ΝΑΤΑΣΑ ΣΤΑΣΙΝΟΥ – moneyreview.gr

Στην οικονομική αργκό χρησιμοποιείται συχνά ο όρος free riders, κοινώς τζαμπατζήδες, για να περιγράψει εκείνους που απολαμβάνουν τα οφέλη από τους κόπους, θυσίες των άλλων.

Μπορεί να είναι εκείνοι που «παρκάρουν» τα χρήματά τους στο εξωτερικό και περιμένουν να τους χαριστούν οι οφειλές σε περιόδους κρίσης, χωρίς οι ίδιοι να έχουν πληγεί και ενώ έχουν τη δυνατότητα να πληρώσουν.

Μπορεί να χαρακτηρίζονται έτσι και ολόκληρες χώρες. Στην Ευρωζώνη για παράδειγμα η κοινή γνώμη των χωρών του Βορρά τείνει να θεωρεί «τζαμπατζήδες» τα κράτη του Νότου, ενώ αρκετοί αναλυτές επισημαίνουν ακριβώς το αντίθετο: Χώρες όπως η Γερμανία που επί χρόνια κρατούσαν σε χαμηλά επίπεδα μισθούς και είχαν τεράστια εμπορικά πλεονάσματα είναι οι πραγματικοί τζαμπατζήδες της νομισματικής ένωσης.

Ας αφήσουμε όμως για λίγο τους καυγάδες για τις χρόνιες ανισορροπίες της ΟΝΕ για να πάμε στο σήμερα και στην αντιμετώπιση της πανδημίας. Πού ποντάρουν μικρές και μεγάλες οικονομίες για την έξοδο από την άνευ προηγουμένου υγειονομική και οικονομική κρίση; Στον εμβολιασμό του πληθυσμού τους. Όσοι περισσότεροι εμβολιαστούν, όσο ταχύτερα, τόσο πιο σύντομα θα έρθει και το ουσιαστικό άνοιγμα όλων των δραστηριοτήτων, η αύξηση της κατανάλωσης και η επιστροφή στην ανάπτυξη λέει η θεωρία. Και αυτό συμβαίνει στην πράξη. Οι χώρες με υψηλότερα ποσοστά εμβολιασμού, απολαμβάνουν ταχύτερο και πιο δυναμικό rebound.

Ενώ όμως όσοι έχουν κάνει (ή έχουν προγραμματίσει να κάνουν) το εμβόλιο καθιστούν δυνατά τα ανοίγματα, εκείνοι που δεν σκοπεύουν να το κάνουν είναι αυτοί που μέχρι στιγμής δείχνουν να απολαμβάνουν περισσότερο τη σταδιακή επιστροφή στην «κανονικότητα». Αυτό τουλάχιστον προκύπτει από τα στοιχεία στις ΗΠΑ, που δείχνουν ότι τον Απρίλιο η αύξηση σε εξόδους και δαπάνες σε χώρους εστίασης και ψυχαγωγίας ήταν μεγαλύτερη μεταξύ εκείνων, που δεν σκοπεύουν να κάνουν το εμβόλιο, παρά μεταξύ των εμβολιασμένων. Οι τελευταίοι εξακολουθούν να φοβούνται περισσότερο τον ιό και να είναι πιο προσεχτικοί.

Οι αρνητές των εμβολίων επιστρέφουν πιο γρήγορα στην «κανονικότητα» – μία κανονικότητα που δεν θα είχαμε εάν ένα κομμάτι του πληθυσμού δεν εμβολιαζόταν. Και ναι μεν βάζουν το χέρι στην τσέπη, αλλά δεν σηκώνουν το μανίκι. Σαν νέοι «τζαμπατζήδες» ξαναπαίρνουν τις ζωές τους πίσω- χάρη στους άλλους.

(Σημείωση: Το άρθρο δεν αναφέρεται σε ανθρώπους που για λόγους υγείας δεν μπορούν ή διστάζουν να το κάνουν το εμβόλιο. Αναφέρεται στη νοοτροπία «δεν βαριέσαι, θα το κάνουν οι άλλοι»).