Οι νεκροί περισσότεροι από 30, ενώ σχεδόν 500.000 κάτοικοι έχουν αναγκασθεί να εγκαταλείψουν τις εστίες τους, εξαιτίας των φονικών πυρκαγιών που μαίνονται στις πολιτείες της Δυτικής Ακτής των ΗΠΑ.

Εδώ και τρεις εβδομάδες, χιλιάδες πυροσβέστες δίνουν μάχη με τις φλόγες, προσπαθώντας να θέσουν υπό έλεγχο τεράστια ενεργά μέτωπα σε Όρεγκον, Καλιφόρνια και Ουάσιγκτον. Μέχρι στιγμής, έχει γίνει στάχτη μια έκταση ίση με το μέγεθος του Νιού Τζέρσι. Η οικολογική καταστροφή ανυπολόγιστη, το οικονομικό κόστος τεράστιο. Οι πυρκαγιές της φετινής σεζόν –ίσως οι χειρότερες στην ιστορία των ΗΠΑ- θα μπορούσαν να αποτελέσουν τη σπίθα που θα πυροδοτήσει μια νέα πιστωτική κρίση. Σε επίπεδο τοπικών κοινωνιών, ορισμένοι οικονομολόγοι παραλληλίζουν το κόστος των πυρκαγιών με το σαρωτικό πέρασμα του κορωνοϊού.

Σύμφωνα με την κυβερνήτρια του Όρεγκον, Κέιτ Μπράουν, έχουν καεί πάνω από 364.000 εκτάρια, ενώ εκφράζονται ανησυχίες ότι πρόκειται για φαινόμενο που θα επαναληφθεί, εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής. Στην Καλιφόρνια έχουν καταστραφεί 1,25 εκατ. εκτάρια από τις αρχές του έτους, με έξι από τις 20 μεγαλύτερες πυρκαγιές στην ιστορία της πολιτείας να ξεσπούν το 2020.

Οι πυρκαγιές που σαρώνουν τη Δυτική Ακτή αποτελούν χαρακτηριστικό παράδειγμα της σπίθας που προκαλεί η κλιματική αλλαγή, σπίθα που θα μπορούσε να πυροδοτήσει μια νέα πιστωτική κρίση στις ΗΠΑ, επηρεάζοντας τις αξίες των ακινήτων, τον τοπικό τουρισμό στις πολιτείες που πλήττονται, αλλά και τα δημοσιονομικά των τοπικών κυβερνήσεων.

Το εκρηκτικό μίγμα θα μπορούσε να πυροδοτήσει επικίνδυνες αλυσιδωτές αντιδράσεις, όπως στάσεις πληρωμών και αναταράξεις σε ορισμένες αγορές, υπονομεύοντας την αμερικανική οικονομία σε μια εποχή που ήδη βάλλεται εξαιτίας του κορωνοϊού.

Η Δυτική Ακτή των ΗΠΑ συγκαταλέγεται μεταξύ των περιοχών που επηρεάζονται από το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής, με τον καιρό να γίνεται θερμότερος και πιο ξηρός, δημιουργώντας συνθήκες κατάλληλες για εντονότερες και συχνότερες πυρκαγιές.

Οι οικονομολόγοι αντιμετωπίζουν τις φυσικές καταστροφές όπως τις πυρκαγιές ως τοπικά οικονομικά σοκ. Αυτό όμως φαίνεται να αλλάζει, όπως διαπιστώνεται σε μελέτη 35 εμπειρογνωμόνων για λογαριασμό της Επιτροπής Διαπραγμάτευσης Προθεσμιακών Συμβολαίων Εμπορευμάτων(CFTC). Στο πάνελ συμμετείχαν στελέχη μεγάλων πετρελαϊκών επιχειρήσεων, τραπεζών και asset managers.

Μειωμένες αντικειμενικές αξίες ακινήτων

Το σαρωτικό πέρασμα των πυρκαγιών έχει κάνει στάχτη περίπου 3 εκατ. σε σύνολο 12 εκατ. κατοικιών στην πολιτεία της Καλιφόρνιας, σύμφωνα με την CalFire, υπηρεσία πολιτικής προστασίας της πολιτείας. Η καταστροφή αναμένεται να επηρεάσει την αξία των κατοικιών, αυξάνοντας παράλληλα και τον κίνδυνο στάσης πληρωμών σε ενυπόθηκα δάνεια, όπως διαπιστώνεται στη μελέτη. Ταυτόχρονα, η αύξηση των στάσεων πληρωμών σε υποθήκες θα μπορούσε να εξελιχθεί σε ντόμινο, επηρεάζοντας τις τράπεζες, αλλά και τις αγορές στις οποίες πωλούνται πακέτα στεγαστικών δανείων. Εξάλλου, η πιστωτική κρίση του 2008 και μετέπειτα ύφεση είχε πυροδοτηθεί από την κατάρρευση της αγοράς χρεογράφων εξασφαλισμένων με υποθήκες.

Οι ασφαλιστικές διστάζουν να προσφέρουν κάλυψη

Μετά το 2018, τη χειρότερη περίοδο στην ιστορία της Καλιφόρνιας σε όρους θυμάτων και ζημιών σε ακίνητες περιουσίες, ορισμένες ασφαλιστικές επέλεξαν να μην ανανεώσουν ορισμένα συμβόλαια ασφάλισης κατοικιών, αναγκάζοντας ρεκόρ ιδιοκτητών να στραφούν σε δαπανηρά ασφαλιστήρια από τον φορέα ασφάλισης της πολιτείας. Τα ακριβά ασφαλιστήρια αποτελούν ακόμη έναν παράγοντα που πιέζει προς τα κάτω τις τιμές κατοικιών, εξηγεί ο Ντέιβ Τζόουνς, διευθυντικό στέλεχος στο The Nature Conservancy και των συμβαλλομένων της έκθεσης CFTC. «Το ίδιο ισχύει και με την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, τις πλημμύρες και τις σφοδρές καταιγίδες όσον αφορά τον αντίκτυπο στην αξία της ακίνητης περιουσίας», σημειώνει ο κ. Τζόουνς.

Τοπικές κυβερνήσεις

Οι χαμηλότερες αξίες ακινήτων συνεπάγονται, με τη σειρά τους, μειωμένα φορολογικά έσοδα από φόρους ακίνητης περιουσίας, στενεύοντας έτσι τα οικονομικά περιθώρια των δημοτικών και τοπικών αρχών για αποπληρωμή χρέους. Μια τέτοια εξέλιξη εγκυμονεί τον κίνδυνο αύξησης των στάσεων πληρωμών σε ομόλογα, προειδοποιεί η έκθεση.

Την ίδια στιγμή, ενδεχόμενα προβλήματα στις τοπικές οικονομίες εξαιτίας των πυρκαγιών –όπως μείωση της τουριστικής δραστηριότητας- θα μπορούσαν να πιέσουν ακόμη περισσότερο τα οικονομικά των τοπικών αυτοδιοικήσεων. Αυτές οι πιέσεις θα μπορούσαν να επηρεάσουν και το ευρύτερο χρηματοπιστωτικό σύστημα των ΗΠΑ, δημιουργώντας μια «αργών ρυθμών συστημική κρίση», όπως χαρακτηρίζεται στην έκθεση.

Αντίκτυπος στις αγορές

Οι καταστροφές λόγω κλιματικής αλλαγής μπορούν να αποδειχθούν καταλύτης για την αντίδραση των επενδυτών σε κινδύνους που έως τώρα δεν έχουν αποτιμηθεί στις αγορές, υποστηρίζουν οι ειδικοί στην έκθεση της CFTC. «Μια ξαφνική μεταστροφή στη στάση των επενδυτών μπροστά στο ρίσκο της κλιματικής αλλαγής θα μπορούσε να πυροδοτήσει απότομες διακυμάνσεις στις τιμές ενεργητικού, με αλυσιδωτές αντιδράσεις σε χαρτοφυλάκια και ισολογισμούς και, κατά συνέπεια, συστημικές επιπτώσεις στη χρηματοπιστωτική σταθερότητα», αναφέρεται χαρακτηριστικά.

Οικονομικό κόστος

Σύμφωνα με έναν πρώτο απολογισμό από εταιρείες του ασφαλιστικού κλάδου έως και τον Αύγουστο, η οικονομική ζημιά από τις πυρκαγιές της Δυτικής Ακτής υπολογίζεται ότι υπερβαίνει τα 50 δισ. δολάρια. Ο πραγματικός «λογαριασμός» αναμένεται πολύ μεγαλύτερος, καθώς οι φωτιές συνεχίζονται και τον Σεπτέμβριο.

Οι πυρκαγιές του 2019 στην Καλιφόρνια κόστισαν περισσότερο από 163 εκατ. δολάρια για την κατάσβεσή τους, με την οικονομική ζημιά να ανέρχεται στα 80 δισ. δολάρια, σύμφωνα με στοιχεία της μετεωρολογικής υπηρεσίας AccuWeather.

Δεδομένου ότι οι πυρκαγιές φέτος δεν περιορίζονται στα σύνορα της Καλιφόρνιας και εκτείνονται σε περισσότερες πολιτείες της Δυτικής Ακτής, «θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει ότι ο αντίκτυπος είναι εξίσου καταστροφικός όσο και ο Covid-19», υποστηρίζει ο Άνταμ Ρόουζ,  ειδικός σε θέματα φυσικών καταστροφών και κλιματικής αλλαγής στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας(USC). Σύμφωνα με τον κ. Ρόουζ, είναι πολύ πιθανό οι πυρκαγιές να συνεπάγονται μεγαλύτερο κόστος από ό,τι η πανδημία. «Οι πυρκαγιές ως μεμονωμένο γεγονός ενός χρόνου δεν είναι τόσο μεγάλες όσο ο Covid-19, αλλά πρέπει να συνυπολογίσουμε και την πιθανότητα να επαναληφθούν, όπως επίσης και ένα γενικότερο σύνολο των οικονομικών επιπτώσεων σε πολλαπλά επίπεδα, όπως για παράδειγμα η χαμένη επιχειρηματική δραστηριότητα», εξηγεί. «Ορισμένες περιοχές, όπως η πόλη Πάρανταϊζ –που χτυπήθηκε από τη μεγάλη πυρκαγιά Camp Fire πέρυσι- μπορεί να μην ανακάμψει ποτέ. Κατά συνέπεια, οι ζημιές σε επίπεδο επιχειρηματικής δραστηριότητα είναι αρκετά μεγάλες. Και υπάρχει και το κόστος σε ανθρώπινες ζωές, με τους κατοίκους να χάνουν τα σπίτια τους», εξηγεί ο κ. Ρόουζ.