Του Στράτου Στρατηγάκη
Μαθηματικού – Ερευνητή

Άλλη μία έκθεση για την εκπαίδευση δημοσιεύτηκε. Πρόκειται για την έκθεση παρακολούθησης της εκπαίδευσης και κατάρτισης 2019 για την Ελλάδα, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Διαπιστώνεται και σε αυτή την έκθεση, όπως και σε πολλές άλλες, ότι τα παιδιά μας έχουν ελλιπείς γνώσεις στη Γλώσσα, τα Μαθηματικά και τις Φυσικές Επιστήμες. Βέβαια όλες οι διεθνείς εκθέσεις χρησιμοποιούν τα ίδια στοιχεία από την αξιολόγηση PISA. Δημοσιεύτηκε, όμως, πρόσφατα η μελέτη της Αρχής Διασφάλισης της Ποιότητας στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση που βασίστηκε στη βαθμολογία όλων των μαθητών από το Δημοτικό μέχρι και το Λύκειο, με στοιχεία που άντλησε από το myschool το πληροφοριακό σύστημα που χρησιμοποιούν όλα τα σχολεία. Η ταύτιση των συμπερασμάτων των δύο εκθέσεων είναι εντυπωσιακή: Τα παιδιά μας τελειώνουν το σχολείο και είναι αγράμματα για να το πούμε με μία πρόταση. Δεν δικαιούται, πλέον, κανείς να πέφτει από τα σύννεφα, λέγοντας ότι δεν γνώριζε. Το Υπουργείο Παιδείας πρέπει να μας πει τι σκοπεύει να κάνει εκτός από το να συγκροτήσει μια επιτροπή για να μελετήσει το θέμα.

Η νέα έκθεση που δόθηκε στη δημοσιότητα, μεταξύ άλλων ενδιαφερόντων στοιχείων, περιλαμβάνει και ένα στοιχείο που είναι εντυπωσιακό: Τις δαπάνες ανά σπουδαστή σε Μονάδες Αγοραστικής Δύναμης (ΜΑΔ), δηλαδή σε μία εξομοίωση με τις τιμές κάθε χώρας. Οι δαπάνες της Ελλάδας είναι χαμηλότερες από τον κοινοτικό μέσο όρο, όπως θα περιμέναμε, λόγω της υποχρηματοδότησης της εκπαίδευσης συνολικά, αλλά είναι εντυπωσιακή η διαφορά στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Στον πίνακα βλέπουμε ότι στο Δημοτικό ο μέσος όρος των δαπανών στην Ε.Ε. είναι σχεδόν 50% υψηλότερος από τον Ελληνικό, στο Γυμνάσιο είναι 46% υψηλότερες οι δαπάνες στο μέσο όρο των χωρών της Ε.Ε. και στο Λύκειο δεν έχει στοιχεία η χώρα μας για να δώσει στους συντάκτες της έκθεσης. Είναι πολύ συχνό αυτό το φαινόμενο, παρατηρείται και σε άλλες εκθέσεις που συγκρίνουν στοιχεία χωρών της Ευρώπης στην Ελλάδα να μην υπάρχουν στοιχεία. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν τομείς που κανείς δεν ξέρει τι συμβαίνει στη χώρα μας.

Το εντυπωσιακότερο όλων είναι η χρηματοδότηση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Ο μέσος όρος των χωρών της Ευρώπης είναι 377% υψηλότερος από της Ελλάδας το 2018. Για κάθε φοιτητή στην Ελλάδα η δαπάνη είναι 2.389 ευρώ, ενώ ο μέσος όρος της Ε.Ε. (τον οποίο κατεβάζει η Ελλάδα) είναι 11.413 ευρώ. Δεν υπάρχει διαφορά συνθηκών διαβίωσης, αφού τα ποσά είναι σε ΜΑΔ.  Το 2009 η διαφορά ήταν στο 300%. Λογικό να μεγαλώσει η διαφορά λόγω της κρίσης στη χώρα μας, το πρόβλημα είναι ότι η διαφορά ήταν πολύ μεγάλη και στις καλές εποχές.

Η διαφορά αυτή δείχνει, πιστεύω, τον τρόπο διεύρυνσης της Ανώτατης Εκπαίδευσης στη χώρα μας. Ιδρύθηκαν τμήματα για φθηνές σπουδές, τμήματα χωρίς την ανάγκη εργαστηρίων, που δέχονταν πολλούς εισακτέους και στηρίζονταν στο ότι δεν θα παρακολουθούν όλοι, γιατί αν παρακολουθούν όλοι θα ξεχείλιζαν τα αμφιθέατρα. Παρακολουθούν λίγοι και εγκαταλείπουν πολλοί.

Ως ενδεικτικό παράδειγμα, που φυσικά δεν είναι το μόνο, βλέπουμε στον πίνακα 2 τον αριθμό των εισακτέων στα τμήματα Θεολογίας, που παρέχουν σπουδές χωρίς την ανάγκη εργαστηρίων και δεν παρακολουθούν όλοι οι φοιτητές, είναι, όμως, όλοι εγγεγραμμένοι, που σημαίνει ότι η χρηματοδότηση διαιρείται με το σύνολο των εγγεγραμμένων στα κανονικά εξάμηνα φοιτητών και βγαίνει τόσο μεγάλη η διαφορά μας από την ΕΕ. Είναι εντυπωσιακό ότι παρότι έκλεισε η μοναδική επαγγελματική διέξοδος για τους Θεολόγους, που ήταν ο διορισμός στο σχολείο ως καθηγητές, ο αριθμός των εισακτέων μειώθηκε μόλις κατά 20%. Είναι εντυπωσιακό ότι εισέρχονται στην αγορά εργασίας κάθε χρόνο ας υποθέσουμε 600 Θεολόγοι, γιατί δεν γνωρίζουμε το ποσοστό αποφοίτησης, που αναζητούν εργασία που δεν έχει σχέση με τις σπουδές τους.

Αυτά τα αποτελέσματα παράγουμε στην εκπαίδευση στη χώρα μας. Τουλάχιστον δεν ξοδεύουμε πολλά χρήματα για τόσο κακό αποτέλεσμα ή πάλι καλά με τόσα λίγα χρήματα κάτι καταφέρνουμε, έστω και πολύ λιγότερα από τις άλλες χώρες. Εξαρτάται από ποια γωνία το βλέπεις το θέμα. Ας μην ξανακούσω, όμως, κάποιο Υπουργό ή Πρωθυπουργό να λέει ότι η Παιδεία αποτελεί πρώτη προτεραιότητα γι’ αυτόν, γιατί αποδεικνύεται ότι ποτέ δεν ήταν για κανένα.