Μετάθεση κατά έναν χρόνο φαίνεται ότι παίρνει η ολοκλήρωση των εργασιών στο δίκτυο του ΟΣΕ, η οποία θα δώσει μεγάλη «επιτάχυνση» στο δρομολόγιο Αθήνα – Θεσσαλονίκη, περιορίζοντας τη διάρκεια της διαδρομής κατά μία ώρα. Οι έως τώρα προβλέψεις ήθελαν το δρομολόγιο να διαρκεί μόλις 3 ώρες και 20 λεπτά από το 2020, ωστόσο ο στόχος φαίνεται ότι παίρνει παράταση. Μπορεί η ηλεκτροκίνηση στο σύνολο του δικτύου να μείωσε τη διάρκεια της διαδρομής στις 4,5 ώρες περίπου, ωστόσο ο περαιτέρω περιορισμός του χρόνου του ταξιδιού στις 3 ώρες και 20 λεπτά δεν θα μπει στις ράγες τον επόμενο χρόνο. Και αυτό γιατί η ολοκλήρωση των έργων στον βασικό σιδηροδρομικό άξονα της χώρας έχει ήδη μετατεθεί για το 2021, συμπαρασύροντας και το ταξίδι-εξπρές μεταξύ των δύο μεγάλων πόλεων.

Οι κυριότερες εκκρεμότητες αποτελούν τα έργα σηματοδότησης και τα συστήματα ETCS (European Train Control System) και ERTMS (European Railway Traffic Management System), που επιτρέπουν την ανάπτυξη υψηλότερων ταχυτήτων και την ασφαλέστερη κυκλοφορία των συρμών στο δίκτυο. Αλληλένδετο, επίσης, είναι το ζήτημα της συντήρησης του δικτύου, καθώς πρέπει άμεσα να ενεργοποιηθούν οι σχετικές συμβάσεις. Υπάρχουν, μάλιστα, σήμερα σημεία του δικτύου στα οποία οι ταχύτητες διέλευσης δεν ξεπερνούν τα 6 χλμ./ώρα, λόγω έλλειψης συντήρησης.

Πληροφορίες αναφέρουν ότι έχει ήδη ξεκινήσει η προετοιμασία της δημοπράτησης ενός γενναίου προγράμματος για έργα συντήρησης. Τα έργα αυτά είναι επιλέξιμα στο νέο ΕΣΠΑ 2021-2027, οπότε ο προγραμματισμός θα κατευθυνθεί για τη νέα περίοδο χρηματοδότησης. Ταυτόχρονα, θεωρείται βέβαιο ότι το υπουργείο Υποδομών προκρίνει τη λύση των πολυετών συμβάσεων με τη μέθοδο ΣΔΙΤ. Κυριότερο όφελος αυτής της πρακτικής είναι ότι θα προσφέρει μια διαρκή συντήρηση του δικτύου, το οποίο θα φθάσει τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά δεδομένα.

Η μέθοδος που θα ακολουθηθεί για τη συντήρηση χρειάζεται ειδικά καταγραφικά τρένα (τα λεγόμενα flying banana trains), να «σαρώνουν» το δίκτυο κάθε δύο με τρεις μήνες. Καταγράφουν τριβές, φθορές και τυχόν ρήγματα στην υποδομή (ειδικά τη συμπεριφορά των σκύρων) κ.ά.

Στη συνέχεια, συμφωνείται η διαδικασία αποκατάστασης των ευρημάτων και προχωρούν οι αντίστοιχες εργασίες. Ουσιαστικά, έχοντας καταγεγραμμένο ολόκληρο το δίκτυο και τις προδιαγραφές του, απλοποιείται η διαδικασία της συντήρησης, καθώς είναι προκαθορισμένη. Πλέον, ο εργολάβος που θα αναλαμβάνει τη συντήρηση, θα γνωρίζει εκ των προτέρων τις εργασίες που πρόκειται να εκτελέσει, εφόσον θα έχουν καταγραφή πριν από την έναρξη της αποκατάστασης.

Το καταγραφικό αυτό τρένο θα μπορεί να λειτουργεί και προληπτικά, διορθώνοντας τυχόν μικρές φθορές που εντοπίζει στο δίκτυο επί τόπου, προλαμβάνοντας πρακτικά μια πιθανή μεγαλύτερη μελλοντική βλάβη. Το όφελος, εκτός από την ασφάλεια, αφορά και την εξοικονόμηση του κόστους επισκευής. Το συγκεκριμένο μοντέλο μακροχρόνιων συμβάσεων συντήρησης με την παραπάνω μέθοδο είναι το βρετανικό. Θεωρείται σύγχρονο και ταυτόχρονα οικονομικό, καθώς στη Βρετανία, όπου εφαρμόζεται, τυγχάνει μεγάλης αποδοχής λόγω της σημαντικής εξοικονόμησης σε έξοδα συντήρησης, τα οποία αγγίζουν δεκάδες εκατ. λίρες κάθε χρόνο.

Βασική προϋπόθεση

Η ολοκλήρωση και η ενεργοποίηση των έργων σηματοδότησης και το ETCS αποτελούν βασική προϋπόθεση για την επιτάχυνση των συρμών που κινούνται στο δίκτυο του ΟΣΕ. Και αυτό γιατί η σηματοδότηση (όπως τα φανάρια στην οδική κυκλοφορία) και το ETCS (σύστημα ελέγχου κυκλοφορίας τρένων) διασφαλίζουν την απρόσκοπτη κυκλοφορία των τρένων στο δίκτυο, περιορίζοντας την ανθρώπινη εμπλοκή. Σημειώνεται ότι έτσι μειώνεται σημαντικά η πιθανότητα ανθρώπινου λάθους, που αποτελεί και μία από τις κυριότερες αιτίες σιδηροδρομικών ατυχημάτων παγκοσμίως.

Ως προς την ενεργοποίηση της σηματοδότησης, αυτή αναμένεται εδώ και αρκετούς μήνες. Η συμπληρωματική σύμβαση από το Ελεγκτικό Συνέδριο έχει εγκριθεί και επίκειται η οριστική έγκριση της ΕΡΓΟΣΕ για την τεχνική λύση που έχει προταθεί, ώστε να προχωρήσει στην υπογραφή της. Η κοινοπραξία που έχει αναλάβει τα έργα είναι η ΤΟΜΗ-ALSTOM, η οποία θα έχει στη διάθεσή της 18 μήνες από την ημέρα υπογραφής. Η εργολαβία αφορά όλο τον άξονα από την Αθήνα μέχρι τη Θεσσαλονίκη και τον Προμαχώνα. Ωστόσο, δεν περιλαμβάνει το τμήμα Τιθορέα – Δομοκός, που είναι έτοιμο και ήδη λειτουργεί, καθώς αποτελεί τμήμα άλλης εργολαβίας.

Ως προς το ETCS, η ολοκλήρωσή του προβλέπεται από δύο συμβάσεις. Η πρώτη, ενεργή από το 2004, αφορά την εγκατάσταση του συστήματος στους συρμούς. Εχει παραδοθεί από την ΕΡΓΟΣΕ στη ΓΑΙΑΟΣΕ και αναμένεται η ολοκλήρωσή της. Η δεύτερη σύμβαση, που υπεγράφη το 2005, αφορά την εγκατάσταση στις γραμμές. Σύμφωνα με πληροφορίες, πιθανότερο σενάριο είναι η ολοκλήρωση των έργων εντός του 2020, καθώς απομένουν κάποιες λεπτομέρειες.

Το έργο ΣΚΑ (Σιδηροδρομικό Κέντρο Αθηνών) – Οινόη δεν εντάσσεται στο χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης μέχρι το 2021, αλλά είναι ένα απαραίτητο έργο, αφού στο τμήμα αυτό έχουν παρατηρηθεί προβλήματα στην υποδομή (κάτω από τις γραμμές) που καθιστούν σχεδόν αδύνατη τη διέλευση τρένων με μεγάλο βάρος, ενώ έχει έντονες κλίσεις, οι οποίες απαγορεύουν τις μεγάλες ταχύτητες. Το έργο βρίσκεται στη φάση των μελετών. Με την ωρίμανσή του και τη σύνταξη των τευχών δημοπράτησης θα τεθεί σε διαγωνισμό. Η χρηματοδότησή του είναι εξασφαλισμένη από το ΕΣΠΑ 2014-2020.

ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΚΑΣΣΙΜΗ-kathimerini.gr