Τη συνοχή του ευρωπαϊκού Βορρά και τις σχέσεις μεταξύ των σκανδιναβικών χωρών απειλεί η αμφιλεγόμενη στρατηγική της Σουηδίας, η οποία διατήρησε ανοιχτή την οικονομία της κατά την κορύφωση της κρίσης του κορωνοϊού.

Τις τελευταίες εβδομάδες, οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν προχωρήσει σε σταδιακό άνοιγμα των οικονομιών τους και παράλληλα η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει ενθαρρύνει το άνοιγμα των συνόρων για ταξίδια αναψυχής. Ωστόσο, οι Σουηδοί βρέθηκαν αποκλεισμένοι από πολλές ευρωπαϊκές χώρες, καθώς και από τις γειτονικές τους.

Πλήγμα

Η Σουηδία έχει καταγράψει περισσότερα επιβεβαιωμένα κρούσματα σε σύγκριση με τη Φινλανδία, τη Δανία και τη Νορβηγία. Συνεπώς, οι σκανδιναβικές χώρες που χαλάρωσαν την ταξιδιωτική απαγόρευση μεταξύ τους στην αρχή της εβδομάδας απέκλεισαν τη Σουηδία. Η πανδημία «έχει καταφέρει πλήγματα, τα οποία θα χρειαστούν καιρό για να θεραπευτούν», σχολίασε στο αμερικανικό δίκτυο CNBC η υπουργός Εξωτερικών της χώρας, Αν Λίντε.

Η απαγόρευση των μετακινήσεων μεταξύ των σκανδιναβικών χωρών έχει πλήξει ιδιαίτερα τα καταστήματα και τις επιχειρήσεις που βρίσκονται στα σύνορα της Σουηδίας. Τα καταστήματα αυτά συγκέντρωναν καταναλωτές από τις κοντινές πόλεις των γειτονικών χωρών, οι οποίοι μετακινούνταν ελεύθερα και χωρίς διαβατήριο. Εξαιτίας της υψηλής φορολογίας στις εισαγωγές σουηδικών προϊόντων στη Νορβηγία, όπως σε αλκοολούχα ποτά, τσιγάρα, γαλακτοκομικά και κρέατα, πολλοί καταναλωτές επέλεγαν να οδηγήσουν μέχρι τα σουηδικά σύνορα και να προμηθευθούν σε καλύτερες τιμές τα προϊόντα. Συγκεκριμένα, τα καταστήματα που βρίσκονται στα σύνορα Νορβηγίας και Σουηδίας εκτιμάται ότι κάθε χρόνο έχουν τζίρο μεταξύ 1,7 δισ. και 2,6 δισ. δολάρια.

Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της σουηδικής πόλης Σαρλότενμπεργκ, η οποία βρίσκεται μόλις δύο ώρες μακριά από το Οσλο και έχει 2.000 μόνιμους κατοίκους. Ωστόσο, η πόλη φιλοξενεί αρκετά καταστήματα, ώστε να εξυπηρετούν 50.000 άτομα, σχολίασε στους Financial Times ο Τόμι Γιόχανσον, διαχειριστής του τοπικού σούπερ μάρκετ Maximat. Ο ίδιος σημείωσε ότι από τη στιγμή που τα σύνορα έκλεισαν, στα μέσα του Μαρτίου, τα έσοδα της επιχείρησής του έχουν μειωθεί κατά 90%, ενώ τόνισε πως υποχρεώθηκε να πετάξει πολλά φρέσκα φρούτα και λαχανικά στα σκουπίδια.

Το ωράριο των υπαλλήλων του έχει μειωθεί κατά τα τέσσερα πέμπτα. «Πολλά από τα καταστήματα εδώ θα χρεοκοπήσουν», τόνισε ο Γιόχανσον στους Financial Times. «Πιστεύω ότι θα επιστρέψουμε στην κανονικότητα, αλλά θα χρειαστεί λίγος καιρός – ίσως ένα ή ακόμη και δύο χρόνια», συμπλήρωσε.

Επίσης, τεράστια είναι η ζημία και για το μεγαλύτερο εμπορικό κέντρο της Σκανδιναβίας, το σουηδικό Nordby, το οποίο χτίστηκε μόλις λίγα λεπτά μακριά από τα σύνορα με τη Νορβηγία, ώστε να προσελκύει πελάτες από το Οσλο και άλλες περιοχές της γειτονικής χώρας. Σύμφωνα με πληροφορίες των Financial Times, οι πωλήσεις του εμπορικού κέντρου έχουν υποχωρήσει κατά 95% λόγω του περιορισμού στις μεταφορές. Η απαγόρευση σημαίνει ουσιαστικά ότι όποιος Νορβηγός επισκεφθεί το Nordby οφείλει να μείνει μετά 10 ημέρες σε καραντίνα. Ορισμένοι διαμαρτύρονται για το κλείσιμο των συνόρων και υποστηρίζουν ότι οδηγεί σε αντιφατικά αποτελέσματα: το Nordby, για παράδειγμα, είναι αποκλεισμένο από τους Νορβηγούς καταναλωτές, διότι βρίσκεται στην ευρύτερη περιοχή του Γκέτενμποργκ, της δεύτερης μεγαλύτερης πόλης στη Σουηδία. Ωστόσο, η περιοχή γύρω από το εμπορικό κέντρο είχε σημειώσει χαμηλό αριθμό κρουσμάτων.

Η σουηδική κυβέρνηση δέχθηκε δριμεία κριτική από την παγκόσμια κοινότητα και από ορισμένα στελέχη του ΠΟΥ διότι, σε αντίθεση με την υπόλοιπη Ευρώπη, διατήρησε ανοιχτά τα καταστήματα, τα εστιατόρια και τα σχολεία για τους μαθητές κάτω των 16 ετών. Απαγόρευσε τις μαζικές συγκεντρώσεις και τις επισκέψεις στους ηλικιωμένους, ενώ τόνιζε τη σημασία της τήρησης αποστάσεων και της προστασίας των ευπαθών ομάδων. Ο στόχος της σουηδικής κυβέρνησης ήταν να αποτρέψει μια βαθιά ύφεση και να προετοιμαστεί για μια κατάσταση η οποία θα διαρκέσει για πολύ καιρό ακόμη. Οπως έχει επισημάνει ο επικεφαλής επιδημιολόγος της χώρας, Αντερς Τέγκνελ, η Σουηδία ακολουθεί ένα βιώσιμο μοντέλο, αφού ο ιός θα εξακολουθεί κατά πάσα πιθανότητα να υπάρχει σε βάθος χρόνου.

Σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία, όμως, φαίνεται πως η σουηδική οικονομία οδεύει προς τη χειρότερη ύφεση από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Σύμφωνα με την υπουργό Οικονομικών της χώρας, Μαγκνταλένα Αντερσον, η οικονομία θα διολισθήσει σε ύφεση 7% το 2020. Ενδέχεται, ωστόσο, η ύφεση αυτή να είναι πολύ μικρή συγκριτικά με άλλες χώρες που επέβαλαν δρακόντεια περιοριστικά μέτρα. Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της Capital Economics, προβλέπεται πως η σουηδική οικονομία θα συρρικνωθεί κατά 8% το πρώτο εξάμηνο του 2020, ενώ η βρετανική και η ιταλική μεταξύ 25 και 30%.

«Το ήπιο lockdown της Σουηδίας έγινε θέμα συζήτησης και η αποτελεσματικότητά του όσον αφορά την καταστολή της μετάδοσης ενδέχεται να παραμείνει άγνωστη για πολλούς μήνες, ίσως και για χρόνια», σχολίασε στο Bloomberg o Νιλ Σίρινγκ, επικεφαλής οικονομολόγος στην Capital Economics. «Ωστόσο, τουλάχιστον μέχρι στιγμής, φαίνεται πως η οικονομία της έχει πληγεί λιγότερο» σε σύγκριση με άλλες, τόνισε.