Σαρλότ Γκενσμπούρ: «Νιώθω διαρκώς ως “η κόρη”»
Η Σαρλότ Γκενσμπούρ ήταν η πιο λαμπερή παρουσία στο 63ο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης
Συνέβη µια «έκρηξη» φέτος στο 63ο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Μοιάζει σαν να ζει στους ρυθμούς μιας post COVID εποχής. Η προσέλευση κοινού ξεπέρασε κάθε προσδοκία, με εμφανή μετατόπιση σε νεότερες, από την ηλικία του φεστιβάλ, και πολύ νέες γενιές. Παρ’ όλα αυτά, η «γραμμή» του καλλιτεχνικού διευθυντή Ορέστη Ανδρεαδάκη είναι να τιμάει την ιστορία και συνέχεια του κινηματογράφου. Και αυτό φάνηκε φέτος τόσο στο κεντρικό αφιέρωμα στον Θόδωρο Αγγελόπουλο όσο και στην παρουσία του Παντελή Βούλγαρη και των συντελεστών της ταινίας του «Ολα είναι δρόμος» (του 1998) αλλά και στη βράβευση της Φίνος Φιλμ με τιμητικό Χρυσό Αλέξανδρο για την πολύτιμη 80ετή προσφορά της στο ελληνικό σινεμά, όπως και στο «σποτλάιτ» στο κινηματογραφικό έργο της πολύπλευρης Μαρίας Γαβαλά.
Την Παρασκευή 11/11 το μεσημέρι η μέρα ανήκε στη Σαρλότ Γκενσμπούρ, αυτή την ξεχωριστή ηθοποιό και τραγουδίστρια, ένα κράμα του πατέρα της Σερζ Γκενσμπούρ και της μητέρας της, Τζέιν Μπίρκιν. Ηρθε στο φεστιβάλ για να παρουσιάσει, τη νέα της ταινία «Νυχτερινοί επισκέπτες» του Μίκαελ Χερς.
Η «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» τη συνάντησε –η συνέντευξη θα δημοσιευθεί προσεχώς– λίγες ώρες πριν από την επίσημη προβολή στο Ολύμπιον. Εφθασε απόγευμα στο ξενοδοχείο, μαζί με τη δεύτερη κόρη της (έχει τρία παιδιά). Πολύ απλή, με τζιν (μοιάζει να μην το αποχωρίζεται), ένα ριγέ πουκάμισο και μια μπεζ καμπαρντίνα, πολύ αδύνατη, εντελώς αμακιγιάριστη. Και ξεκίνησε αμέσως τις προγραμματισμένες (πολύ λίγες) συνεντεύξεις της.
«Τι σύμπτωση!» της είπαμε. «Προχθές είδαμε στο φεστιβάλ την ταινία της Τζοάνα Χογκ “Η αιώνια κόρη”. Ο τίτλος θα μπορούσε και να σας αντιπροσωπεύει. Νιώθετε κι εσείς κάπως σαν “αιώνια κόρη”;». «Ναι, πάρα πολύ!» απάντησε χωρίς δεύτερη σκέψη. «Μετά τον θάνατο της αδελφής μου ζήσαμε στη Νέα Υόρκη για έξι χρόνια. Εκεί ήταν διαφορετικά, κανένας δεν με αναγνώριζε. Όμως όταν επιστρέψαμε στο Παρίσι ήμουν και πάλι “η κόρη”. Έκανα ένα ντοκιμαντέρ με και/για τη μητέρα μου “Jane by Charlotte”, πρόκειται να ανοίξει ως μουσείο το σπίτι του πατέρα μου, αρχές του ’23. Ετσι, πάντα αντιμετωπίζω τον εαυτό μου ως “η κόρη”».
Κάπως έτσι δύο εντελώς διαφορετικές ταινίες βρέθηκαν να «επικοινωνούν» μεταξύ τους μέσα από μια ανορθόδοξη διαδρομή. Από την οθόνη του Ολύμπιον «πέρασαν» η Τίλντα Σουίντον και η Σαρλότ Γκενσμπούρ, η μία ως ηθοποιός/κόρη και η άλλη ως, κυριολεκτικά, η «αιώνια κόρη».
«Οι νυχτερινοί επισκέπτες» διαδραματίζονται τη δεκαετία του ’80. Η ταινία ξεκινάει με τη βραδιά των εκλογών του 1981, τη μεγάλη ευφορία της νίκης του Μιτεράν· υπάρχει ένας αέρας αλλαγής και ελπίδας σε όλο το Παρίσι. Για την ηρωίδα, όμως, όλα είναι αντίστροφα: ο γάμος της μόλις έχει τελειώσει και πρέπει να βρει μια δουλειά για να στηρίξει τον εαυτό της και τα δύο της παιδιά. Μια εποχή ονειροπόλησης, η ηρωίδα θα προσπαθήσει να σπάσει τα δεσμά της εξαρτημένης γυναίκας, μια μοναχική κοπέλα θα βρει καταφύγιο σπίτι της, η οικογένεια θα την αγκαλιάσει, το ελεύθερο πνεύμα της θα επηρεάσει τις ζωές τους. Ταινία πολύ χαμηλών τόνων, αποκτά υπόσταση με την παρουσία της Γκενσμπούρ.
Η «Αιώνια κόρη» έχει ένα πολύ διαπεραστικό βλέμμα στη σχέση γονέων – παιδιών και ειδικότερα μάνας – κόρης. Μια καλλιτέχνις και η ηλικιωμένη μητέρα της αναμετριούνται με τα θαμμένα μυστικά του παρελθόντος όταν επιστρέφουν στην οικογενειακή έπαυλη – τώρα ένα άδειο, κάπως εγκαταλελειμμένο, ξενοδοχείο, σαν γοτθικό σκηνικό, ένα σπιτικό φαντασμάτων της μνήμης, καλυμμένο με ομίχλη, σκόνη και απόκοσμο φως. Τα ψυχολογικά τοπία, στα οποία ειδικεύεται η Τζοάνα Χογκ, με πρωταγωνίστρια, φετίχ της θα έλεγε κανείς, την Τίλντα Σουίντον.
Αφήνει μια αίσθηση μυστηρίου, στο όριο του θρίλερ, στην αρχή, αλλά όσο περνάει η ώρα αντιλαμβάνεται κανείς ότι αλλού βρίσκεται το επίκεντρο: «Είμαστε» οι γονείς μας, ο πατέρας μας ή η μητέρα μας, και πόσο; Το αίνιγμα, όπως το παρουσιάζει η Χογκ, σαν «ιστορία φαντασμάτων» περιστρέφεται γύρω από τη ζωή των γονιών. Ενα «αίνιγμα» με το οποίοι ερχόμαστε αντιμέτωποι όσο περνούν τα χρόνια. Νομίζουμε ότι τους γνωρίζουμε όπως ένα ζευγάρι παλιές παντόφλες, αλλά όμως όχι, εμφανίζουν απρόβλεπτες πτυχές, μοναδικά οικείοι και ξένοι, τυραννικοί, δεσποτικοί όσο και υπερπροστατευτικοί, δεσμευτικοί, καθοριστικοί για το παρόν και το μέλλον μας.
Η Τζοάνα Χογκ, με οδηγό την Τίλντα Σουίντον, προσφέρει μια ταινία αποκαλυπτική, ψυχικά και κινηματογραφικά, εξίσου, επεξεργασμένη.
