Μετά την τραγική ιστορία της Βαλεντίν «ανακαλύψαμε» έναν κόσμο που εξελίσσεται δίπλα μας στο σκοτάδι. Παιδιά που μισοζούν, παιδιά που αγνοούνται, παιδιά στα αζήτητα στην ελληνική κοινωνία

Κάποτε ήταν τα παιδιά του «τρίτου κόσμου». Μια απόσταση εκατοντάδων χιλιομέτρων απάλλασσε τότε τις συνειδήσεις μας από τις εικόνες εκείνων των ανηλίκων που αγωνίζονταν να επιβιώσουν δίνοντας μάχη με την πείνα, μάχη με τις αρρώστιες, μάχη για τα αυτονόητα.
Πλέον, είναι τα παιδιά του «δικού μας κόσμου». Και η συνείδησή μας δεν έχει την πολυτέλεια της «απαλλαγής». Η τραγική ιστορία της Βαλεντίν, του επτάχρονου κοριτσιού που χάθηκε ξαφνικά, παραμονές Χριστουγέννων από το κέντρο της Αθήνας, και που όπως όλα δείχνουν κατάφερε να φυγαδευτεί από τη χώρα με πλαστά στοιχεία, ήταν απλώς μια αφορμή.

Ηταν η «κλειδαρότρυπα» μέσα από την οποία «ανακαλύψαμε» ξαφνικά έναν κόσμο που εξελίσσεται δίπλα μας, παράλληλα με εμάς, στο σκοτάδι. Παιδιά που μισοζούν, παιδιά που αγνοούνται, παιδιά στα αζήτητα στην ελληνική κοινωνία. Σε μια κοινωνία βαθιά πληγωμένη από τα προβλήματά της αλλά και σε μια χώρα που περηφανευόταν ανέκαθεν για την παραδοσιακή δομή και τις κοινωνικές της ευαισθησίες…

1.200 παιδιά αγνοούνται

Είναι τελικά οι οικονομικοκοινωνικές συνθήκες ικανές να μεταβάλλουν τον τρόπο που βιώνουμε την ανθρώπινη τραγωδία ακόμη κι όταν αυτή συντελείται δίπλα μας, σε απόσταση αναπνοής;

Τα στοιχεία δείχνουν πως ίσως και να είναι. Με βάση τις πιο συντηρητικές εκτιμήσεις, 1.200 παιδιά αγνοούνται σήμερα στην Ελλάδα. Είναι ασυνόδευτα προσφυγόπουλα που έφυγαν – άγνωστο το πώς – από τις δομές όπου διέμεναν και κανείς πλέον δεν γνωρίζει το πού βρίσκονται. Περιπλανώμενα εκτός πλαισίου, εκτίθενται σε ανυπολόγιστους κινδύνους, κουβαλώντας την καταδίκη για κάποιο αμάρτημα που δεν διέπραξαν ποτέ. Σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά από ερευνητικές και αστυνομικές πηγές, η Ελλάδα δεν αποτελεί πια ενδιάμεσο σταθμό αλλά χώρα προορισμού για την εμπορία παιδιών – προς «πάσα χρήση». Ασυνόδευτα παιδιά πέφτουν θύματα κακοποίησης ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις εμφανίζονται ως κηδεμόνες τους οι προαγωγοί τους. Ακόμη και όσα απολαμβάνουν την οικογενειακή προστασία, προσκρούουν σε αδιέξοδα που υπερβαίνουν τις ατομικές επιλογές των γονέων.

Γιατί κάποια παιδιά είναι λιγότερο παιδιά από τα άλλα. Αυτά που στα εφτά και τα οκτώ τους χρόνια εμφανίζουν τάσεις αυτοκτονίας στοιβαγμένα σε άθλιες συνθήκες προσφυγικών δομών, αυτά που πέφτουν θύματα οικονομικής εκμετάλλευσης, εκείνα – ανάμεσά τους και βρέφη – που στις εκπνοές του 2019 εντοπίστηκαν να ζουν έξω από τη δομή του Ελαιώνα, να τρέφονται με τα περισσεύματα των προσφύγων εντός του Ελαιώνα, να κοιμούνται σε πλημμυρισμένες σκηνές, στην άκρη του δρόμου…

Κι εκείνοι οι καταδικασμένοι ανήλικοι που, αν και βαριά νοσούντες, χωρίς ΑΜΚΑ, χωρίς «χαρτιά», γίνονται οι «ανέγγιχτοι» του δυτικού κόσμου, αποκλεισμένοι από το σύστημα Υγείας και τελικά από το δικαίωμα στη ζωή. Το κοινωνικό τοπίο στην Ελλάδα μεταβάλλεται.

Κινδυνεύουν 4 στα 10

Χιλιάδες «παιδιά ενός κατώτερου θεού» βρίσκονται γύρω μας, κυριολεκτικά έξω από τις πόρτες μας. Και ενίοτε μέσα από αυτές. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Eurostat, σχεδόν τέσσερα στα 10 ελληνόπουλα κινδυνεύουν με κοινωνικό αποκλεισμό ενώ σε απόλυτο αριθμό υπολογίζεται ότι ένας συγκλονιστικά υψηλός αριθμός, σχεδόν 517.000 παιδιά, ζουν στη χώρα μας υπό συνθήκες φτώχειας, με το ποσοστό να έχει τριπλασιαστεί από το 2005.

Τα τελευταία δώδεκα χρόνια, συνεχίζουν οι ερευνητές, έχει διπλασιαστεί το ποσοστό των ελληνικών οικογενειών που δεν μπορούν να σιτίσουν επαρκώς τα παιδιά τους, να τους παράσχουν δηλαδή κρέας ή ψάρι κάθε δεύτερη μέρα. Λένε την αλήθεια οι αριθμοί;

Την απάντηση έδωσε με τρόπο αναντίρρητο η ίδια η πραγματικότητα μόλις πριν από λίγες ημέρες. Στον Πύργο Ηλείας μια μαθήτρια Γυμνασίου λιποθύμησε στον δρόμο από την πείνα. Λίγο αργότερα γινόταν γνωστό ότι ήταν παιδί άνεργων γονέων που δυσκολεύονταν να προσφέρουν στην οικογένειά τους ακόμη και τα βασικά αγαθά.

Απόκληρα της ζωής

Ο δείκτης της προβλεπόμενης ανάπτυξης για τη χώρα, που ανακοινώθηκε την περασμένη Πέμπτη από την Κομισιόν, ενέπνευσε ίσως αισιοδοξία στον συλλογικό νου, άφησε όμως στα αζήτητα όσα κρύβονται στον πυρήνα της ελληνικής κοινωνίας. Και σίγουρα αφήνει εκτός υπολογισμών τα παιδιά εκείνα που μας παρατηρούν από απόσταση ως απόκληροι της ζωής.
«Ο τρόπος με τον οποίον έρχεται ένα παιδί στον κόσμο και το πόσο πρόωρα θα κοπεί το νήμα της ζωής του εξαρτάται συχνά από το πού θα πέσει ο δείκτης μας στο γύρισμα της σφαίρας» ανέφεραν πρόσφατα για αυτά τα παιδιά οι Γιατροί του Κόσμου. «Οταν όμως αυτό το παιδί βρίσκεται πλέον εδώ, το εάν, πόσο και πώς θα ζήσει εξαρτάται από εμάς».
Κι αν η κατάσταση των παιδιών είναι δείκτης επάρκειας ενός οικονομικού και κοινωνικού συστήματος, το μέλλον του κόσμου μας προδιαγράφεται ζοφερό. Εκτεθειμένη διαρκώς σε τραγικές ιστορίες παιδιών, η κοινωνία βρίσκεται αντιμέτωπη με τον κίνδυνο να θεωρήσει αναπόφευκτο το ανθρώπινο δράμα. Είναι πράγματι αναπόφευκτο;
Το ερώτημα έχει τεθεί από αιώνες.

Είναι αυτό που επανέλαβε ο Ουγκό το 1862, όταν ο Γιάννης Αγιάννης «αναρωτήθηκε αν η ανθρώπινη κοινωνία έχει το δικαίωμα να εξαναγκάζει τα μέλη της να υπομένουν στη μία περίπτωση την παράλογη απρονοησία της, στην άλλη δε την άσπλαχνη πρόνοιά της και να φυλακίζει για πάντα ένα φτωχόν άνθρωπο, ανάμεσα σε μιαν έλλειψή της και σε μιαν υπερβολή της…». Η απάντηση, δυστυχώς, αναζητείται ακόμη.

Κατερίνα Ροββά – tanea.gr