Το τελευταίο χρονικό διάστημα, κυρίως, με το υποτιθέμενο σκάνδαλο Novartis, έχει ακουστεί πάρα πολύ κι ένα όνομα: Ρασπούτιν. Ίσως μάλιστα, περισσότερο απ’ όλα τα υπόλοιπα «στοιχεία» της υπόθεσης αυτής. Θα ασχοληθούμε στο σημερινό μας άρθρο με τον πραγματικό Ρασπούτιν. Ίσως αρκετοί να μην γνωρίζουν ότι ήταν υπαρκτό πρόσωπο, που έζησε στα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ου αιώνα και είχε έντονη δραστηριότητα (σε πολλούς τομείς…) στην αυλή του τσάρου Νικόλαου Β’ της Ρωσίας.

Τα νεανικά χρόνια του Ρασπούτιν

Ο Ρασπούτιν γεννήθηκε στις 9/21 Ιανουαρίου 1869 στο χωριό Pokrovskoye της Σιβηρίας. Το πλήρες ονοματεπώνυμό του ήταν Grigori Yefimovich Novykh. Το «Ρασπούτιν», που σημαίνει «διεφθαρμένος», λέγεται ότι του το έδωσαν οι ίδιοι οι συγχωριανοί του.Είχε άλλα επτά αδέλφια που πέθαναν σε πολύ μικρή ηλικία, ενώ ενδεχομένως είχε και μία αδελφή, την Feodosiya που έζησε και μάλιστα ο Ρασπούτιν ήταν ο νονός των παιδιών της, σύμφωνα με τον ιστορικό Joseph Τ. Fuhrmann.

Ο Ρασπούτιν δεν έλαβε επίσημη μόρφωση και παρέμεινε αναλφάβητος ως τα πρώτα νεανικά του χρόνια. Κατά μία άλλη εκδοχή, παρέμεινε αναλφάβητος, αν και πήγε σχολείο για κάποιο διάστημα. Υπάρχουν κάποιες πληροφορίες ,ότι είχε όταν ήταν πολύ νέος παραβατική συμπεριφορά, αλλά σε καμία περίπτωση δεν φαίνεται ότι έκανε τα εγκλήματα για τα οποία τον κατηγόρησαν αργότερα.

Σε ηλικία 18 ετών, τα ενδιαφέροντά του στράφηκαν προς τη θρησκεία και τον οδήγησαν στο μοναστήρι του Βερχοτούριε, όπου μυήθηκε στη διδασκαλία των Μαστιγούμενων (ή Χλυστών). Πρόκειται για άτομα τα οποία (αυτό)μαστιγώνονταν για λόγους μετάνοιας ή εξιλέωσης. Μαστιγούμενοι αναφέρεται ότι υπήρξαν εκατοντάδες χρόνια πριν, μάλιστα το κίνημα του Ιταλού μυστικιστή Ρανιέρι Φαζάνι, που εμφανίστηκε το 1259-60, αριθμούσε γύρω στα 10.000 μέλη.

Ο Ρασπούτιν, διαστρεβλώνοντας τις ιδέες και τα κηρύγματα των μαστιγούμενων, διατύπωσε τη δική του θεωρία, σύμφωνα με την οποία η ηθική τελείωση, αφορά το άτομο και όχι τις πράξεις του και επομένως η αμαρτία όχι μόνο είναι θεμιτή αλλά και αποτελεί και στοιχείο «κάθαρσης». Τόνιζε μάλιστα, ότι η σεξουαλική εξάντληση ήταν το καλύτερο μέσο για να φτάσει ο πιστός στην κατάσταση της «θείας αταραξίας» και κατά συνέπεια να βρεθεί πιο κοντά στον Θεό.

Τον Ιανουάριο του 1887, παντρεύτηκε την Praskovya Dubrovina, με την οποία απέκτησε επτά παιδιά, από τα οποία έζησαν τα τρία: ο Ντμίτρι (γεν.1895), η Μαρία (γεν.1898) και η Βαρβάρα (γεν.1900). Η σύζυγός του, του συμπαραστάθηκε και έμεινε δίπλα του ως το τέλος της ζωής του

Η θρησκευτική αλλαγή του Ρασπούτιν

Το 1897, ο Ρασπούτιν έδειξε εκ νέου ενδιαφέρον για τη θρησκεία και έφυγε από το Pokrovskoye για να γίνει ένας περιπλανώμενος προσκυνητής. Σύμφωνα με κάποιες πηγές, η φυγή από το χωριό του, οφειλόταν στο ότι ήθελε να αποφύγει την τιμωρία για την κλοπή ενός αλόγου. Άλλες πηγές, αναφέρουν ότι είδε ένα όραμα: είτε της Παναγίας, είτε του Αγίου Συμεών του Verkhoturye.

Κάποιοι άλλοι αναφέρουν ότι η αλλαγή του Ρασπούτιν οφείλεται στη γνωριμία του με τη φοιτήτρια Θεολογίας Melity Zaborovsky. Το 1897, επισκέφθηκε τη Μονή Αγίου Νικολάου στο Verkhoturye. Η διαμονή του εκεί, ήταν καθοριστική. Φαίνεται ότι στο μοναστήρι, έμαθε να γράφει και να διαβάζει. Σημαντική ήταν και η γνωριμία του με τον στάρετς Μακάρι στο μοναστήρι, από τον οποίο «ταπεινώθηκε βαθιά», όπως έχει γραφτεί. Αργότερα, ο Ρασπούτιν κατηγόρησε τους καλόγερους της μονής του Αγίου Νικολάου για ομοφυλοφιλία και τη ζωή στο μοναστήρι, ως υπερβολικά καταναγκαστική. Επέστρεψε στο Pokrovskoye, εμφανώς αλλαγμένος. Δεν έμεινε όμως εκεί. Αυτοανακηρύχθηκε στάρετς (σοφός και φωτισμένος απ’ το Θεό), ο οποίος μπορούσε να θεραπεύει διάφορες ασθένειες και να προφητεύει το μέλλον. Άρχισε να ταξιδεύει σε διάφορα ιερά μέρη. Το 1900, επισκέφθηκε πιθανότατα το Άγιον Όρος, ενώ πήγε και στα Ιεροσόλυμα.

Ο Ρασπούτιν στην τσαρική αυλή

Με την επιστροφή του στη Ρωσία, άρχισε να αποκτά έναν κύκλο οπαδών. Ανάμεσά τους και πολλές γυναίκες. Λέγεται ότι ο Ρασπούτιν είχε σεξουαλικές σχέσεις με πολλές απ’ αυτές. Όταν πήγε στο Καζάν, απέκτησε γνωριμίες με θρησκευτικούς ηγέτες της περιοχής, οι οποίοι τον σύστησαν στον επιθεωρητή της Θεολογικής Ακαδημίας της Αγίας Πετρούπολης, και μετέπειτα εξομολόγο του τσάρου, Θεοφάνη και τον επίσκοπο τον Σαράτοφ Ερμογένη. Αυτοί, τον υποδέχτηκαν για πρώτη φορά στην Πετρούπολη το 1903 και ενθουσιάστηκαν από τη γνωριμία μαζί του. Ως το 1905, ο Ρασπούτιν είχε αποκτήσει φιλίες και γνωριμίες με πρόσωπα της τσαρικής αυλής.

Σ’ αυτό, συνέβαλε και το μεγάλο ενδιαφέρον που έδειχναν εκείνη την εποχή οι αυτοκρατορικοί κύκλοι για τον αποκρυφισμό και τον μυστικισμό. Τον Νοέμβριο του 1905, ο Ρασπούτιν συναντήθηκε για πρώτη φορά με τον τσάρο Νικόλαο. Και αυτός θαμπώθηκε από τον σοφό και θαυματουργό ρασοφόρο.

Ο Ρασπούτιν γιατρεύει τον διάδοχο του θρόνου

Από τότε, αρχίζει μια δεκαετία κυριαρχίας του Ρασπούτιν στις υποθέσεις της τσαρικής οικογένειας αλλά και του κράτους. Το 1908, κλήθηκε να θεραπεύσει τον αιμοφιλικό διάδοχο του θρόνου Αλεξέι Νικολάγιεβιτς. Χρησιμοποιώντας πιθανότατα τη μέθοδο του υπνωτισμού, τον βοήθησε ν’ αναρρώσει.

Σύντομα ο Ρασπούτιν, ο οποίος να σημειώσουμε ότι κυκλοφορούσε βρόμικος και ατημέλητος (λέγεται ότι έκανε μπάνιο κάθε έξι μήνες!), άρχισε να κηρύττει ότι η σεξουαλική επαφή μαζί του ήταν εξαγνιστική. Απέκτησε πολλές ερωμένες και προσπάθησε ν’ αποπλανήσει αρκετές γυναίκες ακόμα. Αναφορές για τη διαγωγή του έφταναν ως τον τσάρο, ο οποίος τιμωρούσε τους κατήγορους του Ρασπούτιν με αποπομπή από τα αξιώματα που κατείχαν ή με δυσμενείς μεταθέσεις σε απομακρυσμένες περιοχές της αυτοκρατορίας.

Ο Ρασπούτιν συνέχιζε έτσι την δράση του απτόητος. Το 1911, η συμπεριφορά του είχε ξεπεράσει κάθε όριο. Μετά από έκθεση του πρωθυπουργού Π.Α. Στολίπιν, εξόρισε τον σατανικό καλόγερο. Οι πιέσεις όμως της τσαρίνας Αλεξάνδρας και η θεραπεία «εξ αποστάσεως» του διαδόχου, με προσευχή του Ρασπούτιν, οδήγησαν τον Νικόλαο στο να ανακαλέσει την απόφασή του λίγους μήνες αργότερα.

Η επιρροή του Ρασπούτιν, έφτασε στο αποκορύφωμά της μετά το 1915. Τον Σεπτέμβριο αυτού του έτους, ο τσάρος τέθηκε επικεφαλής του στρατού στο μέτωπο, καθώς ήδη είχε ξεσπάσει ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Φεύγοντας, ανέθεσε τη διακυβέρνηση του κράτους στη σύζυγό του Αλεξάνδρα. Όμως ουσιαστικός κυβερνήτης της αυτοκρατορίας, ήταν ο Ρασπούτιν. Διόριζε υπουργούς στην κυβέρνηση (συνήθως ανίκανους καιροσκόπους) και εκκλησιαστικούς αξιωματούχους, ενώ δεν παρέλειπε να παρεμβαίνει, με ολέθρια αποτελέσματα, και σε στρατιωτικά ζητήματα. Δεν υποστήριζε κάποια συγκεκριμένη πολιτική ομάδα, αλλά πολεμούσε σκληρά όποιον πολεμούσε την απολυταρχία ή τον ίδιο.

Το τέλος του Ρασπούτιν

Ο Ρασπούτιν, είχε πολλούς εχθρούς. Πλέον ήταν άκρως επικίνδυνος για τη χώρα. Οργανώθηκαν αρκετές αποτυχημένες δολοφονικές απόπειρες εναντίον του. Σε μία απ’ αυτές, μια πρώην πόρνη, η Χιονία Γκούσεβα, μαθήτρια του παλιού του φίλου και μετέπειτα αντιπάλου του, μοναχού Ηλιόδωρου, τον μαχαίρωσε στην κοιλιά. Ωστόσο, ο Ρασπούτιν χειρουργήθηκε και έζησε. Το 1916, μια ομάδα ακραίων συντηρητικών, στην οποία συμμετείχαν ο Φελίξ Γιουσούποφ, σύζυγος της ανιψιάς του τσάρου, ο Μέγας Δουξ Ντμίτρι Πάβλοβιτς, ξάδελφος του τσάρου και το μέλος της Δούμας Βλαντίμιρ Μιτροφάνοβιτς Πουρισκέβιτς, οργάνωσε συνωμοσία με σκοπό την εξόντωση του Ρασπούτιν.

Τη νύχτα της 29ης προς την 30η Δεκεμβρίου 1916, ο Γιουσούποφ κάλεσε τον Ρασπούτιν σπίτι του, όπου του πρόσφερε δηλητηριασμένο κρασί και γλυκό. Όμως ο Ρασπούτιν δεν έπαθε τίποτα. Ο Γιουσούποφ τον πυροβόλησε στην καρδιά. Και πάλι ο Ρασπούτιν κατάφερε να γλιτώσει! Σύρθηκε ως την αυλή, φωνάζοντας. Εκεί άδειασαν πάνω του ολόκληρο γεμιστήρα! Έπειτα, πήραν το σώμα του, το τύλιξαν σ’ ένα χοντρό σεντόνι, το φόρτωσαν σ’ ένα αμάξι και αφού του έδεσαν κι ένα βαρίδι, το έριξαν στον ποταμό Malaya Nevka, από τη γέφυρα Bolshoy Petronsky. Το σώμα του εξακολουθούσε να κινείται, μέχρι που τον έριξαν στο ποτάμι. Αυτό, είχε σαν αποτέλεσμα να δημιουργηθούν διάφοροι θρύλοι γύρω απ’ αυτόν. Τα λείψανά του, αποτελούσαν αντικείμενο λατρείας. Γι’ αυτό οι Μπολσεβίκοι, όταν ήρθαν στην εξουσία, αποφάσισαν να αποτεφρώσουν τη σορό του. Έχει γραφτεί , ότι καθώς έκαιγαν τη σορό του στην πυρά, πολλοί μάρτυρες είδαν το σώμα του να «ανακάθεται» μέσα στις φλόγες.

Επίλογος

Τσαρλατάνος, σεξομανής, αλκοολικός και πολλά άλλα έχουν γραφτεί για τον Ρασπούτιν. Πιθανότατα, μετά το 1912, ήταν και εραστής της τσαρίνας Αλεξάνδρας. Πολύς λόγος έχει γίνει και για το πόσο…προικισμένος ήταν ο Ρασπούτιν. Αν και ο γιατρός Ντμίτρι Κοσορότοφ, που εξέτασε τη σορό του, υπέγραψε ότι βρήκε τα γεννητικά του όργανα άθικτα, το (υποτιθέμενο) πέος του Ρασπούτιν, διατηρείται σε φορμόλη στο Μουσείο Ερωτισμού MusEros.

Το σίγουρο είναι, ότι η παρουσία και η δράση του Ρασπούτιν, απαξίωσαν ακόμα περισσότερο την τσαρική εξουσία στη Ρωσία, κι έτσι έγινε ευκολότερη η επικράτηση των Μπολσεβίκων κατά την Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917.