Συναγερμός Θανάτου/Fail-Safe (1964): Ένα από τα καλύτερα αντιπολεμικά θρίλερ όλων των εποχών. Από ένα εξαιρετικό βιβλίο ο Σίντνεϊ Λουμέτ αξιοποιεί γνωστούς ηθοποιούς (Χένρι Φόντα, Γουόλτερ Ματάου, Λάρι Χάγκμαν) σ’ ένα φιλμ αγωνιακό, τραγικό, ανθρωπιστικό, γεμάτο ένταση.

Στις αρχές της δεκαετίας του ’60 μια ομάδα αμερικανικών ταινιών, διαπραγματεύτηκαν, με οξύτατο τρόπο, την περίπτωση του «ψυχρού» πολέμου και ιδίως την πιθανότητα μιας πυρηνικής σύγκρουσης με ολέθρια αποτελέσματα για την ανθρωπότητα. Μεταξύ αυτών το «S.O.S Πεντάγωνο καλεί Μόσχα» του Στάνλεϊ Κιούμπρικ, το «Όταν Τελειώσει Ο Κόσμος» του Στάνλεϊ Κρέημερ, το «Βυθίσατε το υποβρύχιο U-128» του Τζέιμς Χάρις και το «Συναγερμός Θανάτου» του Σίντνεϊ Λουμέτ.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
S.O.S Πεντάγωνο Καλεί Μόσχα: Η αξεπέραστη πολιτική σάτιρα του Στάνλεϊ Κιούμπρικ

Περίοδος ψυχρού πολέμου, αρχές δεκαετίας του`60. Ένα ηλεκτρονικό λάθος στέλνει αμερικανικά βομβαρδιστικά εξοπλισμένα με ατομικά όπλα να χτυπήσουν τη Μόσχα. Όταν το λάθος γίνεται αντιληπτό, δίνεται εντολή ανάκλησής τους, αλλά ένα αεροπλάνο έχει φθάσει στο σημείο της μη επιστροφής. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ κάνει το παν για να μην ξεσπάσει τρίτος παγκόσμιος πόλεμος και πείθει το γενικό γραμματέα του κομμουνιστικού κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης πως όλα έγιναν από λάθος. Οι εξελίξεις θα είναι ραγδαίες και δραματικές.

Εξαιρετική ταινία με επιταχυνόμενο αγωνιακό ρυθμό, με αργό λειτουργικό μοντάζ, έξοχη φωτογραφία και μινιμαλιστική λιτότητα. Ο Λουμέτ, με μια σκηνοθεσία που παρακάμπτει τη θεατρικότητα, με πολλά εσωτερικά πλάνα και έμφαση στο διάλογο, εμψυχώνει την ψυχροπολεμική παράνοια του `60, αλλά και το δράμα των αντιφάσεων. Όλα είναι εξαιρετικά, λιτά, με ένα ονειρικό, παραισθητικό κλίμα (κάτι σαν εφιάλτης), με πολύ καλές λεπτομέρειες.

Εντυπωσιακό, ανατρεπτικό φινάλε σ’ ένα φιλμ που προειδοποιεί ξεκάθαρα πως, αν συνεχιστεί ο παραλογισμός, έτσι ή αλλιώς δεν θα αποφευχθεί το μοιραίο.

Το 2000 έγινε το ασπρόμαυρο, τηλεοπτικό ριμέικ από τον Στίβεν Φρίαρς που υπήρξε επίσης καίριος. Πάντως, ο Συναγερμός του θανάτου αποτελεί ένα σπάνιο ντοκουμέντο που, τόσα χρόνια από τότε που γυρίστηκε, παραμένει μνημειώδες.

10 λόγοι για να δείτε το «Συναγερμός Θανάτου»

• Για το εκπληκτικό, σεναριακό εύρημα που σε αφήνει άναυδο.
• Για ένα εσωτερικό, διακριτικό μοντάζ, που δημιουργεί μια κλιμακούμενη ένταση.
• Για το έξοχο κλίμα του αινιγματικού, ζοφερού ονείρου
• Για τη διαχρονικότητα του θέματος με την άποψη πως ανά πάσα στιγμή μπορεί να συμβεί κάτι ανάλογο.
• Για τα κορυφαία διλήμματα που βάζει η μυθοπλασία.
• Για τη μινιμαλιστική λιτότητα της σκηνοθεσίας
• Για τους πειστικούς ρόλους
• Για την άψογη, ντοκιμαντερισμένη οπτική για το πώς αντιμετωπίζεται μια κρίση.
• Για την έξοχη, ασπρόμαυρη φωτογραφία που σχεδόν «μιλάει».
• Γιατί το συμφέρον των πολλών υπερβαίνει το ατομικό όσο τραγικό κι αν είναι αυτό.

Για την Ιστορία

Λίγα χρόνια μετά την κρίση στο Κόλπο των Χοίρων, η ταινία Συναγερμός Θανάτου ήταν η μία από τις δύο παρόμοιες παραγωγές της Columbia και ήταν βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο των Eugene Burdick και Harvey Wheeler.

Η άλλη ήταν η κωμική άποψη του Κιούμπρικ επί του θέματος με την ταινία S.O.S Πεντάγωνο καλεί Μόσχα, η οποία είχε βασιστεί στο βιβλίο Red Alert του Peter George. Φοβούμενος ο Κιούμπρικ ότι μπορεί να αποτύχει εμπορικά η ταινία του αν κυκλοφορούσε ταυτόχρονα με το Συναγερμός Θανάτου και λαμβάνοντας υπόψη τις δικαστικές διαμάχες των συγγραφέων (περί αντιγραφής του θέματος) κατάφερε και έπεισε την εταιρεία να αναβάλει την έξοδο της ταινίας προς τις αίθουσες κατά 8 μήνες μετά την έξοδο της δικιάς του ταινίας.

Όταν κυκλοφόρησε όμως το Συναγερμός Θανάτου, παρά τις καλές κριτικές, απέτυχε παταγωδώς στα ταμεία. Παραμένει, ωστόσο, ένα εξαιρετικό θρίλερ με μηνύματα επίκαιρα ως τις μέρες μας.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: 10 ταινίες για την Ημέρα Μνήμης των Θυμάτων του Ολοκαυτώματος

livethere.gr με πληροφορίες από ‘Ιστορίες από το αμερικανικό σινεμά’ – Αλέξης Δερμετζόγλου, cine.gr