Η μοναξιά και η κοινωνική απομόνωση μπορεί να σας εκθέσουν περισσότερο στους κινδύνους της καρδιαγγειακής νόσου. Κάντε την προσπάθεια να καλλιεργήσετε φιλίες, παλιές και νέες. Θα σας κάνει καλό

Ένα παλιό τραγούδι του Hank Williams, «I’m So Lonesome I Could Cry» (είμαι τόσο μόνος που θα μπορούσα να κλάψω) αναφέρεται στη μελαγχολία και στη θλίψη της μοναξιάς που ο καθένας μπορεί να αισθανθεί κάποια στιγμή. Αλλά το συναίσθημα αυτό είναι πολύ πιο συχνό –και ίσως επιβλαβές για την καρδιακή υγεία– από όσο οι περισσότεροι αναγνωρίζουν.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Η μοναξιά σκοτώνει – στην κυριολεξία

Στις αρχές της χρονιάς, ο Γενικός Αρχίατρος των ΗΠΑ δρ Vivek Murthy δημοσίευσε μια έκθεση συστάσεων 82 σελίδων αναφορικά με την επιδημία μοναξιάς στη χώρα, που αποκάλεσε μια υποτιμημένη κρίση υγείας. Ακόμη και πριν από την πανδημία της COVID-19, περίπου οι μισοί ενήλικες ανέφεραν ότι αισθάνονταν μοναξιά. Η μοναξιά ή η κοινωνική αποστασιοποίηση έχει συσχετιστεί με 29% υψηλότερο κίνδυνο καρδιοπάθειας και 32% υψηλότερο κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου. Από πλευράς θνησιμότητας, ο αντίκτυπος είναι παρόμοιος με το κάπνισμα 15 τσιγάρων την ημέρα – και είναι ακόμη μεγαλύτερος από τους κινδύνους που συνδέονται με την παχυσαρκία και την απουσία φυσικής δραστηριότητας, σύμφωνα με την έκθεση.

Ο υποκείμενος μηχανισμός πιστεύεται ότι είναι παρόμοιος με αυτό που συμβαίνει όταν κανείς αισθάνεται κατάθλιψη ή στρες. Οι μεταβολές στο νευρικό σύστημα ενεργοποιούν ορμόνες που αυξάνουν την αρτηριακή πίεση και πυροδοτούν μια έκρηξη φλεγμονωδών ουσιών στο αίμα, οι οποίες οδηγούν σε συσσώρευση λιπώδους πλάκας στο εσωτερικό των αρτηριών.

Απούσες σχέσεις

Η κοινωνική απομόνωση και η μοναξιά σίγουρα αυξήθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας, αλλά αυτή η τάση είχε και μια καλή πλευρά: την ενίσχυση της επίγνωσης και της εκτίμησης που έχει η σπουδαιότητα των ανθρώπινων σχέσεων. «Οι επιπτώσεις της COVID-19 μάς οδήγησαν στο να εστιάσουμε στη μοναξιά, και η απομόνωση που αισθανθήκαμε ήταν μια υπενθύμιση του πόσο πολύτιμο είναι να βλέπει κανείς τους ανθρώπους αυτοπροσώπως», λέει η δρ Jacqueline Olds, ψυχίατρος στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ McLean Hospital και μία από τους συγγραφείς δύο βιβλίων για τη μοναξιά. Όχι μόνο οι άνθρωποι επιθυμούσαν να δουν τους φίλους και τους συγγενείς τους, αλλά τους έλειπαν και οι μικρές καθημερινές αλληλεπιδράσεις με τους γείτονες, τον ταχυδρόμο και τα άτομα που συναντούσαν στο καφέ της περιοχής.

Η μοναξιά τείνει να είναι συχνότερη στους ηλικιωμένους, ιδίως σε εκείνους που είναι χήροι ή διαζευγμένοι. Οι διακοπές των Χριστουγέννων μερικές φορές εντείνουν τα συναισθήματα της μοναξιάς, λέει η δρ Olds. «Αρκετοί συχνά φαντάζονται εξιδανικευμένες σκηνές των γιορτών, με πολλά χαρούμενα πρόσωπα γύρω από το τραπέζι», λέει. Το να βλέπει κανείς φωτογραφίες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με άλλους που διασκεδάζουν μπορεί επίσης να επιδεινώσει τα συναισθήματα απομόνωσης. Όμως, έχετε υπ’ όψιν ότι αυτές οι επεξεργασμένες εικόνες δεν αποτελούν την καθημερινή πραγματικότητα για τους περισσότερους ανθρώπους.

Η πρωτοβουλία για κοινωνικές δραστηριότητες και η τήρηση των πλάνων μπορεί να αποτελούν πρόκληση, ιδίως εάν ζείτε μόνοι, αναγνωρίζει η δρ Olds. «Είναι αλήθεια ότι είναι πολύ πιο δύσκολο να κάνετε πράγματα μόνοι σας, αλλά δεν είναι αδύνατο», επισημαίνει. Μπορεί να αισθανθείτε κάποια συστολή ή άγχος ή να σας προβληματίζουν θέματα όπως ο απρόβλεπτος καιρός, η κίνηση ή το να κυκλοφορήσετε έξω αργά το βράδυ. Προσπαθήστε να πιέσετε τον εαυτό σας πέρα από τα όρια μέσα στα οποία αισθάνεστε άνετα, και έχετε κατά νου ότι θα είστε μια χαρά ακόμη κι αν βραχείτε λίγο στη βροχή ή αν δεν φοράτε τα κατάλληλα παπούτσια, προσθέτει.

Δημιουργώντας φιλίες

Ξεκινήστε από την επανασύνδεση με έναν παλιό φίλο ή γνωριμία, προτείνει η δρ Olds. Το να περνάτε χρόνο με οικεία άτομα μπορεί να τονώσει τις κοινωνικές σας δεξιότητες, γεγονός που θα σας βοηθήσει να αισθανθείτε μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση ώστε να δημιουργήσετε νέες σχέσεις. Πείτε ναι σε προσκλήσεις σε κοινωνικές εκδηλώσεις και φροντίστε να αναλαμβάνετε διαδοχικά να κανονίζετε και να ανταποκρίνεστε σε σχέδια για καλέσματα και συγκεντρώσεις.

Ένας καλός τρόπος να κάνει κανείς νέους φίλους είναι να βρίσκεται μαζί με άτομα με παρόμοια ενδιαφέροντα, δεδομένου ότι ήδη θα έχετε κάτι κοινό. Αναζητήστε στο διαδίκτυο ή στην τοπική σας βιβλιοθήκη μαθήματα, συλλόγους με διά ζώσης συμμετοχή ή ευκαιρίες για εθελοντισμό που ταιριάζουν με τα ενδιαφέροντά σας – ή ίσως κάτι νέο που θα θέλατε να δοκιμάσετε. Στις ΗΠΑ, μια χρήσιμη πηγή είναι το Meetup, μια διαδικτυακή κοινότητα που συντονίζει δραστηριότητες κάθε είδους, τόσο διά ζώσης όσο και διαδικτυακά, από τις οποίες πολλές απευθύνονται σε ηλικιωμένους (επισκεφθείτε το www.meetup.com). Υπάρχουν εκατοντάδες ομάδες, μεταξύ των οποίων ομάδες που ασχολούνται με υπαίθριες δραστηριότητες (για παράδειγμα, πεζοπορία, κανό ή μίνι γκολφ) ή με χόμπι (φωτογραφία, μαγειρική, οδήγηση μοτοσικλέτας), καθώς και ομάδες που συναντιούνται για να συζητήσουν για βιβλία, ταινίες ή απλώς να μοιραστούν ένα γεύμα.

Ένας άλλος ωραίος τρόπος να γνωρίσετε νέα άτομα είναι να συμμετάσχετε σε εθελοντικές δράσεις της τοπικής σας κοινότητας, που έχει το πρόσθετο πλεονέκτημα να σας προσφέρει μια αίσθηση σκοπού και ικανοποίησης. Ο ιστότοπος Volunteer Match (www.volunteermatch.org) φέρνει σε επαφή άτομα με ευκαιρίες εθελοντισμού στην περιοχή τους, οι οποίες ταιριάζουν με τα ενδιαφέροντα και την εξειδίκευσή τους, με επιλογές όπως την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, τα ιδιαίτερα μαθήματα σε παιδιά, την υποστήριξη μεταναστών και προσφύγων, την εργασία με υπολογιστές και τεχνολογία, και πολλά άλλα.

Η υιοθέτηση ενός κατοικιδίου –ιδίως σκύλου– μπορεί να σας προσφέρει παρέα στο σπίτι και παράλληλα να σας βοηθήσει να κάνετε γνωριμίες όταν βγαίνετε για βόλτα ή σε πάρκα σκύλων. Οι φιλόζωοι θα μπορούσαν επίσης να επιλέξουν να προσφέρουν εθελοντική εργασία σε μια φιλοζωική εταιρεία ή να γίνουν μέλη σε μια ομάδα παρατήρησης πουλιών.

HARVARD HEALTH PUBLISHING/ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ