Θα έλεγε κανείς ότι πρόκειται για τις πρώτες σκηνές από θρίλερ επιστημονικής φαντασίας: μέσα στη σιωπή της νύχτας, ένα σμήνος ρομποτικών αεροπλάνων περνάει απαρατήρητο από συστήματα αντιαεροπορικής άμυνας που στοίχισαν δισεκατομμύρια δολάρια και μετατρέπει σε παρανάλωμα του πυρός κάποιες από τις πιο πολύτιμες εγκαταστάσεις του πλανήτη. Μόνο που αυτή τη φορά δεν ήταν ταινία του Χόλιγουντ, αλλά η δυσάρεστη πραγματικότητα.

Πολλά πράγματα εξακολουθούν να είναι αβέβαια σχετικά με την επίθεση σε εγκαταστάσεις της Aramco, στη Σαουδική Αραβία, που μείωσε στο μισό την πετρελαϊκή παραγωγή της χώρας. Υπήρξαν αντιφατικές εκδοχές τόσο για τους δράστες όσο και για το είδος των όπλων που χρησιμοποιήθηκαν. Αν είμαστε σίγουροι για κάτι, είναι ότι η επίθεση αυτή ανέδειξε κρίσιμες αλλαγές στην τεχνολογία του πολέμου. Οι Ηνωμένες Πολιτείες οφείλουν να προετοιμαστούν για τις επιπτώσεις αυτών των αλλαγών με καλύτερο τρόπο απ’ ό,τι έκαναν οι Σαουδάραβες. Μέχρι πρότινος, τα πιο προηγμένα οπλικά συστήματα ήταν μονοπώλιο των ισχυρότερων κρατών του πλανήτη. Το υψηλό κόστος και οι απαιτήσεις για πολύ υψηλή ειδίκευση εκείνων που θα τα χρησιμοποιούσαν απέκλειαν μικρότερου διαμετρήματος παίκτες. Σήμερα, ο πήχυς έχει κατεβεί πολύ χαμηλότερα. Τουλάχιστον 75 κράτη διαθέτουν πυραύλους Κρουζ και περισσότερα από 20 χρησιμοποιούν drones, εφοδιασμένα με φονικά όπλα. Οι αριθμοί αυτοί θα αυξηθούν περαιτέρω, καθώς νέοι κατασκευαστές, όπως η Κίνα, τροφοδοτούν τη διεθνή αγορά όπλων με προϊόντα τους. Αλλά δεν είναι μόνο τα κράτη. Οργανώσεις και κινήματα έχουν τη δυνατότητα να προμηθεύονται τέτοιου είδους όπλα από φιλικά κράτη (το Ιράν έχει ήδη εφοδιάσει κάμποσες από φίλα προσκείμενες οργανώσεις), να τροποποιούν τεχνολογίες που προμηθεύονται από την αγορά ή και να κατασκευάζουν δικά τους όπλα από την αρχή. Η Χεζμπολάχ άρχισε να εκτοξεύει drones από τον Λίβανο προς το Ισραήλ ήδη από το 2004. Το Ισλαμικό Κράτος επιτέθηκε με drones εναντίον αμερικανικών δυνάμεων στο Ιράκ και στη Συρία το 2016.

Οι Χούθι έπληξαν στόχους της Σαουδικής Αραβίας και των Εμιράτων κατ’ επανάληψιν, από τη στιγμή που αυτά τα κράτη επενέβησαν στον εμφύλιο πόλεμο της Υεμένης το 2015.

H Σαουδική Αραβία

Με βάση αυτή την προϊστορία στη γειτονιά της, είναι απορίας άξιον πώς η Σαουδική Αραβία, το κράτος με τον τρίτο μεγαλύτερο στρατιωτικό προϋπολογισμό στον κόσμο, ήταν τόσο κακά προετοιμασμένη. Ενας από τους λόγους ίσως να βρίσκεται στην ελλιπή κατανόηση, από μέρους των κυβερνήσεων, των μεγάλων αλλαγών στην τεχνολογία του πολέμου. Οι πρόοδοι στην τεχνητή νοημοσύνη και στη ρομποτική σημαίνουν, μεταξύ άλλων, ότι η κύρια απειλή για ένα διυλιστήριο, ένα αεροδρόμιο ή ένα αεροπλανοφόρο ίσως δεν θα προέρχεται αύριο από τεράστια και πανάκριβα πυραυλικά συστήματα, αλλά από μικρά, αναλώσιμα drones.

Αυτό σημαίνει ότι τα αμυντικά επιτελεία των κρατών θα πρέπει να επανεκτιμήσουν τις στρατηγικές τους και να ετοιμαστούν για την αντιμετώπιση των νέων απειλών. Οι πόλεμοι του μέλλοντος θα διεξάγονται σε πολλά πεδία ταυτόχρονα. Στο παρελθόν, αν αντιμετωπίζαμε ένα αντάρτικο κίνημα ή μια μεσαίου μεγέθους δύναμη σαν το Ιράκ, η μάχη διεξαγόταν στην ξηρά. Τώρα όχι μόνο οι υπερδυνάμεις, αλλά όλες οι πλευρές μιας σύγκρουσης μπορούν να γίνουν υπολογίσιμες στη θάλασσα και τον αέρα, ακόμη και τον κυβερνοχώρο.

Ολα αυτά σημαίνουν ότι οφείλουμε να αξιολογούμε διαφορετικά το κόστος μιας στρατιωτικής επέμβασης. Πριν από τέσσερα χρόνια, η Σαουδική Αραβία ξεκίνησε την επιχείρηση «Αποφασιστική Θύελλα», πολυεθνική επιχείρηση στην Υεμένη, προσδοκώντας γρήγορη νίκη. Αλλά ο πόλεμος συνεχίζεται και η νίκη είναι μακριά. Σήμερα που μικρά έθνη και μη κρατικοί παράγοντες μπορούν να επιφέρουν ευκολότερα απαντητικά πλήγματα με drones, πυραύλους και πειρατεία στον κυβερνοχώρο, η υπόθεση των εύκολων πολέμων, που διεξάγονται από μακριά, χωρίς επιπτώσεις, είναι ακόμη περισσότερο εσφαλμένη από ό,τι ήταν στο παρελθόν.

Η κυβέρνηση Τραμπ πρέπει να λάβει υπ’ όψιν όλους αυτούς τους παράγοντες, όπως και τα παθήματα των συμμάχων της, καθώς εξετάζει το ενδεχόμενο να παρέμβει στρατιωτικά στον Κόλπο. Η υπόθεση μπορεί να ξεκίνησε στις εγκαταστάσεις της Σαουδικής Αραβίας σαν σκηνή ταινίας θρίλερ, αλλά στην εξέλιξή της μπορεί να γίνει πραγματικά ανησυχητική.

P.W. SINGER / THE NEW YORK TIMES