Ένας λογοτεχνικός φόρος τιμής στην πλούσια ιστορία της Σμύρνης

«Όσοι γνώρισαν τη Σμύρνη από κοντά ευτύχησαν να αποθαυμάσουν τις φυσικές ομορφιές της. Ο πολυταξιδεμένος και ανοιχτόμυαλος Ηρόδοτος έγραψε πως δεν αντίκρισαν τα µάτια του ωραιότερη πόλη. Ο μέγιστος ρήτορας Κικέρων κατέθεσε ότι δεν υπάρχει σημείο της πόλης που ο ταξιδιώτης δεν θα γοητευθεί από κάτι, τοπίο, αρχαιότητες ή ανθρώπους. Ο Σικελιανός στον πρόλογο του μυθιστορήματος Αιολική γη του Βενέζη έγραψε: «Είναι η γλυκιά ιωνική ατμόσφαιρα, είναι η κρυφή, χαμένη θαλπωρή της μυστικής του κόσμου σάρκας που απροσδόκητα ξανάρχεται και πάλι σ’ επαφή μητριαρχική μαζί µου, είναι η αγνή ιωνική πνοή του ξεχασμένου και νοσταλγημένου από τον ίδιο πολιτισμού».

Η έκδοση «Σμύρνη: Περίκαλλη και χιλιοτραγουδισμένη» (εκδόσεις Μεταίχμιο), μια αντιπροσωπευτική ανθολόγηση κειμένων που γράφτηκαν για την αγαπημένη πόλη από συγγραφείς όλων των εποχών -μεταξύ άλλων τους Ανδρέα Καρκαβίτσα, Κ. Π. Καβάφη, Κοσµά Πολίτη, Ηλία Βενέζη, Ι. Μ. Παναγιωτόπουλο, ∆ιδώ Σωτηρίου, Γιώργο Σεφέρη, Μ. Καραγάτση, Παντελή Καψή, Μανόλη Μεγαλοοικονόµο- την οποία υπογράφει ο Θωμάς Κοροβίνης, παρακολουθεί την πορεία της Σμύρνης, φιλοτεχνώντας τις διαφορετικές εκδοχές του πορτρέτου της από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.

Χωρισμένη σε τρία μεγάλα μέρη, κάθε ένα από τα οποία «αντιστοιχεί περίπου στα χρονικά όρια των τριών μεγάλων φάσεων της πολιτείας αυτής που διέτρεξε τον ιστορικό χρόνο συγχέοντας πολλές φορές την πραγματικότητα με τους θρύλους», η έκδοση ανοίγει με κείμενα από την ίδρυση της αρχαίας Σμύρνας μέχρι τον 20ό αιώνα, συνεχίζεται με την περίοδο του τέλους της μεγάλης ακμής μέχρι και την καταστροφή της το 1922, περνάει στα «Ποιήματα για τη Σμύρνη», μία αντιπροσωπευτική ανθολογία ποιημάτων που γράφτηκαν για την πόλη και κλείνει με το «Izmir» όπου τα κείμενα μιλούν πια για τη ζωή της σημερινής τουρκικής μεγαλούπολης.

Όπως σημειώνει με νόημα ο Κοροβίνης «είναι αλήθεια ότι ο έλληνας ανθολόγος αδυνατεί, καθώς απευθύνεται στους ομογενείς του, να μην επιλέξει πολλούς από το πλήθος των συγγραφέων που ασχολήθηκαν με το τραγικότερο και πιο βαρυσήμαντο ιστορικό γεγονός του 20ού αιώνα για το γένος».

Οι γυναίκες της Σμύρνης στις οποίες είναι αφιερωμένο ένα κεφάλαιο («… Αι γυναίκες της Ιωνίας εξ ων και η περίφημος Ασπασία η Μιλησία ήσαν αι ωραιότεραι των Ελληνίδων», έγραφε η Καλλιρρόη Παρέν), η πόλη μέσα από το βλέμμα των περιηγητών, τα προάστια, οι μεγάλες ταβέρνες, η κοινωνική ζωή, τα έθιμα και οι συνήθειες, οι σχέσεις Ελλήνων και Τούρκων, η μουσική και τα τραγούδια, η Καταστροφή, η σφαγή -είναι όλα εδώ.

Το βιβλίο εκδόθηκε πρώτη φορά τον Μάιο του 2006 στο πλαίσιο της (πολύ ενδιαφέρουσας) σειράς του Μεταίχμιου «Μια πόλη στη λογοτεχνία» και αυτή είναι μία ανανεωμένη ως προς τη μορφή έκδοση, με αφορμή την επέτειο των 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή, που περιλαμβάνει μέρος των κειμένων που ανθολόγησε ο Κοροβίνης.

Επί της ουσίας, πρόκειται για μία πολύπλευρη όσο και δύσκολη, περιδιάβαση στον χρόνο, τον τόπο και την ιστορία, που περνά από το θάμβος στον θρήνο και την περισυλλογή.

Ειρήνη Ορφανίδου-huffingtonpost.gr