Tο πρωί της Δευτέρας, 15 Ιουνίου, στον μεθοριακό σταθμό του Προμαχώνα, η κινητικότητα στο τελωνείο και τον αστυνομικό σταθμό ήταν αυξημένη από ελληνικής πλευράς. Ανοιγαν τα σύνορα για να υποδεχθεί η Ελλάδα τους πρώτους από βορρά παραθεριστές και οι τουριστικοί πράκτορες είχαν καλέσει στα σύνορα Βαλκάνιους δημοσιογράφους για να στείλουν θετικά μηνύματα στις χώρες τους.

Μέχρι και drone είχαν επιστρατεύσει για να καταγράψουν και να διαφημίσουν στις τουριστικές αγορές του βορρά την απρόσκοπτη διέλευση των εν αναμονή ή εν κινήσει χιλιάδων εκδρομέων, καθώς το νέο ότι η Ελλάδα ανοίγει τα σύνορά της είχε κάνει ήδη τον γύρο της νοτιοανατολικής Ευρώπης και… ακόμα ψηλότερα, έως τη Βαλτική.

Την παραμονή, ωστόσο, έφτασε στον Προμαχώνα οδηγία προς τις εκεί ελληνικές αρχές ότι στην Ελλάδα θα μπαίνουν μόνο τουρίστες από τις χώρες Σένγκεν. Δεδομένου ότι τα καραβάνια είχαν ξεκινήσει ήδη από τη Ρουμανία, Βουλγαρία, Σερβία, έγινε ο «κακός χαμός».

Τουρίστες έφταναν στα σύνορα και εκεί μάθαιναν ότι δεν μπορούν να περάσουν, πλην εκείνων των χωρών Σένγκεν (καμιάς βαλκανικής δηλαδή) και όσων άνηκαν σε «ειδικές περιπτώσεις».

Αλαλούμ στα σύνορα

Οι διαμαρτυρίες ήταν έντονες και οι τηλεοπτικές κάμερες κατέγραφαν σκηνές «απείρου κάλλους». Οι Σέρβοι είχαν επιχειρήσει να περάσουν στην αρχή από τους Ευζώνους και όταν δεν τους επιτράπηκε κατευθύνθηκαν στον Προμαχώνα. Αλλά και εκεί διαπίστωσαν ότι θα έπρεπε για να μπουν στην Ελλάδα να υποβληθούν σε τεστ ένας ένας, με αποτέλεσμα να ηλεκτριστεί η ατμόσφαιρα και να αναγκαστούν οι ελληνικές αρχές να τους επιτρέπουν τη διέλευση χωρίς την αυστηρή τήρηση των κανόνων. Με ό,τι σήμαινε αυτό για την υγειονομική ασφάλεια.

Αντί για ειδυλλιακές εικόνες, στις βαλκανικές –και όχι μόνο– τουριστικές αγορές μεταδόθηκε ατμόσφαιρα «κόλασης» στα σύνορα με διόλου κολακευτικά για τον ελληνικό τουρισμό σχόλια.

Ο ακήρυχτος έως τότε βαλκανικός επικοινωνιακός «πόλεμος της ομπρέλας» είχε ξεσπάσει και εξακολουθεί να μαίνεται στη διαδρομή προς την καρδιά του καλοκαιριού. Ολοι «εναντίον» της Ελλάδας, κορυφαίου παραθεριστικού υποδοχέα, στη νοτιοανατολική Ευρώπη και ο καθένας για την «τσέπη» του, μάχονται, με λεία τη φετινή τουριστική πίτα που εμφανίζεται ιδιαιτέρως φτωχή λόγω της πανδημίας.

Οι βαλκανικοί αιμοδότες του ελληνικού οδικού τουρισμού πασχίζουν να συγκρατήσουν τους πολίτες τους να μη φύγουν για το Αιγαίο, προτάσσοντας ελκυστικά πακέτα για τις ακτές της Μαύρης Θάλασσας, παραλίμνια και παραποτάμια τουριστικά θέρετρα στο εσωτερικό τους και «πυροβολώντας ομαδόν», με αφορμή τη δύσκολη κατάσταση στις συνοριακές της διαβάσεις, την Ελλάδα.

Με αφορμή τον συνωστισμό της 15ης Ιουνίου και τις ουρές που εξακολουθούν να μακραίνουν στον Προμαχώνα, μια και από τις άλλες διόδους (Εύζωνοι, Νυμφαία, Εξοχή, Ορμένιο, κ.λπ.) δεν επιτρέπεται η διέλευση, οι φήμες ότι η Ελλάδα σχεδιάζει να κλείσει τα σύνορα και να καθηλωθούν επί μέρες στις μεθοριακές διαβάσεις ή να εγκλωβιστούν εντός της ελληνικής επικράτειας όσοι θελήσουν να κάνουν διακοπές στα παράλιά της οργιάζουν, τροφοδοτώντας σύγχυση και κλίμα φόβου στους πολίτες ώστε να αναθεωρήσουν τα σχέδιά τους για κάθοδο στο Αιγαίο.

«Γίνεται τρομερή προπαγάνδα, κάποια ταμπλόιντ στη Σερβία μιλάνε για Σπιναλόγκες στην Ελλάδα, το κάνουν για να κρατήσουν τον κόσμο τους αλλά τους δίνουμε και εμείς αφορμές με αυτό το αλαλούμ που επικρατεί στα σύνορα», είπε στην «Κ» ο Θανάσης Νανάκος, τουριστικός πράκτορας από τη Θεσσαλονίκη με μεγάλη δραστηριότητα στις βαλκανικές χώρες.

Η βουλγαρική κυβέρνηση σε μια προσπάθεια να ανακόψει τη μαζική κάθοδο προς τη Θάσο και τη Χαλκιδική με το που έγινε γνωστό ότι ανοίγουν τα σύνορα, έθεσε ως όρο, για να μπορούν οι Βούλγαροι να κατεβαίνουν στην Ελλάδα, να έχουν πληρώσει την εφορία και τις κλήσεις στην τροχαία! Λάβρος ο πρωθυπουργός Μπόικο Μπορίσοφ, τα έβαλε με τους τουριστικούς πράκτορες κατηγορώντας τους ότι ενώ του ζητούν συνεχώς επιδοτήσεις, οι Βούλγαροι κάνουν διακοπές στην Ελλάδα.

Και διασπορά ψευδών

Σε μια άλλη περίπτωση, η ελληνική διπλωματική αποστολή σε μεγάλη βαλκανική τουριστική δεξαμενή αναγκάστηκε να προβεί σε διάβημα, όταν υψηλόβαθμος κυβερνητικός αξιωματούχος δήλωσε πως η Ελλάδα εξήγαγε κρούσματα κορωνοϊού με πτήση στο Κατάρ, ενώ στην πραγματικότητα είχε συμβεί το ακριβώς αντίστροφο. Η κυβέρνηση της χώρας αναγκάστηκε να ζητήσει συγγνώμη.

«Η βουλγαρική κυβέρνηση δεν κατάφερε να αντιμετωπίσει το βασικό πλεονέκτημα της Ελλάδας – τις δωρεάν ομπρέλες. Δεν είναι εντελώς δωρεάν, είναι έναντι κατανάλωσης. Τι σας εμποδίζει να πληρώσετε έναν καφέ και να έχετε δωρεάν ομπρέλα;», δήλωνε στη δημόσια τηλεόραση ΒΝΤ ο Ρούμεν Ντραγκάνοφ από το βουλγαρικό Ινστιτούτο Ανάλυσης και Αξιολόγησης του Τουρισμού.

Ο επιδημιολόγος καθηγητής Αγκελ Κούλτσεφ, μέλος της επιστημονικής ομάδας για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού, εθεάθη από τους πρώτους να περνάει τα σύνορα με την Ελλάδα στον Προμαχώνα με το που άνοιξαν, ενώ ο Βούλγαρος «Τσιόδρας» Βέντσεσλαβ Μουταφτσίσκι δήλωσε ανοικτά ότι θα κάνει και φέτος διακοπές στη Χαλκιδική και οι πτήσεις από τη Σόφια προς την Αθήνα είναι γεμάτες.

Για τους πολίτες που έχουν αποφασίσει να ταξιδέψουν στην Ελλάδα από κάποια χώρα της Βαλκανικής, δεν τίθεται θέμα ασφάλειας, καθώς θεωρούν τη χώρα μας θωρακισμένη απέναντι στον κορωνοϊό.

Πολλοί μάλιστα δηλώνουν ότι, ακόμη και αν προσβληθούν, θα προτιμήσουν να μείνουν για νοσηλεία σε κάποιο ελληνικό νοσοκομείο παρά να επιστρέψουν στην πατρίδα τους όπου τα συστήματα υγείας θεωρούνται αδύναμα.

Μεγάλα διλήμματα και δύσκολες επιλογές

«Οι Ρουμάνοι λένε “θα πάω στην Ελλάδα και θα είμαι πιο ασφαλής απ’ ό,τι στο σπίτι μου στο Βουκουρέστι”», ανέφερε στην «Κ» έμπειρος παράγων του ελληνικού τουρισμού. Για τους βόρειους γείτονες ο μεγάλος βραχνάς είναι τα σύνορα και η αγωνία τους μήπως εάν η επιδημία επανακάμψει δριμύτερη, η Ελλάδα ως κράτος-μέλος της Ε.Ε. αποφασίσει εκ νέου το κλείσιμό τους. Επ’ αυτού, τα μηνύματα από τις βαλκανικές χώρες καταφθάνουν όλο και πιο ανησυχητικά, με τα κρούσματα να αυξάνονται μέρα με τη μέρα, συσσωρεύοντας γκρίζα σύννεφα πάνω από τη Χερσόνησο του Αίμου.

Η Ελλάδα, μέσω των πρεσβειών και των υπηρεσιών του ΕΟΤ στις βαλκανικές πρωτεύουσες, δίνει τη δική της επικοινωνιακή μάχη με στοχευμένη διαφημιστική εκστρατεία, προβάλλοντας την εικόνα της ασφαλούς χώρας στην οποία η κανονικότητα έχει επιστρέψει. Ωστόσο, τα όσα συμβαίνουν τις τελευταίες μέρες, με τις ουρές στον Προμαχώνα να ξεπερνούν τα δέκα χιλιόμετρα, και την αρνητική δημοσιότητα να εντείνεται στις χώρες-πηγές των τουριστικών ρευμάτων το όλο εγχείρημα κινδυνεύει να ακυρωθεί. «Η Ελλάδα κλείνει τα σύνορά της, απόλυτο χάος στα σύνορα», μετέδιδαν ρουμανικοί τηλεοπτικοί σταθμοί, ενώ σε όλες τις χώρες παρατηρούνται μαζικές ακυρώσεις κρατήσεων για την Ελλάδα.

Και από ελληνικής πλευράς; Το υγειονομικό ρίσκο είναι υψηλό. Ολοι φοβούνται ότι τα εισαγόμενα κρούσματα θα αυξηθούν δραματικά όσο θα αυξάνονται οι ροές. Τρέμουν και στην ιδέα ότι μπορεί να μην πατήσει «ψυχή» στις παραλίες της Χαλκιδικής, της Θάσου, της Πιερίας, της Θράκης και κάποιων νησιών, με κίνδυνο να καταρρεύσουν οικονομικά οι υφιστάμενες υποδομές. Οι πιέσεις από τους ξενοδόχους και τον κόσμο τη εστίασης είναι μεγάλες. Από την άλλη, όμως, η Ελλάδα έχει χτίσει στο εξωτερικό μια πολύ θετική εικόνα ως προς την ασφάλεια απέναντι στην COVID-19 και εάν χρειαστεί να μπει κατακαλόκαιρα μια πόλη ή ένα νησί σε καραντίνα, λόγω εισαγόμενων κρουσμάτων, το πλήγμα θα είναι τεράστιο. Η επιλογή είναι δύσκολη και το δίλημμα αυτό, που ασφαλώς βασανίζει τους αρμοδίους στο υψηλότερο επίπεδο, αντανακλάται στα σύνορα με τις συνεχείς, αιφνιδιαστικές και απροειδοποίητες –εντέλει ζημιογόνες– αλλαγές στο καθεστώτος διέλευσης.

ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΖΙΜΑΣ – kathimerini.gr