Κόβεται η σχετική χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ και δεν έχουν κινηθεί ακόμα οι απαραίτητες διαδικασίες από το υπουργείο Παιδείας

Κάποτε ο Αμερικανός συγγραφέας, Γουίλιαμ Άρθουρ Γουάρντ, είχε αναφέρει πως «η μάθηση είναι κάτι περισσότερο από το να αποστηθίζεις δεδομένα, είναι να φτάνεις στην κατανόηση». Πώς, όμως, ένας φοιτητής που μόλις πέρασε στο πανεπιστήμιο θα κατανοήσει έναν νέο «κόσμο» γνώσεων, όταν μετά βίας μπορεί να κατανοήσει τον ίδιο του τον εαυτό;

Έχοντας περάσει δύο χρόνια πανδημίας και έντονων περιοριστικών μέτρων, όπως και το «βάρος» των Πανελλαδικών, πλέον όλο και περισσότεροι φοιτητές αποφασίζουν να ξεκινήσουν ένα ταξίδι αναζήτησης του εαυτού τους με τη βοήθεια ψυχολόγων. Δεδομένου πως μια ιδιωτική επίσκεψη είναι απαγορευτική για τους περισσότερους νέους εξαιτίας του υψηλού κόστους, ενώ η ψυχοθεραπεία στις δημόσιες δομές των δήμων διαρκεί συνήθως τρεις μήνες, αρκετοί φοιτητές έχουν αρχίσει να στρέφονται στο δεύτερο σπίτι τους. Το πανεπιστήμιο.

Πανεπιστήμιο Πατρών: 2.000 φοιτητές – Ένας μήνας αναμονή

Το Τμήμα Ψυχολογικής Στήριξης του Πανεπιστημίου Πατρών αριθμεί σήμερα περίπου 2.000 εγγεγραμμένους φοιτητές και έχει «αγκαλιαστεί» σχεδόν από όλα τα τμήματα του ιδρύματος.

«Άρχισε τη λειτουργία του το 2018 και τότε ήμασταν επτά άτομα προσωπικό. Η υπηρεσία αγκαλιάστηκε από τη φοιτητική κοινότητα με αποτέλεσμα σήμερα να έχουμε διπλάσιο προσωπικό. Πλέον είμαστε τέσσερις κοινωνικοί λειτουργοί, τέσσερις ψυχολόγοι, ένας φυσίατρος, ένας φυσικοθεραπευτής και οι εργαζόμενοι στη γραμματειακή υποστήριξη», αναφέρει στην «Κ» η κοινωνική λειτουργός του τμήματος, Αντωνία Φερτάκη.

Αν και το συγκεκριμένο τμήμα ιδρύθηκε πριν από την πανδημία, έγινε γρήγορα γνωστό και αγαπητό στους φοιτητές εξαιτίας των δράσεών του σε όλα τα τμήματα, ακόμη και στους φοιτητικούς συλλόγους. Μέχρι τότε υπήρχαν δύο καθηγητές που παρείχαν μία φορά την εβδομάδα ψυχοκοινωνική υποστήριξη στους φοιτητές.

«Σήμερα η ζήτηση είναι τεράστια. Σκεφτείτε πως έχουμε κάθε εβδομάδα 30 με 40 νέα αιτήματα και έναν μήνα αναμονή, προκειμένου να ανταποκριθούμε και εμείς σε όλα τα αιτήματα», επισημαίνει στην «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» η Νικολία Τσοκανά, επίσης κοινωνική λειτουργός του τμήματος.

Και όπως υποστηρίζει η κ. Φερτάκη, σίγουρα η πανδημία έπαιξε ρόλο στην αύξηση των φοιτητών που ζητούν ψυχολογική υποστήριξη.

«Βλέπουμε αρκετούς φοιτητές που έρχονται σ’ εμάς γιατί αντιμετωπίζουν ζητήματα άγχους, απομόνωσης και κατάθλιψη. Και είναι πολύ σημαντικό το γεγονός πως αντιλαμβάνονται ότι δυσκολεύονται, «ψάχνονται», και εν τέλει ζητούν βοήθεια», τονίζει.

«Οι νέοι που αναζητούν ψυχολογική υποστήριξη ολοκληρώνουν εγκαίρως τις σπουδές»

Όπως μας λένε οι κοινωνικοί λειτουργοί, η αναμονή του ενός μήνα ισχύει για το πρώτο ραντεβού, στο οποίο, όπως ορίζει το πρωτόκολλο, θα μιλήσουν με κοινωνική λειτουργό. Από εκεί και πέρα ο κάθε φοιτητής δέχεται ψυχολογική ή συμβουλευτική υποστήριξη μία με δύο φορές την εβδομάδα, είτε από κοινωνικό λειτουργό είτε από ψυχολόγο.

«Αυτό που μας χαροποιεί ιδιαιτέρως είναι πως οι νέοι που έρχονται σ’ εμάς ολοκληρώνουν εγκαίρως τις σπουδές τους, αλλά και ότι οι περισσότεροι μαθαίνουν να διαχειρίζονται το άγχος τους. Για τα έκτακτα περιστατικά έχουμε συνεργασία με την ψυχιατρική κλινική του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Πατρών. Εχουμε έρθει αντιμέτωπες με φοιτητές που είχαν θέσει σε κίνδυνο τον εαυτό τους ή είχαν αυτοκτονικούς ιδεασμούς και σκέψεις. Αυτά τα περιστατικά τα παραπέμψαμε στην ψυχιατρική κλινική», καταλήγουν οι κ. Φερτάκη και Τσοκανά.

«Βίαιο» τέλος για τα προγράμματα από 1η Οκτωβρίου

Το αντίστοιχο τμήμα στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, το «Τμήμα Κοινωνικής Μέριμνας, Συμβουλευτικής και Ψυχολογικής Υποστήριξης», αριθμεί επίσης εκατοντάδες φοιτητές.

«Στο κομμάτι της ψυχοκοινωνικής υποστήριξης έχουμε δεχτεί περίπου 500 άτομα. Εχουμε αρκετά αιτήματα σε αναμονή και για το πρώτο ραντεβού θα πρέπει να περιμένει κανείς για περισσότερο από έναν μήνα. Το δεύτερο ραντεβού μπορεί να αργήσει και δύο και τρεις μήνες. Σίγουρα και σ’ εμάς η περίοδος της πανδημίας αύξησε κατακόρυφα τη ζήτηση, ειδικά όταν τα παιδιά επέστρεψαν από την καραντίνα», σημειώνει ο προϊστάμενος του τμήματος, Νικόλαος Αλεξίου.

Το δυσάρεστο, όπως επισημαίνει η επιστημονική υπεύθυνη του τμήματος, Μαρία Ραγγούση, στην «Κ», είναι ότι από 1η Οκτώβρη «θα έχουμε για όλα αυτά τα προγράμματα ένα βίαιο τέλος, καθώς τελειώνει το πρόγραμμα ΕΣΠΑ από το οποίο χρηματοδοτούνταν».

Ειδικότερα, «στις 30 Σεπτεμβρίου ολοκληρώνεται η δεύτερη φάση του ΕΣΠΑ, στο οποίο είχαν ενταχθεί, κάτω από μια ενιαία ομπρέλα, η χρηματοδότηση προγραμμάτων για τους φοιτητές με αναπηρίες, τους φοιτητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, τους φοιτητές από ευπαθείς κοινωνικές ομάδες και τους φοιτητές από οικογένειες με χαμηλά εισοδήματα».

Τα εν λόγω χρηματοδοτούμενα μέσω ΕΣΠΑ προγράμματα, στα οποία συμπεριλαμβάνονται και τα τμήματα Ψυχοκοινωνικής Υποστήριξης, δίνονταν μέσω του υπουργείου Παιδείας στα ΑΕΙ. Ωστόσο, από 1/1/2024 που ξεκινά το επόμενο ΕΣΠΑ -θα υλοποιείται πλέον μέσω των Περιφερειών-, όπως εξηγεί η κ. Ραγγούση, «κόβονται» αυτού του είδους οι παροχές, οι οποίες θα εντάσσονται, πλέον, σύμφωνα με τον Ν. 4957, στον οργανισμό των ΑΕΙ. Η ίδια χαρακτηρίζει θετική την εξέλιξη αυτή, τουλάχιστον στα χαρτιά, γιατί η διαδικασία για τη στελέχωση των τμημάτων Ψυχολογικής Υποστήριξης δεν έχει καν αρχίσει.

«Αυτά τα κέντρα, όπως φαίνεται, δεν θα είναι στελεχωμένα μέχρι τον Νοέμβριο. Μιλάμε για δημόσιες δομές, πρέπει να κηρυχτεί διαγωνισμός στο ΑΣΕΠ, άρα μπορεί να μιλάμε για βάθος τριετίας ή να προσκληθούν μετατάξεις», τονίζει η επιστημονική υπεύθυνη του προγράμματος, προσθέτοντας πως αυτή τη στιγμή δεν έχει ξεκινήσει τίποτα και μέχρι τον Σεπτέμβριο αποκλείεται να έχουν γίνει όλες αυτές οι διαδικασίες.

Ο κ. Νικολάου μαζί με την κ. Ραγγούση επισημαίνουν στην «Κ» πως μια λύση, ενδεχομένως, θα ήταν να βρεθεί ένας τρόπος ώστε είτε το υπουργείο Παιδείας είτε το υπουργείο Υγείας -είτε και τα δύο μαζί- να χρηματοδοτήσουν κάποιου είδους «γέφυρα» μέχρι να στελεχωθούν τα παραπάνω κέντρα των πανεπιστημίων. Το σημαντικότερο αυτή τη στιγμή, όμως, είναι να μη σταματήσει η υπηρεσία τον Νοέμβριο και μείνουν αυτά τα παιδιά στον «αέρα».

Παράλληλες δράσεις

Την ίδια ώρα, το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής επιχειρεί να καλύψει από μόνο του το κενό που δημιουργείται ιδρύοντας μια Μονάδα Ψυχικής Υγείας των φοιτητών.

Σύμφωνα με τον κ. Ασημακόπουλο, καθηγητή Κοινωνικής Εργασίας στην Ψυχική Υγεία του ΠΑΔΑ, στους στόχους λειτουργίας της καινούργιας μονάδας περιλαμβάνονται η συστηματική διερεύνηση των προβλημάτων ψυχικής υγείας των φοιτητών και η παροχή υπηρεσιών έγκαιρου εντοπισμού, διάγνωσης και θεραπευτικής αντιμετώπισης αυτών.

«Αυτή η μονάδα θα καλύψει κάποιες περιπτώσεις, αλλά θα απευθύνεται κυρίως σε ψυχιατρικά περιστατικά. Σαφώς είναι ένα πλεονέκτημα του πανεπιστημίου ότι θα υπάρχει μια μονάδα. Ωστόσο θα είναι δύσκολο και πάλι να καλυφθεί η ζήτηση, καθώς εξυπηρετούμε 500 φοιτητές», τονίζει, από την άλλη, ο κ. Νικολάου.

Σοφία Χρήστου-kathimerini.gr