Ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν αναμένεται να χρησιμοποιήσει τη λέξη “γενοκτονία” σε ανακοίνωση που θα δημοσιοποιήσει την 24η Απριλίου, ανήμερα της ημέρας μνήμης της Γενοκτονίας των Αρμενίων από την Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Οι σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας βρίσκονται στο προσκήνιο από τότε που οι Δημοκρατικοί ανέλαβαν τον Λευκό Οίκο και τα δύο σώματα του Κογκρέσου. Λίγες μέρες μετά τον διορισμό του από τον Πρόεδρο Μπάιντεν, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Αντόνι Μπλίκεν αναφέρθηκε στην Τουρκία ως “αποκαλούμενο σύμμαχο”, προκαλώντας μια τεράστια αντίδραση. Εκτός αυτού ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν περιμένει ακόμα τηλεφώνημα από τον πρόεδρο Μπάιντεν. Μάλιστα, μόλις χτες, οι ΗΠΑ ενημέρωσαν επίσημα την Τουρκία ότι αποτελεί παρελθόν από το πρόγραμμα για τα μαχητικά F-35.

Δεν είναι μυστικό ότι ο πρώην Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ είχε φιλική σχέση με τον Ερντογάν, ακόμη και όταν οι σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας αντιμετώπιζαν προβλήματα, αλλά είναι προφανές ότι ο Μπάιντεν είναι φανερά επικριτικός προς τον Ερντογάν και δεν δίστασε να τον αποκαλέσει “αυταρχικό” πριν τις προεδρικές εκλογές.

Σύμφωνα με τον Ερέν Κεσκίν, δικηγόρο και εξέχοντα υπερασπιστή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία, “αριστεροί και δεξιοί πολιτικοί και άλλες πολιτικές ομάδες στην Τουρκία αξιοποιούν την τουρκική εθνικιστική ιδεολογία. Η άρνηση γενοκτονίας ήταν η θεμελιώδης βάση της Τουρκικής Δημοκρατίας το 1923. Εάν ο Μπάιντεν, πρόεδρος της πιο ισχυρής χώρας του κόσμου, χρησιμοποιεί τη λέξη “γενοκτονία”, θα υπάρξουν σημαντικές εξελίξεις στον κόσμο και στην Τουρκία. Αλλά με αυτό το βήμα από πλευράς ΗΠΑ, η Τουρκία, δυστυχώς, δεν θα προσπαθήσει να αντιμετωπίσει το παρελθόν της, να κάνει αυτοκριτική και να ανοίξει μια νέα σελίδα για την αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων. Από την άλλη πλευρά, ο αντι-αμερικανισμός θα αυξηθεί ακόμη περισσότερο, καθώς με την εξαίρεση του Λαϊκού Δημοκρατικού Κόμματος [HDP], τα περισσότερα από τα κόμματα χρησιμοποιούν μια κοινή ρητορική απέναντι στις ΗΠΑ”, δήλωσε ο Κεσκίν σε συνέντευξη σε τουρκικό μέσο.

Τον Μάρτιο, ένας διμερής συνασπισμός 38 γερουσιαστών με επικεφαλής τον πρόεδρο της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Γερουσίας, Μπομπ Μενεντέζ, προέτρεψε τον Μπάιντεν να αναγνωρίσει επίσημα τη γενοκτονία. “Συντασσόμεθα με την αρμενική κοινότητα στις ΗΠΑ και σε όλο τον κόσμο για να τιμήσουμε τη μνήμη αυτών των θυμάτων και στεκόμαστε σθεναρά ενάντια στις προσπάθειες να προσποιηθούμε ότι αυτή η σκόπιμη, οργανωμένη προσπάθεια καταστροφής του αρμενικού λαού ήταν κάτι διαφορετικό από γενοκτονία”, ανέφεραν οι γερουσιαστές σε μια επιστολή προς τον πρόεδρο Μπάιντεν.

“Οι διοικήσεις και των δύο κομμάτων έχουν σιωπήσει για την αλήθεια της Γενοκτονίας των Αρμενίων. Σας παροτρύνουμε να σπάσετε αυτό το μοτίβο συνενοχής αναγνωρίζοντας επίσημα ότι η Γενοκτονία των Αρμενίων ήταν γενοκτονία”, πρόσθεσαν οι γερουσιαστές.

Ο Αρίς Ναλτζί, ένας Τουρκο-Αρμένιος δημοσιογράφος στις Βρυξέλλες, πιστεύει ότι η Τουρκία δεν ενδιαφέρεται για το τι αποκαλούν άλλες χώρες “τα γεγονότα του 1915”. Αλλά οι άνθρωποι στην Τουρκία, ακόμη και οι Τούρκοι-Αρμένιοι, έχουν ένα πολύ σημαντικό ζήτημα να κατανοήσουν.

“Οι Αρμένιοι της Διασποράς των οποίων οι οικογένειες σκοτώθηκαν στη γενοκτονία και που τώρα διαμένουν σε διάφορα μέρη του κόσμου δεν θέλουν πλέον να ζήσουν σε αυτή την άρνηση Οι Αρμένιοι της Διασποράς δεν μπορούν να ανεχθούν την άρνηση της ιστορίας και της ταυτότητάς τους στις χώρες στις οποίες ζουν. Προσβάλλονται από την άρνηση γενοκτονίας στην Τουρκία και παλεύουν για αναγνώριση της γενοκτονίας στις χώρες στις οποίες είναι πολίτες. Εν ολίγοις, αυτή η αναγνώριση είναι σημαντική για αυτούς”, δήλωσε ο Ναλτζί κατά τη διάρκεια συνέντευξης.

Μέχρι σήμερα, 30 χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας, της Γερμανίας, του Καναδά, της Ρωσίας και της Ελβετίας, έχουν αναγνωρίσει τη γενοκτονία των Αρμενίων. Η Τουρκία παραδέχεται ότι πολλοί Αρμένιοι που ζούσαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία σκοτώθηκαν σε συγκρούσεις με Οθωμανικές δυνάμεις κατά τη διάρκεια του Α ‘Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά αμφισβητεί τα στοιχεία και αρνείται ότι οι δολοφονίες ενορχηστρώθηκαν συστηματικά ή ότι αποτελούν γενοκτονία. Επίσης αρνείται το γεγονός ότι διήρκεσαν πολλά χρόνια και στην επίσημη ρητορική κάνουν λόγο για “τα γεγονότα του 1915”.

Σύμφωνα με τον Ναλτζί, το πιθανό βήμα του Μπάιντεν να αποκαλέσει “γενοκτονία” τα όσα συνέβησαν θα οδηγήσει βραχυπρόθεσμα σε βία, επιθετικότητα και μίσος προς την αρμενική μειονότητα στην Τουρκία. “Θα δούμε Τούρκους-Αρμένιους στην τηλεόραση. Η Τουρκία θα τους αναγκάσει να αρνηθούν τη γενοκτονία και να πουν, ‘ζούσαμε πάντα ελεύθερα στην Τουρκία χωρίς καμία καταπίεση’, αλλά μακροπρόθεσμα, μπορούμε να δούμε πρόοδο στην αναγνώριση γενοκτονίας στην Τουρκία, επειδή, με την αναγνώριση του Μπάιντεν, οι άνθρωποι στην Τουρκία θα δουν ότι διάφορες χώρες, ακόμη και οι ΗΠΑ, αποδέχονται αυτό το έγκλημα και το αποκαλούν γενοκτονία. Έτσι, η Τουρκία θα είναι σε ακόμα ένα θέμα η μόνη που το αρνείται”, είπε.

Το ψήφισμα που αναγνωρίζει τη γενοκτονία εγκρίθηκε αρχικά από τη Βουλή των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ και στη συνέχεια από τη Γερουσία, με ομόφωνη ψηφοφορία το 2019 κατά την 116η θητεία του Κογκρέσου. Ήταν μια μεγάλη νίκη για την ισχυρή αρμενική διασπορά, η οποία αγωνιζόταν για αυτό το αποτέλεσμα στις ΗΠΑ για χρόνια. Σαράντα εννέα από τις 50 πολιτείες των ΗΠΑ καθώς και η Περιφέρεια της Κολούμπια έχουν αναγνωρίσει τη γενοκτονία των Αρμενίων.

Ο Κεσκίν πιστεύει ότι το μεγαλύτερο εμπόδιο στην αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων στην Τουρκία είναι το ζήτημα της αποζημίωσης.

“Η διαδικασία αποζημίωσης θα μπορούσε να ξεκινήσει αμέσως μετά την αναγνώριση, αυτός είναι ο μεγαλύτερος φόβος όλων των κομμάτων στην Τουρκία. Γι’ αυτό όλες οι πολιτικές φατρίες συνενώνονται όσον αφορά τη γενοκτονία των Αρμενίων. Εάν η γενοκτονία αναγνωριστεί στην Τουρκία, το κρατικό κατεστημένο και η κρατική ιδεολογία θα καταρρεύσουν. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Τουρκία δεν θα συμφωνούσε ποτέ να συζητήσει τη γενοκτονία των Αρμενίων και των άλλων χριστιανών. Όχι μόνο η κυβέρνηση του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP), αλλά και η αντιπολίτευση έχουν ενσωματώσει την επίσημη ιδεολογία απίστευτα βαθιά στο έδαφος της σύγχρονης Τουρκίας”, δήλωσε ο Kεσκίν.

Δεν είναι η πρώτη φορά που ένας πρόεδρος των ΗΠΑ υποσχέθηκε να αναγνωρίσει επίσημα τη γενοκτονία των Αρμενίων. Τόσο ο Μπιλ Κλίντον όσο και ο Μπαράκ Ομπάμα είχαν υποσχεθεί να το πράξουν. Ο Κλίντον, όπως και ο Ομπάμα, είχε ορκιστεί κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας να αναγνωρίσουν τη γενοκτονία των Αρμενίων, αλλά απέτυχαν να τηρήσουν την υπόσχεσή τους κατά τη διάρκεια των χρόνων τους στην εξουσία. Ωστόσο, η παράδοση της δήλωσης στις 24 Απριλίου κάθε έτους ξεκίνησε με τον Κλίντον.

Ο 44ος πρόεδρος Ομπάμα που δεν χρησιμοποίησε τον όρο “γενοκτονία” όπως αναμενόταν, αλλά έκανε ένα νέο βήμα και χρησιμοποίησε στις δηλώσεις του την έκφραση “Meds Yeghern”, που σημαίνει “μεγάλο έγκλημα” στα Αρμενικά.

Σύμφωνα με τον Ναλτζί, η Τουρκία αντιμετωπίζει πάντα την ιστορία της με τη βοήθεια εξωτερικών πιέσεων από ξένες χώρες. αλλά για την αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων χρειάζονται πολιτική βούληση.

“Η Τουρκία μπορεί να αναγνωρίσει τη γενοκτονία των Αρμενίων μόνο ως αποτέλεσμα της διαδικασίας εκδημοκρατισμού της. Πρώτον, πρέπει να επιλέξουν τον δρόμο για να ζουν ισότιμα ​​και ειρηνικά με όλους τους ανθρώπους της χώρας, ειδικά με τους Κούρδους. Ωστόσο, είναι απίθανο να το δούμε σύντομα”, είπε.

Ο 45ος πρόεδρος, Τραμπ, δέχθηκε κριτική από τους Αμερικανο-αρμένιους για το ότι δεν χρησιμοποίησε τη λέξη “γενοκτονία” στις δηλώσεις του στις 24 Απριλίου. Εάν ο Μπάιντεν ανταποκριθεί στις προσδοκίες, θα είναι ο πρώτος πρόεδρος των ΗΠΑ που θα αναγνωρίσει τη γενοκτονία των Αρμενίων.

Πέτρος Κράνιας – capital.gr