«Η πόρτα ανοίγει μόνο μια φορά». Με αυτή την έκφραση περιγράφουν οι νεότερες γενιές των Ιαπώνων το άκαμπτο σύστημα των προσλήψεων στην Ιαπωνία.

Οπως αναφέρει ο Ιάπωνας δημοσιογράφος Γιασιάκι Νοχάρα σε σχετικό ρεπορτάζ του στο Bloomberg, το σύστημα αυτό δίνει στους τελειόφοιτους του πανεπιστημίου μια ευκαιρία να προσληφθούν ως μισθωτοί τη χρονιά που ετοιμάζονται να αποφοιτήσουν.

Οσοι σταθούν τυχεροί και γίνουν μέλη μιας επιχείρησης θα έχουν μια ασφαλή θέση στην επαγγελματική κλίμακα καθώς και σταθερές αυξήσεις και προαγωγές. Οι υπόλοιποι, όμως, είναι καταδικασμένοι να πηγαίνουν από τη μια κακοπληρωμένη δουλειά στην άλλη, χωρίς προοπτικές εξέλιξης και χωρίς καμία εργασιακή ασφάλεια.

Αποτέλεσμα 

Η κατάσταση αυτή άρχισε να παγιώνεται το 2000, μία δεκαετία μετά την κατάρρευση της ιαπωνικής οικονομίας που εξώθησε τους εργοδότες να περιορίσουν δραματικά τις προσλήψεις προκειμένου να προστατεύσουν τους παλαιούς υπαλλήλους τους. Το αποτέλεσμα είναι πολλοί από τους νεότερους Ιάπωνες να έχουν τόσο περιορισμένες επαγγελματικές προοπτικές, ώστε να παραμένουν εργένηδες και άτεκνοι και να ζουν με τους γονείς τους. Η απογραφή του 2015 κατέδειξε πως στη χώρα υπάρχουν 3,4 εκατ. σαραντάρηδες και πενηντάρηδες που δεν έχουν παντρευτεί και ζουν με τους γονείς τους.

Τον Μάιο του 2019 ένα αιματηρό συμβάν ταρακούνησε την κυβέρνηση που έλαβε μέτρα. Ηταν η επίθεση με μαχαίρι από έναν πενηντάρη μακροχρόνια άνεργο που ζούσε με συγγενείς. Ενα μήνα αργότερα, η κυβέρνηση παρουσίασε πρόγραμμα με σκοπό να βοηθήσει όσους αποκλείστηκαν από την αγορά εργασίας όταν ήταν εικοσάρηδες, προκειμένου να βρουν πλήρη απασχόληση. Εθεσε μάλιστα στόχο να βοηθήσει αναλόγως 300.000 άτομα σε μία τριετία. Δεν δυσκολεύτηκε να βρει υποψηφίους για το πρόγραμμα.

Σύμφωνα με σχετική έρευνα που δημοσιεύθηκε πέρυσι τον Μάιο, στην Ιαπωνία υπάρχουν περίπου 613.000 μεσήλικες που ζουν περιορισμένοι στην κρεβατοκάμαρά τους στο πατρικό τους σπίτι ως παρίες. Οσοι εξ αυτών είναι σαραντάρηδες δήλωσαν σε ποσοστό ένας στους τρεις ότι περιθωριοποιήθηκαν επειδή δυσκολεύθηκαν να βρουν δουλειά μόλις τελείωσαν το σχολείο.

Πολλοί από αυτούς ντρέπονταν τόσο πολύ για την αποτυχία τους, για το γεγονός ότι δεν μπόρεσαν να γίνουν ενήλικες στα πρότυπα των γονιών τους, ώστε δύσκολα μπορούν να ανοιχτούν σε δημοσιογράφο. Η μεγάλη αυτή κατηγορία περιθωριοποιημένων Ιαπώνων έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον μη κερδοσκοπικής οργάνωσης που έρχεται σε επαφή μαζί τους και διοργανώνει συναντήσεις στις οποίες συζητούν για τα προβλήματά τους και εξηγούν ο καθένας την ιστορία του. Οπως τονίζει ο Τακαάκι Γιαμάντα, επικεφαλής αυτής της μη κερδοσκοπικής οργάνωσης, το ζητούμενο είναι να αποκτήσουν επαφή με τους περιθωριοποιημένους προτού πεθάνουν οι γονείς τους και μείνουν μόνοι τους.

Αίτηση

Ο Κόνο που βρισκόταν επί χρόνια σε αυτή την κατάσταση αποφάσισε πριν από ένα χρόνο να υποβάλει αίτηση για τρεις θέσεις εργασίας που είχε δημιουργήσει η πόλη Τακαραζούκα προσπαθώντας ακριβώς αυτό, να φέρει τους περιθωριοποιημένους στην αγορά εργασίας. Δεν ήξερε, βέβαια, πως θα έπρεπε να ανταγωνιστεί άλλους 1.815 υποψηφίους από όλη την Ιαπωνία.

Η 73χρονη Τομόκο Νακαγκάουα, δήμαρχος της πόλης Τακαραζούκα, δηλώνει πως λυπάται που δεν μπόρεσε να κάνει περισσότερα για το πρόβλημα των εξαιρετικά περιορισμένων επαγγελματικών προοπτικών που έχει αυτή η γενιά. Ιδιαιτέρως επειδή ήταν βουλευτής από το 1996 ώς το 2003 και μολονότι είδε τόσο τον γιο της όσο και την κόρη της να ταλαιπωρούνται προσπαθώντας να αποκατασταθούν επαγγελματικά. «Δεν είδα την ουσία του προβλήματος», δηλώνει θλιμμένα και προσθέτει «αυτή η γενιά αναγκάστηκε να κολυμπήσει μέσα στον βούρκο».

Ο Κόνο δεν προσελήφθη σε καμία από τις τρεις θέσεις αλλά κι αν είχε προσληφθεί θα χρειαζόταν να νοικιάσει για πρώτη φορά στη ζωή του διαμέρισμα προκειμένου να μη χάνει μιάμιση ώρα καθημερινά για να πάει στην εργασία του. Τον Νοέμβριο έπιασε δουλειά σε ένα εστιατόριο όπου έπλενε πιάτα, με την ελπίδα πως μπαίνοντας σε αυτό το κύκλωμα θα κατόρθωνε κάποια στιγμή να φτιάξει μια δική του ταβέρνα. Το αποτέλεσμα ήταν να εξοντωθεί καθώς στεκόταν επί ώρες όρθιος, συχνά η δουλειά του τελείωνε μετά τα μεσάνυχτα και ο μισθός του ίσα που περνούσε τον βασικό. Ετσι τα παράτησε τον Ιανουάριο.

Τώρα εξακολουθεί να πηγαίνει σε αυτές τις συναντήσεις με τους ανθρώπους που βρίσκονται στην ίδια κατάσταση και προσπαθεί να τους βοηθήσει όσο μπορεί. Παράλληλα, υποβάλλει διαρκώς αιτήσεις στα πλαίσιο του κυβερνητικού προγράμματος ένταξης στην αγορά εργασίας. Οπως τονίζει, όμως, η πανδημία ανάγκασε τις ιαπωνικές εταιρείες να «παγώσουν» τις προσλήψεις. Αυτό σημαίνει πως τα ειδικά προγράμματα είναι και η μοναδική ελπίδα για ανθρώπους σαν αυτόν.