Χειρότερη η πανδημία από την οικονομική κρίση στην ψυχική υγεία

Κύρια αιτία αναπηρίας οι ψυχικές παθήσεις, κοστίζουν στην Ευρώπη πάνω από το 4% του ΑΕΠ. Κάθε χρόνο καταγράφονται 93.000 θάνατοι από αυτοκτονίες στην Ευρώπη και 48.000 θάνατοι στις ΗΠΑ

Τα υψηλότερα ποσοστά άγχους και κατάθλιψης παρουσιάζονται στην Ελλάδα, με την πανδημία να έχει δυσμενέστερες επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής των οικονομικά αδύνατων ή των ασθενών με χρόνιες παθήσεις.

Το συμπέρασμα προκύπτει από έρευνα του ΜΒΑ-Υγεία του ΕΚΠΑ με τη συμμετοχή 21.354 ατόμων από 8 χώρες, την Ελλάδα, Ιταλία, Αγγλία, Ολλανδία, Σουηδία, Ρωσία, Ν. Αφρική και ΗΠΑ. Η έρευνα αφορούσε τα δύο κύματα της πανδημίας από 22 Απριλίου – 1 Ιουνίου 2020 και 2 Μαΐου – 29 Ιουνίου 2021.

Παρουσιάζοντας τα αποτελέσματα της έρευνας στο συνέδριο για την «Ψυχική Υγεία Post Covid-19», ο επικεφαλής καθηγητής Οικονομικών της Υγείας και Κοινωνικής Πολιτικής του ΕΚΠΑ Γιάννης Υφαντόπουλος, επεσήμανε πως η πανδημία είχε δυσμενέστερη οικονομική επίπτωση από ότι η 10ετής οικονομική κρίση στη χώρα.

Επίσης διαπιστώθηκε ότι σε όλες τις χώρες του δείγματος, η ποιότητα ζωής μειώθηκε ακόμα περισσότερο σε σχέση με την έναρξη της πανδημίας και το πρώτο κύμα της έρευνας. Από τις κοινωνικές ομάδες, οι άνεργοι, οι οικονομικά αδύνατοι με προβλήματα πρόσβασης στις υπηρεσίες υγείας και οι ασθενείς με μακροχρόνιες ασθένειες κατέγραψαν τη μεγαλύτερη μείωση στη ποιότητα ζωής ανάμεσα στο πρώτο και το δεύτερο κύμα της μελέτης.

Η μεγαλύτερη επιδείνωση καταγράφηκε στις ψυχικές διαστάσεις που συνδέονται με την ποιότητα ζωής

Στο συνέδριο, ο Καθηγητής Ψυχιατρικής και Πρόεδρος Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας, Παντελεήμων-Βασίλειος Μποζίκας τόνισε ότι οι ψυχικές διαταραχές είναι ιδιαίτερα αυξημένες στους νέους, με το 75% αυτών να εμφανίζονται μέχρι την ηλικία των 25 ετών. Οι ψυχικές διαταραχές είναι υπεύθυνες για το 45% της συνολικής επιβάρυνσης από νόσηση στις ηλικίας 10-24 ετών, ενώ οι αυτοκτονίες αποτελούν την 2η συχνότερη αιτία θανάτου σε αυτή την ηλικιακή κατηγορία. Ο κ. Μποζίκας έκανε ιδιαίτερη αναφορά στην ανάγκη πρόληψης και πρώιμης παρέμβασης αλλά και στο σχεδιασμό και την προαγωγή προγραμμάτων εκπαίδευσης και ενημέρωσης του κοινού και των νέων σε σχέση με τις ψυχικές διαταραχές και πως μπορεί να προληφθούν και να αντιμετωπιστούν έγκαιρα όπως επίσης και στην καταπολέμηση του στίγματος και την πρόληψη συγκεκριμένων παραγόντων κινδύνου όπως ο εκφοβισμός, μείωση κινδύνου αυτοκτονίας κ.α.

Παρουσιάζοντας την παγκόσμια μελέτη υγείας και λειτουργικότητας σε περιόδους μεταδοτικών λοιμώξεων Coh-fi, η οποία πραγματοποιήθηκε σε 167.000 ενήλικες, εφήβους και παιδιά από 155 χώρες, ο Επίκουρος Καθηγητής Ψυχιατρικής ΑΠΘ Αγοραστός Αγοραστός, αναφέρθηκε στη σημαντική επιδείνωση σε πολλούς τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας, σε ποσοστό που κυμαίνεται από 30%-80%.

Παράλληλα όμως, σε άλλη ομιλία του αναφέρθηκε στην ανθεκτική σε θεραπεία κατάθλιψη, λέγοντας πως η συγκεκριμένη ψυχική νόσος είναι η Νο 1 αναπηρία στον κόσμο με 350 εκατ. ασθενείς όλων των ηλικιών που προκαλεί 10 χρόνια μικρότερο προσδόκιμο ζωής και κόστος -μόνο για την Ευρώπη- 92 δις. ευρώ ετησίως. Στα προβλήματα αντιμετώπισης της κατάθλιψης περιλαμβάνονται: η προσβασιμότητα των ασθενών στις δομές, το κοινωνικό στίγμα, η αποτελεσματικότητα των φαρμάκων και η ανταπόκριση σε αυτά, καθώς και η δυσκολία ορισμού της ανθεκτικής κατάθλιψης με κατηγοριοποίηση ασθενών με βιοδείκτες -με όλα τα παραπάνω να οδηγούν σε αυξημένη θνητότητα. Τέλος, τόνισε την ανάγκη εξεύρεσης λύσης για χρήση καταλληλότερων φαρμακευτικών ουσιών για πιο άμεση ανταπόκριση, γιατί η εξειδικευμένη και θαρραλέα αντιμετώπιση της νόσου του αιώνα αποτελεί και τη θεραπεία της. Ωστόσο, οι πρόσφατες επιστημονικές ανακαλύψεις οδήγησαν στην ανάπτυξη μιας νέας θεραπείας, με άμεση επίδραση, μέσω εισπνοής, που μπορεί να ανακουφίσει εκατομμύρια άτομα που πάσχουν από υποτροπιάζουσα κατάθλιψη.

Στην Ε.Ε.

Η παγκόσμια υγειονομική κρίση που επέφερε η πανδημία Covid-19, είναι και κρίση ψυχικής υγείας, τόνισε ο Ψυχίατρος, Ευρωβουλευτής, Μέλος διακομματικής ομάδας ευρωβουλευτών για την ψυχική υγεία, Στέλιος Κυμπουρόπουλος. Σχετικά με τις πρωτοβουλίες της ΕΕ για την ενίσχυση της ψυχικής υγείας κατά τη διάρκεια της πανδημίας, ο κ. Κυμπουρόπουλος ανέφερε μεταξύ άλλων τη γνωμοδότηση της Ομάδας Εμπειρογνωμόνων της Επιτροπής για τις Αποτελεσματικές Επενδύσεις στο Πεδίο της Υγείας, η οποία: 1) αναγνώρισε την ψυχική υγεία ως θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα 2) αιτήθηκε τη δημιουργία ενός «Ευρωπαϊκού Σχεδίου Δράσης για την Ψυχική Υγεία», στηριζόμενου στη βιοψυχοκοινωνική προσέγγιση 3) αναφέρθηκε στις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της πανδημίας στην ψυχική υγεία. Πρόσθεσε δε ότι το Σεπτέμβριο του 2021, στο πλαίσιο του «Ευρωπαϊκού Πλαισίου Δράσης για την Ψυχική Υγεία 2021- 2025», εγκαινιάστηκε στις Βρυξέλλες ο «Πανευρωπαϊκός Συνασπισμός Ψυχικής Υγείας» σε συνεργασία με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, με στόχο την αλλαγή του τρόπου, με τον οποίο ιεραρχείται η παράμετρος της ψυχικής υγείας στην Ευρώπη, από το επίπεδο της κοινωνίας των πολιτών και τους επαγγελματίες υγείας έως τους ιθύνοντες χάραξης πολιτικής.

Στις προϋποθέσεις για τη χάραξη μιας αποτελεσματικής στρατηγικής για την Ψυχική Υγεία στη μετά-COVID εποχή στην Ευρώπη αναφέρθηκε η Fatima Awil, Advocacy & Policy Officer Mental Health Europe. Αναφερόμενη στις πιθανές προκλήσεις στον τομέα της Ψυχικής Υγείας στη μετα COVID εποχή η Fatima Awil, ανέφερε ότι τουλάχιστον ένα στα έξι άτομα στα κράτη μέλη της ΕΕ έχει κάποια ψυχική πάθηση, παγκοσμίως οι ψυχικές παθήσεις θεωρούνται η κύρια αιτία αναπηρίας, ενώ το συνολικό κόστος που σχετίζεται με ψυχικές παθήσεις υπολογίζεται ότι υπερβαίνει το 4% του ΑΕΠ στα 28 κράτη μέλη της Ε.Ε. Η χάραξη μιας στρατηγικής για τη Ψυχική Υγεία στην ΕΕ θα προσφέρει ολιστική προσέγγιση στο ζήτημα, θα υποστηρίξει αποτελεσματικές πολιτικές στην απασχόληση, θα βοηθήσει στο να σταματήσει να θεωρείται η ψυχική υγεία λιγότερη σημαντική από τη σωματική, θα βοηθήσει στην αντιμετώπιση των ανισοτήτων στην περίθαλψη, θα υποστηρίξει την πρόληψη και τις υπηρεσίες έγκαιρης πρόσβασης.

Ορθολογική αξιοποίηση των πόρων

Το συνέδριο επιχείρησε να αγγίξει και πτυχές της αξιοποίησης και ορθολογικής κατανομής των πόρων που θα απορροφήσει η Υγεία μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης, του ΕΣΠΑ αλλά και του ΠΔΕ. Στην στρογγυλή τράπεζα την οποία συντόνισε ο Μενέλαος Θεοδωρουλάκης, Πρόεδρος Ομοσπονδίας Φορέων Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης και Ψυχικής Υγείας- ΑΡΓΩ έγινε ιδιαίτερη αναφορά στην κατάσταση που επικρατεί στη χώρα μας.

Την ανάγκη να αξιοποιηθούν οι ήδη υπάρχουσες δομές Ψυχικής Υγείας και να δημιουργηθούν νέες όπου υπάρχει πλήρης στέρηση, τόνισε ο πρόεδρος της Ένωσης Ψυχιατρικών Κλινικών Ελλάδος, Γεώργιος Αλαφούζος, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Κλινικής “Παναγία Η Γρηγορούσα”. «Αποτελεσματικότητα» είναι η λέξη κλειδί στην κατανομή των πόρων ΕΣΠΑ και του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης για την Ψυχική Υγεία, υπογράμμισε ο κ. Αλαφούζος, σημειώνοντας, ότι αυτή τη στιγμή το σύστημα της Ψυχικής Υγείας στην Ελλάδα είναι δαιδαλώδες, ενώ η όξυνση των ψυχικών παθήσεων από την πανδημία της COVID-19, θα δημιουργήσει ακόμα μεγαλύτερες ανάγκες περίθαλψης των πασχόντων. Η Ένωση Ψυχιατρικών Κλινικών Ελλάδος, αυτή τη στιγμή λειτουργεί δομές στο σύνολο της επικράτειας, εκτός Πελοποννήσου και νήσων που εξυπηρετούνται από την Αθήνα, ανέφερε ο κ. Αλαφούζος, οι οποίες απασχολούν 3000 εργαζόμενους, ενώ προσφέρουν ανακούφιση σε περίπου 5000 οικογένειες που κάποιο μέλος τους αντιμετωπίζει πρόβλημα ψυχικής υγείας. Οι ιδιωτικές μονάδες ψυχικές υγείας έχουν εκσυγχρονιστεί με δικά τους κονδύλια και «λειτουργούν με τις πόρτες ανοιχτές» τόνισε ο κ. Αλαφούζος, προσπαθώντας να βελτιώσουν όποιο κομμάτι τη διαδικασίας αποδεικνύεται στην πορεία ότι χρειάζεται κάτι τέτοιο.

Η Ένωση Ψυχιατρικών Κλινικών Ελλάδος προτείνει με τη χρηματοδότηση του ΕΣΠΑ να ενισχυθούν οι Μονάδες Έγκαιρης Παρέμβασης με ψυχιάτρους και λοιπούς επαγγελματίες ψυχικής υγείας, με τηλεφωνική γραμμή αντιμετώπισης περιστατικών, και με δυνατότητα διασύνδεσης με κοινωνικές υπηρεσίες και με τα ψυχιατρικά τμήματα των Γενικών Νοσοκομείων. Επίσης να αξιοποιηθούν οι υπάρχουσες μονάδες όπου λειτουργούν και να δημιουργηθούν νέες σε όποια μέρη της χώρας υπάρχει πλήρης έλλειψή τους.

Σχέδιο Ψυχικής Υγείας

Από την πλευρά της Πολιτείας, η υφυπουργός Υγείας Ζωή Ράπτη, υπεύθυνη για θέματα Ψυχικής Υγείας, τόνισε ότι θα δοθεί έμφαση στη ψυχική υγεία παιδιών και εφήβων, καθώς όπως ανέφερε, 3.500 παιδιά το χρόνο διαγιγνώσκονται με ψυχικές διαταραχές. Υπογράμμισε ότι μέσα στο 2022 πρόκειται να δημιουργηθούν Κέντρα Έγκαιρης Παρέμβασης για την Ψύχωση σε όλη την επικράτεια, ώστε να μπορούν να διαγνωστούν έγκαιρα ψυχωσικές διαταραχές σε παιδιά, εφήβους αλλά και σε ενήλικες, γεγονός που θα συμβάλλει στην καλύτερη θεραπευτική τους αντιμετώπιση. Αναφορικά με τη δημιουργία του Πρώτου Κέντρου Ημέρας για την ψυχολογική υποστήριξη των φοιτητών, στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής είπε ότι πολύ σύντομα θα εκδοθεί και η σχετική υπουργική απόφαση. Για τη στελέχωση των ψυχιατρικών κλινικών στα νοσοκομεία, είπε ότι ήδη έχουν προσληφθεί πάνω από 70 ψυχίατροι, ενώ αναφέρθηκε και στη νομοθετική ρύθμιση για την ειδικότητα νοσηλευτή ψυχικής υγείας έτσι ώστε οι νοσηλευτές να εξειδικευτούν σε αυτόν τον τομέα.

Ένα από τα διδάγματα της πανδημίας ήταν και η ανάγκη ψηφιακών εργαλείων στον τομέα της Υγείας είπε η κ. Ράπτη, αναφέροντας ότι ήδη λειτουργεί στο Καστελόριζο το Πρώτο Ψηφιακό Ιατρείο, όπου μπορούν να εκδίδονται πιστοποιητικά αλλά και να συνταγογραφούνται φάρμακα, ενώ όπως τόνισε στις προθέσεις του Υπουργείου είναι να δημιουργηθούν και άλλα τέτοια Κέντρα, ειδικά σε απομακρυσμένες περιοχές της χώρας.

Η Υφυπουργός αναφέρθηκε και στις προσπάθειες που γίνονται για την αύξηση των παιδοψυχιατρικών κλινών. Ήδη λειτουργεί παιδοψυχιατρική κλινική στο νοσοκομείο Αλεξανδρούπολης και στο «Καραμανδάνειο» της Πάτρας, ενώ σύντομα θα λειτουργήσουν κλινικές στην Τρίπολη, στο Ασκληπιείο Βούλας, καθώς και στο Νοσοκομείο «Αγία Βαρβάρα» που θα διασυνδεθεί με το «Αττικόν».

Τον Μάρτιο η αρμόδια Επιτροπή των Εμπειρογνωμόνων θα παραδώσει το Σχέδιο για την Ψυχική Υγεία στη χώρα μας το οποίο και θα τεθεί σε διαβούλευση, ανέφερε η κυρία Ράπτη τονίζοντας τη σημασία της συμμετοχής των ληπτών υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας οι οποίοι είναι και οι πλέον αρμόδιοι όπως τόνισε, στη λήψη αποφάσεων.

Η Ιωάννα Γιαννοπούλου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Παιδοψυχιατρικής και Αντιπρόεδρος της Παιδοψυχιατρικής Εταιρείας Ελλάδας – ΕΝΩΨΥΠΕ τόνισε ότι η Παιδοψυχιατρική Εταιρεία έχει προτείνει λύσεις για τον ανασχεδιασμό του τρόπου παροχής υπηρεσιών ψυχικής υγείας στην κοινότητα, τον σχεδιασμό καινοτόμων δράσεων και συστημικών αλλαγών που απαιτούνται και στην εκπαίδευση. Όπως ανέφερε, σήμερα στη χώρα μας έχουμε παράλληλα συστήματα παροχής υπηρεσιών και ψυχοκοινωνικής φροντίδας τα οποία δεν διασυνδέονται. Οι λειτουργίες και οι αρμοδιότητες των επιμέρους υπηρεσιών στην Α’ θμια, Β’ θμια και Γ’ θμια Φροντίδα Υγείας δεν είναι διακριτές με αποτέλεσμα να υπάρχει αλληλοεπικάλυψη και έλλειψη συντονισμού/επικοινωνίας μεταξύ των. Επίσης, τόνισε ότι παρατηρείται σοβαρή υποστελέχωση με 30–40% λιγότερους εργαζόμενους στις δημόσιες ΥΨΥΠΕ και σοβαρή έλλειψη σε κλίνες εφήβων 14-18 ετών, που οδηγεί στη νοσηλεία παιδιών σε τμήματα ενηλίκων.

Η Κατερίνα Νομίδου, Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Συλλόγων Οργανώσεων για την Ψυχική Υγεία, Μέλος Συμβουλευτικής Ομάδας του Π.Ο.Υ. Ευρώπης για τις επιπτώσεις του COVID-19 στην ψυχική υγεία, τόνισε πως η κατανομή των πόρων και οι δράσεις έχουν ήδη προαποφασιστεί χωρίς να έχουν κληθεί όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς. Σημείωσε ότι υπάρχει διακριτός διαχωρισμός ψυχικής υγείας από τη δημόσια υγεία, πως δεν υπάρχει σχέδιο δράσης και πρόληψης και πως ουσιαστικά η πανδημία ήρθε απλά να ενισχύσει τα ελλείμματα αυτά. Αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, σε προβλήματα όπως θέματα προσβασιμότητας στις δομές, προβλήματα ποιότητας υπηρεσιών πρωτογενούς πρόληψης ψυχιατρικών διαταραχών, παραβίαση ανθρώπινων δικαιωμάτων για τα οποία πρέπει άμεσα να υπάρξουν πολιτικές πρωτοβουλίες και δράσεις.

Πανδημία και ψυχική υγεία

Στις επιπτώσεις της πανδημίας στην ψυχική υγεία ήταν αφιερωμένη η δεύτερη ενότητα, με συντονιστή τον Ψυχίατρο, Ομαδικό Αναλυτή, Πρόεδρο της Εθνικής Εταιρείας Ψυχοθεραπείας, Δημήτρη Μοσχονά.

Για τις επιπτώσεις της πανδημίας στην ψυχική υγεία και στη λειτουργία των δομών ψυχικής υγείας έκανε λόγο ο Ιωάννης Χιώτης, Ψυχίατρος, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Κλινικής «Αντώνιος Χιώτης». Αναφορικά με τις δομές ψυχικής υγείας στην Ελλάδα, ο κ. Χιώτης ανέφερε ότι χαρακτηριστικό παράδειγμα της υποχρηματοδότησής τους αποτελεί το κλειστό ενοποιημένο ημερήσιο νοσήλιο των ιδιωτικών ψυχιατρικών κλινικών, όπου ενώ η σύμβαση με τον ΕΟΠΥΥ προβλέπει ποσό 41,98 ευρώ, οι κλινικές τελικώς εισπράττουν περίπου 18 ευρώ, λόγω clawback, rebate κ.ά. Ο κ. Χιώτης ανέφερε ότι η πανδημία προκάλεσε πολλά προβλήματα στους λήπτες υπηρεσιών ψυχικής υγείας, όπως μείωση του εισοδήματός τους, δυσκολία εξασφάλισης μέσων προστασίας και κατανόησης των υγειονομικών κανονισμών, επιδείνωση της ψυχικής τους υγείας, δυσκολία πρόσβασης των φροντιστών, ακόμα και διακοπή της τακτικής παρακολούθησης ή θεραπείας. Επιπλέον, αρκετές ψυχιατρικές κλινικές μετατράπηκαν σε Covid-19 κλινικές (Παπανικολάου, Νοσοκομείο Κοζάνης), υπήρξε δυσκολία διαμόρφωσης χώρων απομόνωσης κρουσμάτων, καθώς και δυσκολία ανεύρεσης προσωπικού.

Οι Εξαρτήσεις & Εθισμός στο Διαδίκτυο στην περίοδο Πανδημίας ήταν το θέμα που ανέπτυξε η Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Παιδιατρικής – Εφηβικής Ιατρικής, Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Επιστημονική Υπεύθυνη Μονάδας Εφηβικής Υγείας (Μ.Ε.Υ.), Β’ Παιδιατρική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Νοσοκομείο Παίδων “Π. & Α. Κυριακού”, Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Εφηβικής Ιατρικής, Διευθύντρια ΠΜΣ “Στρατηγικές Αναπτυξιακής και Εφηβικής Υγείας”, Άρτεμις Τσίτσικα. Η κα Τσίτσικα ανέφερε ότι μια τόσο σοβαρή κρίση στη Δημόσια υγεία, όπως αυτής της πανδημίας, επέφερε σοβαρή δυσλειτουργία στην πολύ ευαίσθητη κοινότητα των παιδιών και εφήβων. Η διακοπή της ρουτίνας και της καθημερινότητας είχε σημαντικές συναισθηματικές και κοινωνικές επιπτώσεις στη ζωή τους, όπως ανασφάλεια για το μέλλον, άγχος, φοβίες, θυμό, καταθλιπτικές συμπεριφορές, διαταραχές ύπνου, υπερβολή στη διαδικτυακή χρήση και εξάρτηση από αυτήν, αύξηση δεικτών παχυσαρκίας και τέλος πτώση της ακαδημαϊκής επίδοσης. Κλείνοντας έκανε την διαπίστωση ότι πρόκειται για μια νέα εποχή που αφήνει ένα νέο αποτύπωμα, όπου η κοινωνική και συναισθηματική ενδυνάμωση (CASEL) μπορεί να έχει ουσιαστική εφαρμογή στις μέρες του Covid-19 και να οδηγήσει τη νέα γενιά σε ανθεκτικότητα, ευρηματικότητα και προσαρμογή στα νέα δεδομένα.

Κατάθλιψη – σιωπηλή πανδημία

Στην τρίτη ενότητα του συνεδρίου, την οποία συντόνισε ο Ιωάννης Νικολής, Ψυχίατρος, Ψυχαναλυτής Ομάδας, Διδάκτωρ Ψυχιατρικής στο ΑΠΘ, Διευθυντής του Ινστιτούτο Ψυχοθεραπείας & Προσωπικής Ανάπτυξης (ΙΨΥΠΑ) παρουσιάστηκαν πολύ ενδιαφέρουσες απόψεις από τους συμμετέχοντες στην στρογγυλή τράπεζα.

Η Μαρίνα Οικονόμου, Καθηγήτρια Ψυχιατρικής στην Α’ Ψυχιατρική Κλινική Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ, ξεκίνησε λέγοντας ότι η νόσος COVID-19 είχε σαφώς αρνητική επίδραση στην ψυχική υγεία του γενικού πληθυσμού, το ψυχικό αποτύπωμα της οποίας ήταν μεταξύ άλλων το άγχος, το αίσθημα απειλής, ο πανικός, η εξάντληση και τέλος η κατάθλιψη. Στη συνέχεια ανέφερε ότι μελέτες έδειξαν πως αντίθετα με τον γενικό πληθυσμό στις άλλες χώρες, στην Ελλάδα η πιο επικρατούσα ψυχική νόσος είναι η κατάθλιψη και όχι το άγχος και έκλεισε με την διαπίστωση ότι η κατάθλιψη είναι εκείνη η νόσος που πραγματικά φαίνεται ότι συνδέεται με τις κρίσεις οποιουδήποτε τύπου, κρίσεις οικονομικές ή άτυπες όπως είναι η κρίση που μας έφερε η πανδημία.

Σημαντικά επιστημονικά στοιχεία για το βάρος των ψυχικών παθήσεων σε διεθνές επίπεδο, για την έρευνα και ανάπτυξη νέων φαρμάκων που να αντιμετωπίζουν τις ψυχικές παθήσεις και ειδικότερα την κατάθλιψη, που αποτελεί μείζον πρόβλημα δημόσιας υγείας στον παγκόσμιο πληθυσμό, παρουσίασε ο Dr. Husseini Manji, Global Head for Johnson & Johnson Science for Minds. O Dr. Manji παρουσίασε στατιστικά στοιχεία και αποτελέσματα μελετών, σύμφωνα με τα οποία οι σοβαρές ψυχικές ασθένειες είναι η πρώτη αιτία ανικανότητας (disability) στις ΗΠΑ, στον Καναδά και στη Δυτική Ευρώπη, στα άτομα ηλικίας 15-44 ετών. Ήδη από το 2011, όπως ανέφερε, έκθεση του World Economic Forum προέβλεπε ότι οι ψυχικές παθήσεις θα έχουν οικονομικό κόστος που θα ξεπερνά αυτό που θα έχουν από κοινού ο καρκίνος, οι παθήσεις του αναπνευστικού και οι λοιμώξεις.

Ιδιαίτερα ανησυχητική είναι η πορεία της κατάθλιψης στον πληθυσμό και ειδικά στους νέους. Κάθε χρόνο καταγράφονται 48.000 θάνατοι από αυτοκτονίες στις ΗΠΑ και 93.000 θάνατοι στην Ευρώπη. Οι αυτοκτονίες είναι σήμερα η δεύτερη αιτία θανάτου κοριτσιών ηλικίας 15-19 ετών.

Στη συνέχεια ο Dr. Manji αναφέρθηκε στην έρευνα και ανάπτυξη φαρμάκων για τις ψυχικές παθήσεις, επισημαίνοντας ότι παρά τις πολύ μεγάλες ανεκπλήρωτες ανάγκες για θεραπευτική αντιμετώπιση των ψυχικών παθήσεων, οι περισσότερες φαρμακευτικές εταιρείες δεν εισέρχονται στον χώρο, γιατί πέραν της βιολογικής, γονιδιακής κ.ά. έρευνας, ο εγκέφαλος είναι ένα πολύ σύνθετο όργανο στη λειτουργία του και απαιτείται επίπονη προσπάθεια για να διερευνηθεί πώς «μεταφράζονται» οι εγκεφαλικές λειτουργίες σε ανθρώπινη συμπεριφορά. Το γεγονός αυτό στο παρελθόν αποθάρρυνε τις εταιρείες από τον τομέα αυτό, όμως οι εξελίξεις της επιστήμης και ειδικότερα η γονιδιακή έρευνα έχουν ρίξει νέο φως στο σημαντικό αυτό θέμα.