Δραματική είναι η κατάσταση στα ουκρανορωσικά, καθώς και στα λευκορωσο-ουκρανικά σύνορα, αφού σύμφωνα με διάφορες πληροφορίες, (συμπεριλαμβανομένων και του υπογράφοντα από το Κίεβο και το Λβιβ), παρατηρείται υπερβολικά αυξημένη μετακίνηση και προώθηση επιπρόσθετων ρωσικών πυραυλικών, αεροπορικών, μηχανοκίνητων και τεθωρακισμένων δυνάμεων (μεταξύ των οποίων, συστήματα S400 και σύγχρονα ελικόπτερα KA-52/ALLIGATOR), που βάσει των τωρινών δεδομένων ενισχύουν πολύ την κυοφορούμενη το τελευταίο διάστημα επικείμενη ρωσική διακλαδική (πιθανότατα) επίθεση σε βάρος της Ουκρανίας.

Το τελευταίο 48ωρο φθάνουν αεροπορικές και χερσαίες μονάδες των Ρώσων σε Λευκορωσία (Βρέστη, Λίντα, Λούμινετς, Βαρανοβίτσε και Μινσκ), ενώ σε προκλητικές φραστικές και απειλητικές δηλώσεις κατά της Ουκρανίας προέβη ο αυταρχικός πρόεδρος της Λευκορωσίας, Αλεξάντερ Λουκασένκο. Από την πλευρά τους, οι Αμερικανοί εκτιμούν ότι όλα κρίνονται προσωπικά από τον Πούτιν, ενώ οι υπουργοί Εξωτερικών και Αμυνας, Αντονι Μπλίνκεν και Λόιντ Οστιν, εκτιμούν ότι μια ρωσική πολύπλευρη επιθετική κίνηση από πλευράς Μόσχας μπορεί να λάβει χώρα ανά πάσα στιγμή.

1: Νατοϊκοί και Αμερικανοί αναλυτές εκτιμούν ότι οι πιθανές επιθετικές ενέργειες της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν είτε την πλήρη κατάληψη των επαρχιών Ντόνετσκ και Λουκάνσκ (π.χ., περιοχές όπως το Κραματόρσκ, Σλαβιάνσκ ή και τη Μαριούπολη στην Αζοφική) ή επίθεση κατάληψης της πλούσιας σε βιομηχανία, εργοστάσια, μεταλλεύματα κ.λπ. περιοχή του Χαρκόβου-Πολτάβα ή της παραλιακής ζώνης από την κατεχόμενη Κριμαία προς Οδησσό και την επίσης από το 1992 κατεχόμενη λωρίδα της Υπερδνειστερίας στη Μολδαβία, ενώ δεν αποκλείουν ακόμα και μία κάθετη επίθεση από την περιοχή Χομέλ-Μαζίρ της Λευκορωσίας προς Κίεβο (με λιγότερες πιθανότητες η τελευταία). Περιμετρικά της Ουκρανίας από Ροστόβ-ον-Ντον στην Αζοφική μέχρι τα λευκορωσο-ουκρανικά σύνορα έχουν αναπτυχθεί 60 τακτικές μάχιμες ομάδες, δηλαδή το 1/3 που διαθέτει πανρωσικά η Μόσχα!! Στο αεροδρόμιο του Βαρανοβίτσε αφίχθησαν χθες επιπρόσθετα αεροσκάφη Σουχόι-35.

2: Ο Πούτιν το Σάββατο 22/01 έδωσε το «πράσινο φως» για παρατεταμένα ναυτικά γυμνάσια όλων των διαθέσιμων στόλων του ρωσικού Ναυτικού σε Μαύρη Θάλασσα, Μεσόγειο, Βόρεια Θάλασσα, Βαλτική, και Ινδο-Ειρηνικό Ωκεανό, με την ενεργό συμμετοχή 140 πλοίων διαφόρων τύπων. Η συγκεκριμένη κίνηση προκάλεσε τη μέσω τηλεδιάσκεψης επικοινωνία του προέδρου Μπάιντεν με τους ομολόγους του της Ιαπωνίας και Αυστραλίας, Φούμιο Κισίντα και Σκοτ Μόρισον, για επιμέρους συντονισμό. Από την πλευρά του, ο υπουργός Αμυνας των ΗΠΑ διέταξε το αμερικανικό πυρηνοκίνητο αεροπλανοφόρο «Χάρι Τρούμαν» να μη μεταβεί στον Κόλπο των Πετρελαίων στη Μέση Ανατολή, αλλά να συνεχίσει να βρίσκεται στη Μεσόγειο, και μαζί με τη δύναμη κρούσης του να τεθεί υπό το ΝΑΤΟ. Δηλαδή δεν θα περάσει στο χώρο της Κεντρικής Διοίκησης (CENTCOM), αλλά θα διατηρηθεί στη ζώνη ευθύνης της Ευρωπαϊκής (EUCOM). Μάλιστα, θα είναι η ναυαρχίδα στη διασυμμαχική άσκηση που θα γίνει στην περιοχή της Μεσογείου με την επωνυμία NΕPTUNΕ STRIKE.

Στο μεταξύ, πυρετός στρατιωτικών συζητήσεων και μελέτης ενδεχόμενων πολεμικών σεναρίων λαμβάνει χώρα στα Νατοϊκά πολυεθνικά διακλαδικά στρατηγεία σε Μονς, Ράμσταιν, Νάπολι, Νόρθγουντ κ.α., ενώ πραγματοποιούνται συνεχείς συσκέψεις ανώτατων επιτελών στο στρατηγείο της Ευρωπαϊκής Διοίκησης των ΗΠΑ στη Στουτγάρδη. Αμερικανοί και άλλων κρατών επιτελείς είναι σε συνεχή εγρήγορση και σε επισκέψεις στους σχηματισμούς και επιτελεία σε Βαλτικά κράτη, Πολωνία, Ρουμανία, Βουλγαρία, Σουηδία και Φινλανδία. Ηδη από τα Βαλτικά κράτη και την Πολωνία εστάλησαν και στέλνονται αντιαρματικά, αντιαεροπορικά συστήματα (αμερικανικής προέλευσης) στο Κίεβο, η Σουηδία έχει ενισχύσει τις δυνάμεις της στο στρατηγικής σημασίας νησί Γκότλαντ (Βίσμπι) στη Βαλτική, ενώ η επικοινωνία του Φινλανδού προέδρου, Νιινίστο, με τον Πούτιν προχθές ήταν ψυχρότατη.

3: Βρετανοί αναλυτές προβληματίζονται από τη στάση του Πούτιν. Οι τρεις από αυτούς με τους οποίους επικοινώνησε ο υπογράφων επεσήμαναν ότι δεν μπορεί να αποκλειστεί η περίπτωση να είναι στα σχέδια του Πούτιν, πέραν της εισβολής στην Ανατολική Ουκρανία, και η περίπτωση να ενεργήσει κατά του Κιέβου σε μια επιλογή τύπου Αφγανιστάν του 1978/1979 ή Τσεχοσλοβακίας του 1968 για να ανατρέψει την κυβέρνηση Ζελένσκι και να την αντικαταστήσει με μια φιλορωσική!! Εκτιμούν, πάντως, ότι δεν πρόκειται να ενεργήσει απέναντι στο σύνολο της ουκρανικής επικράτειας, ειδικά στη Δυτική Ουκρανία είναι το πλέον μισητό πρόσωπο.

Στο μεταξύ, ο Βρετανός υπουργός Αμυνας, Μπεν Γουάλας, δεν αποκλείεται να μεταβεί μέσα στην εβδομάδα στη Μόσχα για να συναντήσει τον Ρώσο ομόλογό του, Σεργκέι Σοϊγκού, αν και οι σχέσεις Μόσχας-Λονδίνου δεν είναι καθόλου καλές.

Αλλαγή στάσης από την Ολλανδία χθες, με τον υπουργό Εξωτερικών, Βόκπε Χούκστρα, και με απόφαση της τετρακομματικής κυβέρνησης Μαρκ Ρούτε και ομόφωνα αποδεκτή από το Κοινοβούλιο, αποστέλλονται αμυντικά όπλα από σήμερα στο Κίεβο, η Ισπανία στέλνει στη Μαύρη Θάλασσα ναρκαλιευτικό και φρεγάτα, ενώ εξετάζει να στείλει αεροσκάφη σε Βουλγαρία και Ρουμανία. Η συνήθως «νωχελική» Γαλλία στα Νατοϊκά θέματα υποσχέθηκε ότι θα στείλει (χωρίς να ορίζει πότε) ενίσχυση στη Ρουμανία (πιθανότατα 4-5αεροσκάφη).

4: Όπως διαμορφώνεται η κατάσταση, οι Δυτικοί εμμένουν σε κινήσεις διπλωματικής αποτροπής (επαφές υπουργών Εξωτερικών των 27 κρατών-μελών της Ε.Ε. με τον Αντονι Μπλίνκεν, παρουσίαση θέσεων του ΝΑΤΟ με επιστολή προς Μόσχα), έμφαση σε οικονομικές κυρώσεις-καταπέλτες κατά της Μόσχας, καθώς και σε υποστήριξη της Ουκρανίας με επιλεκτικούς αμυντικών δυνατοτήτων εξοπλισμούς. Πάντως, ανεξάρτητα αν τελικά ο Πούτιν «διαβεί τον Ρουβίκωνα» στην Ουκρανία, η κατάσταση δεν πρόκειται να είναι πλέον εκείνη που ήταν μέχρι τον περασμένο Οκτώβριο-Νοέμβριο (2021). Η ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφαλείας αλλάζει δραματικά και προς το χειρότερο.

Το ΝΑΤΟ «πνίγεται» στη Μαύρη Θάλασσα

Σε κρίσιμη φάση η επικρατούσα κατάσταση στη Μαύρη Θάλασσα. Με εμφανή «σημεία» αδυναμιών του ΝΑΤΟ εκεί.

Ενώ η Βαλτική Θάλασσα έχει τύχει μεγάλης προσοχής από τους στρατηγικούς σχεδιαστές του ΝΑΤΟ, ειδικά τα τελευταία χρόνια, η ανάγκη για μια παρόμοια στρατηγική του στη Μαύρη Θάλασσα είναι πλέον πιο αναγκαία από ποτέ, αλλά η Ατλαντική Συμμαχία δυστυχώς δεν έδωσε ιδιαίτερη σημασία στις κινήσεις του αναβαθμισμένου ρωσικού στόλου (με κατεύθυνση την Ανατολική Μεσόγειο/Συρία).

Όπως αποδεικνύεται στην πράξη, από το 2014-2015 η κατεχόμενη από τη Ρωσία Κριμαία χρησιμοποιείται ήδη ως ενεργός αεροναυτικός χώρος από τη νότια πλευρά μιας πιθανής πλήρους κλίμακας εισβολής στην Ουκρανία (σε συνδυασμό με χερσαίες δυνάμεις από βόρεια και ανατολικά). Η αυξανόμενη ρωσική παρουσία στη Μαύρη Θάλασσα εγείρει επίσης σε ιδιαίτερα υπολογίσιμο βαθμό την πιθανότητα ναυτικού αποκλεισμού με στόχο να πληγεί η εμπορική ναυτιλία του Κιέβου, ή ακόμα σε υποστήριξη τυχόν αμφίβιων / αποβατικών ενεργειών κατά μήκος της νότιας ακτογραμμής της Ουκρανίας, δηλαδή στην περιοχή γύρω από την Οδησσό και προς τη δυτική κατεύθυνση της αποσχισθείσας περιοχής της Υπερδνειστερίας (Τιρασπόλ / από το 1992 της Μολδαβίας).

Η επί του παρόντος στρατηγική του ΝΑΤΟ για την αποτροπή της ρωσικής επιθετικότητας στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας είναι μέτρια. Τα τρία κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ στη Μαύρη Θάλασσα, δηλαδή η Ρουμανία, η Βουλγαρία και η Τουρκία, δεν μπόρεσαν μέχρι στιγμής να δημιουργήσουν μια ολοκληρωμένη στρατηγική ασφάλειας στην περιοχή μαζί με τους εταίρους του ΝΑΤΟ, την Ουκρανία και τη Γεωργία, για να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις στις οποίες μαζικά τα τελευταία χρόνια προβαίνει η Μόσχα (παρά τις κατά καιρούς διασκέψεις και την κατάθεση προτάσεων).

Ένα εφικτό πρώτο βήμα προς μια πιο δυναμική θέση του ΝΑΤΟ στη Μαύρη Θάλασσα θα ήταν η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη δυτική οικονομική και κατασκευαστική βοήθεια (κυρίως αμερικανοβρετανική) για τη σύσταση μιας ισχυρής ναυτικής δύναμης της Ουκρανίας και της Γεωργίας.

Η Σύμβαση του Μοντρέ του 1936, που διέπει το καθεστώς των τουρκικών Στενών, καθιστά δύσκολη τη διατήρηση μιας μόνιμης παρουσίας του ΝΑΤΟ στη Μαύρη Θάλασσα, αφού η Τουρκία διατηρεί τον έλεγχό τους και εφαρμόζονται σημαντικοί περιορισμοί στον αριθμό, το χρόνο διέλευσης και τη χωρητικότητα των πλοίων. Αυτό ενισχύει τον πιθανό ρόλο των εταίρων του ΝΑΤΟ στη Μαύρη Θάλασσα, δηλαδή της Ουκρανίας και της Γεωργίας. Η Ουκρανία έχασε μεγάλο μέρος του Ναυτικού της λόγω της κατάληψης της Κριμαίας από τον Πούτιν το 2014, ενώ το μικρό (ποσοτικά αλλά και ποιοτικά) ναυτικό της Γεωργίας καταστράφηκε κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης της χώρας με τη Ρωσία, τον Αύγουστο του 2008. Η πρόσθετη χρηματοδότηση από ισχυρά κράτη (ΗΠΑ, Καναδάς, Μ. Βρετανία, Αυστραλία κ.ά.) θα μπορούσε να επιτρέψει στην Ουκρανία και τη Γεωργία να ανασυστήσουν τις ναυτικές τους δυνάμεις, σύμφωνα με τα πρότυπα του ΝΑΤΟ. Αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα περισσότερα πλοία να σταθμεύουν μόνιμα στη Μαύρη Θάλασσα και να μη χρειάζεται να διέρχονται από τα Στενά.

Η Δύση θα πρέπει να είναι επιφυλακτική όσον αφορά στον εφοδιασμό της Ουκρανίας και της Γεωργίας με πλοία τύπων φρεγατών ή κορβετών, καθώς τέτοια πλοία είναι ακριβά και ευάλωτα στην ανώτερη ναυτική δύναμη της Ρωσίας, ενώ τα λιμάνια με ρηχά νερά της Οδησσού και του Μικολάιβ δεν παρέχουν την κατάλληλη υποδομή. Αυτό σημαίνει ότι χρειάζονται μικρότερα, ευέλικτα σκάφη με ισχυρά πυραυλικά συστήματα, που να αποτρέπουν τις διάφορες επιθετικού προσανατολισμού ναυτικές επιλογές των Ρώσων. Μια άλλη επιλογή είναι η περαιτέρω αναβάθμιση ειδικά του ρουμανικού Πολεμικού Ναυτικού και η συγχώνευση ναυτικών πολυεθνικών δυνάμεων, σε συνδυασμό με άλλου τύπου ασκήσεις.

Ο καιρός δεν βοηθά για «πόλεμο-αστραπή»

Η κυοφορούμενη / προετοιμαζόμενη ως και αρκετά πιθανή εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία απαιτείται να μελετηθεί και αναλυθεί πέραν των καθαρά γραμμικών – συμβατικών κινήσεων και μορφών επιθετικού πολέμου. Επειδή η περιοχή των συνόρων επηρεάζεται από αρκετά τοπικά «στοιχεία» και παραμέτρους, είναι σημαντικό να επικεντρωθούμε και στα παρακάτω:

*Μη γραμμικές ενέργειες παραπλανητικού ή μη χαρακτήρα. Π.χ., μαζικές κυβερνοεπιθέσεις, εισαγωγή παραστρατιωτικών ομάδων που μπορούν να προκαλέσουν μάχες σε αστικό περιβάλλον, ως και προληπτικές εκκενώσεις συνοριακών περιοχών. Οι Ρώσοι, από την εποχή του κομμουνισμού, ήταν πολύ μπροστά στους τομείς της παραπλάνησης και των υβριδικών ενεργειών (maskirovka).

*Η Δύση και το Κίεβο είναι απαραίτητο να προσδώσουν ιδιαίτερη έμφαση στη διαθεσιμότητα των εφεδρειών (ανθρώπινοι πόροι) της Μόσχας.

*Μπορεί να εστιάζονται οι πλείστοι στα χερσαία μέτωπα, όμως χρειάζεται να δοθεί η πρέπουσα προσοχή στον θαλάσσιο χώρο της Αζοφικής ως και έναντι περιοχής της Οδησσού.

*Οι καιρικές συνθήκες στη ρωσο-ουκρανική ζώνη, καθώς και αν η Μόσχα έχει ενεργοποιήσει τη στρατιωτικο-υγειονομική διάσταση. Π.χ., είναι έτοιμα στρατιωτικά νοσοκομεία στις πιο μεθοριακέςπεριοχές;

O καιρός δεν είναι καλός. Στο Χάρκοβο αυτές τις μέρες η ορατότητα είναι 3 ν.μ. (5 χλμ.) στη διάρκεια της ημέρας (7 π.μ. έως 4 μ.μ.) και κατά περιόδους μειωμένη στο 1 περίπου μίλι. Την προσεχή εβδομάδα θα έχουν 100% συννεφιά, με τη βάση των νεφών πολύ χαμηλή (και κάτω από 1.000 πόδια). Ο καιρός εξουδετερώνει τα ρωσικά drones, που πρέπει να πετάξουν χαμηλά, κάτω από τα σύννεφα, για να βρουν στόχους και θα εντοπίζονται εύκολα στο background της νέφωσης (κυριολεκτικά σαν τη μύγα μες στο γάλα). Στα μικρά ύψη που θα αναγκαστούν να πετούν, είναι ευάλωτα σε πλείστα όσα αντιαεροπορικά συστήματα, αλλά και στο ενδεχόμενο απώλειας επικοινωνίας με τη βάση τους. Παρόλο που υπάρχει τεχνολογία ραντάρ, που βλέπει μέσα από τα σύννεφα, αυτή αφενός έχει περιορισμούς και αφετέρου δεν βρίσκεται σε ευρεία χρήση στη Ρωσία, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να απολαύσουν τα πλήρη οφέλη που θα πρόσφερε στην Αεροπορία τους ένας ανοιξιάτικος καιρός. Θα πρέπει να είναι προφανές πια ότι η πλήρης αξιοποίηση των αεροπορικών δυνάμεων είναι αυτό που καθιστά δυνατή τη διεξαγωγή «πολέμου-αστραπή» και τέτοια αξιοποίηση δεν είναι ιδιαίτερα δυνατή αυτή τη στιγμή. Μάλλον θα περιμένουν λίγο διάστημα, αν πράγματι επιθυμούν να κινηθούν πολύ γρήγορα.

Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος
*Ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος είναι Διεθνολόγος-Γεωστρατηγικός Αναλυτής
Πηγή: eleftherostypos.gr