Τζο Μπάιντεν – Κάμαλα Χάρις. Η τρίτη φορά που διεκδίκησε την αμερικανική προεδρία ήταν η τυχερή για τον Τζο Μπάιντεν, ο οποίος, στις 20 Ιανουαρίου, θα αναλάβει τη ηνία της υπερδύναμης, έχοντας στο πλευρό του την Κάμαλα Χάρις, την πρώτη γυναίκα και μαύρη αντιπρόεδρο της χώρας. Το τέλος της τρικυμιώδους εποχής Τραμπ προκάλεσε ανακούφιση στις περισσότερες πρωτεύουσες της Δύσης, αλλά ο 78χρονος Μπάιντεν, ο γηραιότερος πρόεδρος της Αμερικής όλων των εποχών, βρίσκεται απέναντι στις τεράστιες προκλήσεις μιας υγειονομικής, μιας οικονομικής και μιας περιβαλλοντικής κρίσης, σε έναν επικίνδυνα ασταθή κόσμο.

Αγκελα Μέρκελ. Η Γερμανίδα καγκελάριος έκλεισε 15 χρόνια στην εξουσία με τη δημοτικότητά της στα ύψη, επίτευγμα σπάνιο για πολιτικό. Πιστώθηκε την επιτυχή διαχείριση της πανδημίας (αν και στο δεύτερο κύμα η χώρα της δεν τα καταφέρνει τόσο καλά όσο στο πρώτο) και την ιστορική συμφωνία της περασμένης άνοιξης για την αντιμετώπιση των οικονομικών επιπτώσεων της υγειονομικής κρίσης και των περιοριστικών μέτρων σε επίπεδο Ε.Ε., που έσπασε παραδοσιακά γερμανικά ταμπού. Στην τελευταία χρονιά της καγκελαρίας της –έχει δεσμευθεί ότι δεν θα διεκδικήσει επανεκλογή στις εκλογές του 2021– χρεώθηκε, ωστόσο, άτολμη και υποχωρητική στάση απέναντι στις προκλήσεις του Ερντογάν στην Ανατολική Μεσόγειο.

Τζασίντα Αρντερν. Η 40χρονη πρωθυπουργός της Νέας Ζηλανδίας ήταν άλλο ένα παράδειγμα γυναίκας αρχηγού κυβέρνησης που τα κατάφερε πολύ καλύτερα από τους περισσότερους άνδρες ομολόγους της στη διαχείριση της υγειονομικής κρίσης, με αποτέλεσμα την ιστορική νίκη της στις εκλογές του Οκτωβρίου, όπου το Εργατικό Κόμμα συνέτριψε τους αντιπάλους του, κερδίζοντας απόλυτη πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο. Με την ψυχραιμία και την εκπληκτική της ενσυναίσθηση, αρετές που είχε επιδείξει και ύστερα από την πολύνεκρη τρομοκρατική επίθεση ακροδεξιού εναντίον μουσουλμάνων στο Κράισττσερτς τον Μάρτιο του 2019, αναδείχθηκε σε πρότυπο μιας νέας γενιάς προοδευτικών πολιτικών, ικανών να μοιράζονται τις αγωνίες των μη προνομιούχων πολιτών, χωρίς να ξεπέφτουν στον λαϊκισμό και στον εθνικισμό.

Μπόρις Τζόνσον. Το 2020 ξημέρωσε με τους καλύτερους οιωνούς για τον Βρετανό πρωθυπουργό, με νωπές τις εντυπώσεις από τον θρίαμβο των Τόρις στις εκλογές του περασμένου Δεκεμβρίου και με το Brexit να παίρνει σάρκα και οστά την 1η Ιανουαρίου. Ωστόσο η αντιφατική και αναποτελεσματική διαχείριση της COVID-19 (η Βρετανία έχει τα περισσότερα θύματα από όλες τις ευρωπαϊκές χώρες) είχε σοβαρό πολιτικό κόστος για την κυβέρνησή του, ενώ ο ίδιος νόσησε σοβαρά από τον κορωνοϊό, σε σημείο που να κινδυνέψει η ίδια η ζωή του. Πολλοί εκτιμούν ότι η πραγματική δοκιμασία για την πολιτική Τζόνσον και το Brexit μόλις αρχίζει, καθώς από την Πρωτοχρονιά του 2021 η Βρετανία εξέρχεται της Ευρωπαϊκής Ενιαίας Αγοράς και καλείται να αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις της επιλογής της.

Τζορτζ Φλόιντ. «Δεν μπορώ να αναπνεύσω», ψιθύριζε ο 46χρονος Αφροαμερικανός, πατέρας πέντε παιδιών, ενώ ο λευκός αστυνομικός πίεζε τον λαιμό του με το γόνατό του, πάνω στο οδόστρωμα, όπου τον είχε ακινητοποιήσει αφού του πέρασε χειροπέδες. Αυτό κράτησε οκτώ λεπτά και 46 δευτερόλεπτα, αλλά ο Φλόιντ ήταν ήδη νεκρός όταν έφτασαν οι πρώτες βοήθειες. Η δολοφονία του έδρασε ως καταλύτης για την εκρηκτική ανάπτυξη του κινήματος Black Lives Matter σε δεκάδες αμερικανικές πόλεις, με τους διαδηλωτές να ζητούν χαλιναγώγηση της αστυνομικής αυθαιρεσίας και να καταστρέφουν αγάλματα προσωπικοτήτων που συνδέονταν με τη δουλεία και τον ρατσισμό, σε Αμερική και Ευρώπη.

Σαμιέλ Πατί. Το απόγευμα της 16ης Οκτωβρίου, ο 47χρονος καθηγητής Ιστορίας και Γεωγραφίας Σαμιέλ Πατί βάδιζε στο παρισινό προάστιο Κονφλάνς-Σεντ-Ονορίν, επιστρέφοντας από το σχολείο του, όταν ο 18χρονος που τον παρακολουθούσε του επιτέθηκε αστραπιαία με ένα μαχαίρι 30 εκατοστών, τον σκότωσε και τον αποκεφάλισε. Ο δράστης ονομαζόταν Αμπντουλάχ Ανζόροφ και ήταν Ρώσος τζιχαντιστής από την Τσετσενία. Δέκα ημέρες νωρίτερα, ο Πατί δίδασκε σε μια τάξη περί ελευθερίας της έκφρασης, στο πλαίσιο του μαθήματος της Πολιτικής Αγωγής, δείχνοντας στους μαθητές ορισμένα από τα επίμαχα σκίτσα με τον Μωάμεθ, που είχε δημοσιεύσει το περιοδικό Charlie Hebdo, στόχος ανάλογων τρομοκρατικών επιθέσεων το 2015. Η δολοφονία του Πατί έγινε αφορμή να λάβει η κυβέρνηση Μακρόν αυστηρά μέτρα εναντίον του ριζοσπαστικού Ισλάμ, κάτι που τον έφερε σε μετωπική σύγκρουση με τον Ταγίπ Ερντογάν και προκάλεσε αντιδράσεις εναντίον της Γαλλίας σε αρκετές μουσουλμανικές χώρες.

Τζεφ Μπέζος. Ο πλουσιότερος άνθρωπος του πλανήτη έγινε εμβληματικό πρότυπο των μεγιστάνων της ψηφιακής οικονομίας, που αναδείχθηκαν στους μεγάλους κερδισμένους αυτής της φρικτής, για τους πολλούς, χρονιάς. Στις 20 Ιουλίου, ενώ η ανεργία είχε διογκωθεί σε πρωτοφανή –στα μεταπολεμικά χρονικά– ύψη και οι διαδικτυακές πωλήσεις της Amazon είχαν εκτοξευθεί στα ουράνια χάρη στον εγκλεισμό των καταναλωτών, η προσωπική περιουσία του Μπέζος αυξήθηκε κατά 13 δισ. δολάρια μέσα σε μία μόνο ημέρα, καθώς η μετοχή της εταιρείας του γινόταν ανάρπαστη. Το καλό νέο είναι ότι η Amazon προσέθεσε 400.000 θέσεις εργασίας αυτό τον χρόνο. Το κακό είναι ότι παραμένει σε μεγάλο βαθμό εργασιακό κάτεργο.

Ρουθ Μπέιντερ Γκίνσμπεργκ. Στα 87 της χρόνια έφυγε από τη ζωή τη 18η Σεπτεμβρίου αυτή η θρυλική μορφή της αμερικανικής Δικαιοσύνης. Μέλος του Ανωτάτου Δικαστηρίου από το 1993, η RBG, όπως ήταν γνωστή, υπήρξε η πρώτη Εβραία και η δεύτερη γυναίκα που υπηρέτησε στο Σώμα, όπου έγραψε ιστορία για τις προοδευτικές τοποθετήσεις της σε θέματα που αφορούσαν τα δικαιώματα των μειονοτήτων και τη γυναικεία χειραφέτηση. Ο θάνατός της έδωσε τη δυνατότητα στον πρόεδρο Τραμπ και στους Ρεπουμπλικανούς να πληρώσουν την κενή θέση με τη συντηρητικών απόψεων δικαστή Εϊμι Κόνεϊ Μπάρετ, διαμορφώνοντας πλειοψηφία 6-3 υπέρ των συντηρητικών στον ανώτατο δικαστικό θεσμό των ΗΠΑ.

Βλαντιμίρ Πούτιν. Ο Ρώσος πρόεδρος επιβεβαίωσε για μία ακόμη χρονιά την πολιτική ηγεμονία του, καθώς οι προτάσεις του για συνταγματική αναθεώρηση εγκρίθηκαν στο δημοψήφισμα της 26ης Ιουνίου-1ης Ιουλίου με ποσοστό 79%. Πέραν των διατάξεων για ενίσχυση του κοινωνικού κράτους και των παραδοσιακών αξιών, η συνταγματική μεταρρύθμιση δίνει τη δυνατότητα στον Πούτιν να διεκδικήσει άλλες δύο εξαετείς προεδρικές θητείες, αίροντας τους προγενέστερους περιορισμούς. Στον διεθνή στίβο, η Ρωσία έβαλε τη σφραγίδα της στις συμφωνίες ειρήνευσης στη Συρία, στη Λιβύη και στη σύγκρουση του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, ενώ σε υπόθεση εθνικού γοήτρου έχει αναχθεί η μάχη για την προώθηση του ρωσικού εμβολίου Sputnik V κατά του κορωνοϊού.

Αλεξέι Ναβάλνι. Στις 20 Αυγούστου, ένας από τους πλέον διάσημους επικριτές του Πούτιν έπεσε σε κώμα μέσα στο αεροπλάνο που τον μετέφερε από το Τομσκ της Σιβηρίας στη Μόσχα. Υστερα από λίγες ημέρες νοσηλείας μεταφέρθηκε στο Βερολίνο, όπου οι Γερμανοί γιατροί ανακοίνωσαν ότι είχε προσβληθεί από τη νευροτοξική ουσία Novichok. Οι Δυτικοί έστρεψαν τις υποψίες προς το Κρεμλίνο, το οποίο αρνήθηκε οποιαδήποτε ανάμειξη. Με την εκστρατεία του εναντίον της διαφθοράς, ο 44χρονος Ναβάλνι είχε δημιουργήσει πολλούς εχθρούς και οι πραγματικές συνθήκες της δηλητηρίασης παραμένουν αδιευκρίνιστες. Το βέβαιο είναι ότι, από τη στιγμή που θα επιστρέψει στη Ρωσία, ο Ναβάλνι θα αποτελεί μεγαλύτερη ενόχληση για το Κρεμλίνο από ό,τι προηγουμένως.

Σβετλάνα Τιχανόφσκαγια. Μέχρι τις 29 Μαΐου ήταν απλώς μια καθηγήτρια αγγλικών, μεταφράστρια και μητέρα δύο παιδιών. Εκείνη την ημέρα, όμως, οι Αρχές της Λευκορωσίας συνέλαβαν τον σύζυγό της Σεργκέι Τιχανόφσκι, δημοφιλή blogger και ακτιβιστή, ο οποίος επρόκειτο να κατέβει στις προεδρικές εκλογές του Αυγούστου εναντίον του Αλεξάντερ Λουκασένκο, αμετακίνητου στην εξουσία από το 1994. Με τον σύζυγό της στη φυλακή, η 38χρονη Τιχανόφσκαγια έσπευσε να καλύψει το κενό και κατάφερε να ενώσει γύρω της την αντιπολίτευση. Ο Λουκασένκο ισχυρίστηκε ότι κέρδισε τις εκλογές, η αντιπολίτευση κατήγγειλε νοθεία και ξεκίνησε ένα κύμα πρωτοφανών για τα δεδομένα της χώρας διαδηλώσεων με στόχο την ανατροπή του. Το κύμα καταστολής που ακολούθησε την υποχρέωσε να εξοριστεί, πρώτα στη Λιθουανία και έπειτα στην Πολωνία.

Χουάν Κάρλος. Βασιλιάς της Ισπανίας επί τέσσερις δεκαετίες (1975-2014), υποχρεώθηκε στην ταπεινωτική επιλογή να αυτοεξοριστεί στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα τον περασμένο Αύγουστο, καθώς το Ανώτατο Δικαστήριο ξεκινούσε έρευνα εναντίον του για σκανδαλώδεις δοσοληψίες με τη Σαουδική Αραβία. Η υπόθεση ήρθε στη δημοσιότητα ύστερα από καταγγελίες πρώην ερωμένης του Χουάν Κάρλος, φέρνοντας σε δεινή θέση τον γιο και διάδοχό του στον θρόνο, βασιλιά Φελίπε και συμβάλλοντας στην απαξίωση της μοναρχίας στα μάτια μεγάλου τμήματος της ισπανικής κοινωνίας.

Χάρβεϊ Ουάινσταϊν. Στα 68 του χρόνια, ο έκπτωτος μεγαλοπαραγωγός του Χόλιγουντ καταδικάστηκε σε κάθειρξη 23 ετών για βιασμό και σεξουαλική επίθεση και οδηγήθηκε στη φυλακή. Η σύλληψή του, δύο χρόνια νωρίτερα, και οι αλυσιδωτές αποκαλύψεις που ακολούθησαν πυροδότησαν το κίνημα #MeToo, ωθώντας πολλές γυναίκες σε όλο τον κόσμο να λύσουν τη σιωπή τους για κρούσματα σεξουαλικής κακοποίησης.

Εμα Τόμσον. Στα 61 της χρόνια, η βραβευμένη με Οσκαρ, Χρυσές Σφαίρες, Εμμυ και κάθε είδους τιμητικές διακρίσεις Εμα Τόμσον πρωταγωνίστησε φέτος σε ένα διαφορετικού είδους καλλιτεχνικό έργο. Η Αγγλίδα ηθοποιός εμφανίστηκε σε μικρού μήκους ταινία της ριζοσπαστικής οικολογικής οργάνωσης Extinction Rebellion (XR), η οποία οργάνωσε την περασμένη χρονιά μεγάλες διαδηλώσεις στη Βρετανία και σε άλλες χώρες εναντίον της κλιματικής αλλαγής. Γνωστή για την τοποθέτησή της στην αριστερή πτέρυγα του Εργατικού Κόμματος, η Τόμσον εστιάζει τα τελευταία χρόνια τον ακτιβισμό της στα περιβαλλοντικά και φεμινιστικά θέματα.

Ταγίπ Ερντογάν και Ιλχάμ Αλίεφ. Υστερα από 44 μέρες σκληρών συγκρούσεων με το Αζερμπαϊτζάν για τον διαφιλονικούμενο θύλακο του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, η Δημοκρατία της Αρμενίας υποχρεώθηκε στις 10 Νοεμβρίου να προσυπογράψει καρχηδόνια ειρήνη, αναγνωρίζοντας τα σημαντικά εδαφικά κέρδη των αντιπάλων της. Κερδισμένοι από τη σύγκρουση βγήκαν οι απολυταρχικοί ηγέτες του Αζερμπαϊτζάν, Ιλχάμ Αλίεφ και της Τουρκίας, Ταγίπ Ερντογάν. Η βοήθεια της Τουρκίας στο «αδελφό», τουρκογενές έθνος ήταν αποφασιστικής σημασίας, ιδιαίτερα χάρη στα τουρκικά drones που δεν μπορούσε να αντιμετωπίσει η ασθενής αεράμυνα της Αρμενίας.

Κασέμ Σουλεϊμανί και Μοχσέν Φαχριζαντέχ. Δύο ιδιαίτερα σημαντικές προσωπικότητες του Ιράν εξοντώθηκαν το 2020 από τους εχθρούς της Ισλαμικής Δημοκρατίας. Στις 3 Ιανουαρίου, ο υποστράτηγος Κασέμ Σουλεϊμανί, αρχηγός της επίλεκτης Δύναμης Κουντς και ηγετικό στέλεχος των Φρουρών της Επανάστασης, εξοντώθηκε από αμερικανικό πύραυλο, με εντολή του προέδρου Τραμπ, στο αεροδρόμιο της Βαγδάτης. Στις 27 Νοεμβρίου, ο διακεκριμένος φυσικός Μοχσέν Φαχριζαντέχ, ο οποίος είχε σημαντική συμβολή στο ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, εκτελέστηκε σε ενέδρα που είχε τη σφραγίδα των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών στην πόλη Αμπζάρντ, περί τα 80 χιλιόμετρα ανατολικά της Τεχεράνης.