Μέχρι πριν από περίπου δύο μήνες, η Τουρκία έμοιαζε ακόμη να ανακάμπτει δυναμικά από την ύφεση που είχε γνωρίσει στα τέλη του 2018 και στις αρχές του περασμένου έτους.

Χάρη στον εκτεταμένο δανεισμό και στις ανορθόδοξες μεθόδους της κυβέρνησης Ερντογάν, το τελευταίο τρίμηνο του 2019 η τουρκική οικονομία σημείωσε ανάπτυξη 6%.

Ολα έδειχναν ότι ήταν σε θέση να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τη νέα κρίση που φέρνει στην παγκόσμια οικονομία η επέλαση του κοροναϊού. Σήμερα η γειτονική χώρα βρίσκεται για μία ακόμη φορά στα πρόθυρα πτώχευσης και αγωνίζεται να αποφύγει νέα προσφυγή στο ΔΝΤ. Από τη στιγμή που η πανδημία έπληξε την Τουρκία εξαναγκάζοντας τη να αναστείλει την οικονομική δραστηριότητα, η ανάκαμψη εκτροχιάστηκε. Με το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού να έχει κλειστεί στα σπίτια, εξανεμίστηκε η εγχώρια ζήτηση για αυτοκίνητα, κατοικίες και δάνεια. Η εμπλοκή της Τουρκίας σε διάφορα μέτωπα και οι γεωπολιτικές εντάσεις είχαν, άλλωστε, πριν από την πανδημία πλήξει τον τουρισμό, που αντιπροσωπεύει το 12% του τουρκικού ΑΕΠ.

Η κυβέρνηση έχει ήδη εξαγγείλει δέσμη μέτρων ύψους 15 δισ. δολαρίων, αλλά όλα δείχνουν πως η τουρκική οικονομία οδεύει προς νέα ύφεση. Ηρθαν έτσι ξανά στην επιφάνεια οι εγγενείς παθογένειές της: η μεγάλη εξάρτηση από το ξένο κεφάλαιο για την κάλυψη των δυσθεώρητων ελλειμμάτων της, το μεγάλο εξωτερικό χρέος και το εύθραυστο νόμισμα.

Τα περιθώρια στενεύουν απελπιστικά καθώς σε διάστημα περίπου ενός έτους η Τουρκία πρέπει να αποπληρώσει ομόλογα αξίας 170 δισ. δολαρίων. Και στο μεταξύ τα συναλλαγματικά της διαθέσιμα τείνουν να εξανεμιστούν. Αιτία, οι αλλεπάλληλες παρεμβάσεις της κεντρικής τράπεζας και των κρατικών τραπεζών στην αγορά συναλλάγματος με σκοπό τη σταθεροποίηση της τουρκικής λίρας. Στη διάρκεια του περασμένου έτους, οι κρατικές τράπεζες θυσίασαν πάνω από 30 δισ. δολ. για να αγοράσουν τουρκικές λίρες. Τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της χώρας έχουν μειωθεί κατά σχεδόν 11 δισ. δολ. από την αρχή του έτους και ανέρχονται σε μόλις 94,5 δισ. δολ. Αν αφαιρεθούν τα αποθεματικά των τουρκικών τραπεζών, δεν υπερβαίνουν τα 26,3 δισ. δολ.

Επιπλέον, οι επτά μειώσεις των επιτοκίων, στις οποίες προχώρησε η κεντρική τράπεζα μέσα στο τελευταίο έτος καθ’ υπαγόρευσιν του Τούρκου προέδρου, έχουν εξωθήσει ξανά τους ξένους επενδυτές σε νέα μαζική έξοδο από τη χώρα. Στη διάρκεια του πρώτου τριμήνου του έτους εγκατέλειψαν τα ομόλογα και τις μετοχές της Τουρκίας κεφάλαια ύψους 6,5 δισ. δολ., καταγράφοντας τις μεγαλύτερες εκροές από το 2005.

Με την τελευταία μείωση, τα επιτόκια της τουρκικής λίρας βρίσκονται τυπικά στο 9,75%, αλλά στην πραγματικότητα είναι ήδη σε αρνητικό έδαφος, καθώς ο πληθωρισμός έχει πάρει πάλι την ανιούσα και βρίσκεται στο 12%.

Το οικονομικό επιτελείο της Τουρκίας προσπαθεί για αυτονόητους πολιτικούς λόγους να αποφύγει μια νέα προσφυγή στο ΔΝΤ. Η τελευταία εμπειρία της χώρας από το Ταμείο το 2001 κυριολεκτικά διέγραψε από τον χάρτη τους μεγαλύτερους πολιτικούς της περασμένης γενιάς. Για να μην αποθαρρύνει οριστικά τους επενδυτές, η κυβέρνηση προσπαθεί επίσης να αποφύγει την επιβολή ελέγχων στις κινήσεις κεφαλαίου. Παρά το βεβαρημένο ιστορικό της χώρας με υψηλό πληθωρισμό, η Τράπεζα της Τουρκίας ενδέχεται να τυπώσει χρήμα.