανάκαμψης και τον επταετή προϋπολογισμό της Ε.Ε., καθώς παρά τις ολονύχτιες διαβουλεύσεις δεν κατέστη δυνατό να αρθεί το αδιέξοδο και να επιτευχθεί κοινά αποδεκτή συμφωνία.

Έπειτα από μία ακόμη νύχτα διαπραγματεύσεων ο εκπρόσωπος του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, γνωστοποίησε μέσω Τwitter ότι ολοκληρώθηκε η Ολομέλεια και οι αρχηγοί των κρατών-μελών θα συναντηθούν και πάλι στις 17:00 (ώρα Ελλάδας).

Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ απηύθυνε έκκληση να επιτευχθεί συμβιβασμός έστω την ύστατη στιγμή της Συνόδου που οδεύει να καταρρίψει ρεκόρ διάρκειας. Ο Μισέλ υπενθύμισε στους «27» ότι η πανδημία έχει αφήσει πίσω της πάνω από 600.000 νεκρούς παγκοσμίως, επισημαίνοντας τι επαφίεται σε αυτούς να επιδείξουν ενότητα, να σταθούν αλληλέγγυιθ μπροστά στην κρίση. «Η ελπίδα μου είναι ότι θα καταλήξουμε σε συμφωνία και ότι ο τίτλος (…) αύριο θα είναι πως η .Ε.Ε ολοκλήρωσε επιτυχώς αυτήν την Mission impossible», είπε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στη διάρκεια του τρίτου συνεχόμενου δείπνου των ηγετών στις Βρυξέλλες. «Αυτή είναι η ολόψυχη ελπίδα μου (…) έπειτα από τρεις ημέρες ασταμάτητης δουλειάς» πρόσθεσε.

Οι ηγέτες διαφωνούν όσον αφορά τον καταμερισμό των κεφαλαίων του Ταμείου Ανάκαμψης, το οποίο έχει σκοπό να βγάλει την Ευρώπη από τη βαθύτερη ύφεση με την οποία έχει έρθει αντιμέτωπη μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά και το ποιοι θα είναι οι όροι για τις χώρες που θα ωφεληθούν.

Διπλωματικές πηγές λένε ότι δεν αποκλείεται η Σύνοδος Κορυφής να τερματιστεί χωρίς συμφωνία και να δοθεί νέο ραντεβού τον επόμενο μήνα, ωστόσο καθώς συνέχιζαν τις διαπραγματεύσεις ως τα ξημερώματα, φαινόταν ακόμη πιθανή η εξεύρεση συμβιβαστικής λύσης.

Στο τραπέζι βρίσκονται το πακέτο 1,8 τρισ. ευρώ για το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο της Ε.Ε. και το Ταμείο Ανάκαμψης. Τα 750 δισ. ευρώ που προτείνεται να διαθέτει το Ταμείο θα συγκεντρωθούν, εξ ονόματος όλων των χωρών μελών, από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις αγορές κεφαλαίων. Θα πρόκειται για ένα ιστορικό βήμα προς τη στενότερη ολοκλήρωση. Κατόπιν, το ποσό αναμένεται να διατεθεί κυρίως στις χώρες του ευρωπαϊκού νότου (Ιταλία, Ισπανία) που υπέστησαν τα βαρύτερα χτυπήματα από την πανδημία.

Η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) δήλωσε Κριστίν Λαγκάρντ θα προτιμούσε οι ηγέτες να συμφωνήσουν σε ένα «φιλόδοξο» πακέτο βοήθειας, παρά να κλείσουν μια συμφωνία βιαστικά και με οποιοδήποτε κόστος. «Το ιδανικό θα ήταν η συμφωνία των ηγετών να είναι φιλόδοξη σε όρους μεγέθους και σύνθεσης του πακέτου (…) έστω κι αν χρειαστεί λίγος περισσότερος χρόνος», εξήγησε στο πρακτορείο ειδήσεων Reuters. Το σχόλιο αυτό της Λαγκάρντ αφήνει να εννοηθεί ότι αντιμετωπίζει χαλαρά την πιθανότητα αρνητικής αντίδρασης των χρηματαγορών σε περίπτωση αποτυχίας της Συνόδου, αφού η ΕΚΤ διαθέτει 1 τρισεκατομμύριο ευρώ για να προσθέσει κρατικά χρέη στο χαρτοφυλάκιό της από τη δευτερογενή αγορά.

Χάσμα Βορρά και Νότου

Μια ομάδα «φειδωλών» χωρών της βόρειας Ευρώπης πιέζουν καθ’ όλη τη διάρκεια της Συνόδου Κορυφής το ποσό που θα διατεθεί υπό μορφή δωρεών ή επιχορηγήσεων να είναι μικρότερο και μεγαλύτερο μέρος του κεφαλαίου του ταμείου να διατεθεί υπό τη μορφή δανείων. Οι τεταμένες συνομιλίες, που κοντεύουν να φθάσουν σε διάρκεια τη Σύνοδο Κορυφής στη Νίκαια (Γαλλία) πριν από 20 χρόνια, υπογραμμίζουν το χάσμα μεταξύ του Βορρά και του Νότου στην Ευρώπη.

Η απροθυμία των «φειδωλών» χωρών (Ολλανδία, Σουηδία, Δανία, Αυστρία) και της Φινλανδίας, που συνεχίζουν να εκφράζουν επιφυλάξεις για το σχέδιο που παρουσίασε ο Σαρλ Μισέλ για την ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας προκάλεσε την «έκρηξη» του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν. Σύμφωνα με μέλος της γαλλικής αντιπροσωπείας ο πρόεδρος της Γαλλίας «χτύπησε τη γροθιά στο τραπέζι», επικρίνοντας την αντίσταση που προβάλλουν οι χώρες αυτές στο να προσφερθεί μεγάλο μέρος του ποσού που θα συγκεντρωθεί στο πλαίσιο του σχεδίου ανάκαμψης, ιδίως με κοινό δανεισμό της Ε.Ε., από τις αγορές, ως βοήθεια στα κράτη-μέλη. Στηλίτευσε ιδιαίτερα τη συμπεριφορά του καγκελάριου της Αυστρίας Σεμπάστιαν Κουρτς, ο οποίος σηκώθηκε κι έφυγε από το τραπέζι για να απαντήσει σε μια τηλεφωνική κλήση.

Ο πρωθυπουργός της Ιταλίας Τζουζέπε Κόντε κατηγόρησε την Ολλανδία και τους συμμάχους της – Αυστρία, Σουηδία, Δανία και Φινλανδία – για «εκβιασμό». Σύμφωνα με ιταλική διπλωματική πηγή, ο Κόντε φέρεται να είπε στον Ρούτε ότι «μπορεί να γίνεις ήρωας στην πατρίδα σου για μερικές ημέρες, αλλά μετά από μερικές εβδομάδες θα είσαι υπεύθυνος έναντι όλων των Ευρωπαίων για το μπλοκάρισμα μιας αποτελεσματικής και επαρκούς συμφωνίας».

Η θέση του πρωθυπουργού της Ολλανδίας Μαρκ Ρούτε αντανακλά πολιτικές πραγματικότητες στην πατρίδα του, όπου οι ψηφοφόροι αντιμετωπίζουν με αυξανόμενη δυσαρέσκεια το γεγονός πως η χώρα αυτή, αναλογικά, συγκαταλέγεται στους μεγαλύτερους καθαρούς χρηματοδότες του προϋπολογισμού της Ε.Ε..

Ο Ρούτε και το συντηρητικό κόμμα του, το VVD, έχουν να αντιμετωπίσουν την πρόκληση των ευρωσκεπτικιστικών ακροδεξιών κομμάτων στις εκλογές του Μαρτίου.

Η απόπειρα εξεύρεσης συμβιβασμού απέτυχε χθες. Η εισήγηση να διατεθούν 400 δισ. ευρώ ως δωρεές, ενισχύσεις και επιχορηγήσεις (από 500 δισ. που προέβλεπε η αρχική πρόταση) απορρίφθηκε από το μπλοκ του Βορρά, που θέλει το ποσό να περιοριστεί στα 350 δισεκατομμύρια. Υπάρχουν επίσης διαφωνίες για την πρόταση να υπάρχει ρήτρα με βάση την οποία θα παγώνει η βοήθεια σε χώρες που κρίνεται ότι καταπατούν τις δημοκρατικές αρχές. Η Ουγγαρία, με τη στήριξη της Πολωνίας, απειλεί να ασκήσει βέτο εάν συμπεριληφθεί τέτοια ρήτρα.

Για αρκετούς αναλυτές, αυτή η Σύνοδος αποτελεί την πιο κρίσιμη στιγμή τα σχεδόν 70 χρόνια του σχεδίου της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Εάν οι ηγέτες δεν μπορέσουν καταλήξουν σε συμφωνία, πιθανόν θα προκαλέσουν αναταραχή στις κεφαλαιαγορές και θα δώσουν τροφή στη σεναριολογία και στις αμφιβολίες για το μέλλον της Ε.Ε..