Ένα από τα πιο συχνά συνταγογραφούμενα αντικαταθλιπτικά, η σερτραλίνη (εκλεκτικός αναστολέας επαναπρόσληψης σεροτονίνης – SSRI), οδηγεί σε πρώιμη μείωση των συμπτωμάτων άγχους που παρατηρούνται στην κατάθλιψη, αρκετές εβδομάδες πριν την εμφάνιση οποιασδήποτε βελτίωσης των συμπτωμάτων κατάθλιψης, σύμφωνα με νέα έρευνα.

H συγκεκριμένη μελέτη, που δημοσιεύτηκε στην επιστημονική επιθεώρηση «The Lancet Psychology», είναι η πρώτη έρευνα αυτής της έκτασης στην οποία δεν εμπλέκεται η φαρμακοβιομηχανία, καθώς πήρε χρηματοδότηση μόνο από το Εθνικό Ινστιτούτο Έρευνας για την Υγεία της Βρετανίας.

Διαπιστώθηκε ότι η σερτραλίνη δεν βελτίωσε τα συμπτώματα της κατάθλιψης (κακή διάθεση, αδυναμία συγκέντρωσης, απώλεια της ευχαρίστησης) τις έξι πρώτες εβδομάδες της μελέτης, μερικές όμως ενδείξεις βελτίωσης παρατηρήθηκαν στις 12 πρώτες εβδομάδες.

Η ψυχική υγεία των συμμετεχόντων της έρευνας στους οποίους χορηγούνταν σερτραλίνη παρουσίασε βελτίωση συνολικά, συγκριτικά με εκείνους που λάμβαναν φάρμακα placebo.

«Είναι φανερό ότι αυτοί που παίρνουν το φάρμακο έχουν πολύ λιγότερο άγχος, με αποτέλεσμα να νιώθουν καλύτερα συνολικά παρ’ ότι τα καταθλιπτικά συμπτώματα καθαυτά δεν επηρεάζονται ιδιαίτερα» δήλωσε η δρ. Γκέμα Λιούις του τμήματος Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου του Λονδίνου UCL και επικεφαλής συντάκτρια της μελέτης.

Η Λιούις υποστηρίζει ότι πιθανότατα η σερτραλίνη και πολλά άλλα αντικαταθλιπτικά επιδρούν σε πρώτη φάση στα συμπτώματα άγχους (νευρικότητα, ανησυχία, ένταση) και δευτερευόντως στα καταθλιπτικά συμπτώματα.

Στην έρευνα έλαβαν μέρος 653 άτομα από την Αγγλία που είχαν συμπτώματα κατάθλιψης ποικίλης σοβαρότητας τα τελευταία δύο χρόνια. Το ηλικιακό φάσμα των συμμετεχόντων ήταν 18 – 74. Το δείγμα ήταν αρκετά αντιπροσωπευτικό.

Το 54% των συμμετεχόντων πληρούσαν τα κριτήρια του ΠΟΥ για την κατάθλιψη και το 46% τα κριτήρια για το γενικευμένο άγχος – σε αυτό το ποσοστό περιλήφθηκε ένα 30% που πληρούσε τα κριτήρια και για τις δύο διαταραχές, το 15% που είχαν μικτή αγχώδη – καταθλιπτική διαταραχή και ένα ακόμη 15% στο οποίο ανήκαν οι συμμετέχοντες που είχαν συμπτώματα αλλά δεν πληρούσαν τα κριτήρια για καμία διαταραχή.

Οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε δύο ομάδες, την πειραματική που έπαιρνε σερτραλίνη για 12 εβδομάδες και την ομάδα ελέγχου που λάμβανε placebo για το ίδιο χρονικό διάστημα.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι δεν υπήρξε σημαντική μείωση των συμπτωμάτων κατάθλιψης τις πρώτες έξι εβδομάδες της μελέτης. Αντιθέτως, τα συμπτώματα γενικευμένου άγχους βελτιώθηκαν κατά το πρώτο αυτό διάστημα –τα συμπτώματα απαλύνθηκαν κατά 21% συγκριτικά με την ομάδα ελέγχου- και συνέχιζαν να καλυτερεύουν όλο και περισσότερο μετά τις έξι εβδομάδες και έως το πέρας της μελέτης (12 εβδομάδες), με το ποσοστό βελτίωσης να προσεγγίζει το 23%. Η πειραματική ομάδα παρουσίασε καλύτερη ποιότητα ζωής και βελτιωμένη ψυχική υγεία συγκριτικά με την ομάδα ελέγχου.

Δεν βρέθηκαν παρενέργειες σε αυτά τα φάρμακα συγκριτικά με τα placebo.

Ο Γκλυν Λιούις, καθηγητής ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου UCL και ένας από τους συντάκτες της μελέτης εξηγεί πως αυτά τα ευρήματα είναι εντυπωσιακά, γιατί αναδεικνύουν ότι τα αντικαταθλιπτικά λειτουργούν με διαφορετικό τρόπο από αυτόν που πιστεύαμε μέχρι σήμερα.

Η Λιούις τονίζει ότι πλέον τα αντικαταθλιπτικά είναι από τα πιο συνταγογραφούμενα φάρμακα στην Βρετανία και τα ποσοστά συνγταγογράφησης έχουν αυξηθεί δραματικά τις τελευταίες δεκαετίες στις πλούσιες χώρες. Παρόλα αυτά εξηγεί ότι δεν πρέπει να εφησυχάζουμε και ότι υπάρχουν πολλά ακόμα να μάθουμε για αυτά τα φάρμακα.

Αφορμώμενες από τη μελέτη δύο ερευνήτριες η καθηγήτρια Γουέντι Μπέρν, πρόεδρος του επαγγελματικού οργανισμού «Royal College of Psychiatrists» και η Έλεν Στόουκς Λάμπαρντ, πρόεδρος στο «Royal College of GP» εκθέτουν τις απόψεις τους για τα αντικαταθλιπτικά, με την πρώτη να υπογραμμίζει την ανάγκη αυτά να συνδυάζονται με άλλες μορφές θεραπείας όπως ψυχοθεραπεία και άλλες κοινωνικές δραστηριότητες και τη δεύτερη να εξηγεί ότι για να έχουν τα συγκεκριμένα φάρμακα αποτέλεσμα πρέπει να χορηγηθούν για αρκετό καιρό γι’ αυτό και πολύ συχνά οι ειδικοί ψυχικής υγείας καλούν για επαναξιολόγηση τους ασθενείς μετά το πέρας μιας αρκετά μεγάλης χρονικής περιόδου.

Υπολογίζεται ότι στην Βρετανία συνταγογραφούνται αντικαταθλιπτικά σε 7,3 εκατομμύρια άτομα ετησίως. Περίπου 4 εκατομμύρια άτομα στην Αγγλία είναι χρόνιοι χρήστες αντικαταθλιπτικών.