Ο κοροναϊός γίνεται η αφορμή για την καταπάτηση στοιχειωδών ανθρώπινων δικαιωμάτων σε πολλές χώρες της ηπείρου

Με όπλα, μαστίγια και δακρυγόνα εφαρμόζουν τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης τα σώματα ασφαλείας αρκετών αφρικανικών χωρών, χτυπώντας, κακοποιώντας ή ακόμη και δολοφονώντας πολίτες.

Η συμπεριφορά της αστυνομίας και του στρατού στην Αφρική γίνονται η αιχμή του δόρατος στον διάλογο που εκτυλίσσεται σε σχέση με την ισορροπία της προσωπικής ελευθερίας και των ανθρώπινων δικαιωμάτων και της ανάγκης να προστατευτεί η κοινωνία στο σύνολό της από την προέλαση του κοροναϊού.

Αντιμέτωπες με μια διευρυνόμενη υγειονομική κρίση, οι αφρικανικές κυβερνήσεις έχουν εισάγει νόμους έκτακτης ανάγκης και μέτρα ψηφιακής επιτήρησης που θυμίζουν προηγούμενες, ανελεύθερες εποχές.

Οργανισμοί ανθρώπινων δικαιωμάτων προειδοποιούν ότι αν αυτά τα μέτρα δεν αρθούν με την πάροδο της πανδημίας, θα υποσκάψουν βασικές ελευθερίες των πολιτών.

Οι αρχές υποστηρίζουν ότι τα lockdown, η απαγόρευση κυκλοφορίας και άλλα μέτρα ελέγχου του πληθυσμού στοχεύουν στη σωτηρία ανθρώπινων ζωών, όμως ο υπερβολικός ζήλος για την εφαρμογή τους έχει ήδη στοιχίσει ανθρώπινες ζωές.

Στην Κένυα, ένα 13χρονο αγόρι έπεσε νεκρό ενώ έπαιζε στο μπαλκόνι του, αφού χτυπήθηκε από “αδέσποτη σφαίρα”, σύμφωνα με ανακοίνωση της αστυνομίας του Ναϊρόμπι.

Τρεις επιπλέον νεκροί, συμπεριλαμβανομένου ενός οδηγού δίκυκλου ταξί που υπέκυψε στα τραύματά του μετά από ξυλοδαρμό από αστυνομικούς, έχουν ανακοινωθεί στον τοπικό Τύπο.

Ο πρόεδρος Uhuru Kenyatta ζήτησε συγγνώμη “από όλους τους Κενυάτες για την υπέρβαση καθήκοντος που παρατηρήθηκε σε κάποια μέλη των σωμάτων ασφαλείας”, ενώ προέτρεψε το κοινό να συμμορφωθεί στα μέτρα που επέβαλε η κυβέρνηση για τον περιορισμό της εξάπλωσης του ιού.

Κίνδυνος για τους ομοφυλόφιλους της Ουγκάντα

Στη γειτονική Ουγκάντα, το Παρατηρητήριο Ανθρώπινων Δικαιωμάτων (HRW) κατηγορεί την αστυνομία για υπέρμετρη χρήση βίας – συμπεριλαμβάνοντας τον ξυλοδαρμό πωλητών φρούτων και λαχανικών αλλά και επιβατών σε μοτοσικλέτες – ταξί.

Επιπλέον, η αστυνομία προχώρησε σε 23 συλλήψεις μετά από επιδρομή σε ένα καταφύγιο άστεγων ομοφυλόφιλων, αμφιφυλόφιλων και διεμφυλικών ατόμων, με το πρόσχημα ότι παραμένοντας στο καταφύγιο δεν συμμορφώνονταν στις οδηγίες κοινωνικής αποστασιοποίησης και αποδίδοντάς τους την κατηγορία “αμέλειας ικανής να μεταδώσει λοίμωξη ή ασθένεια”, σημειώνει το HRW.

“Τα στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα θα πρέπει να βρίσκονται στο κέντρο της αντίδρασης της κυβέρνησης στην πανδημία, ιδιαιτέρως όταν πρόκειται για ευάλωτο πληθυσμό, όπως είναι οι μικροπωλητές και οι άστεγοι νέοι”, τονίζει το HRW.

Μπροστά στην αυξανόμενη κριτική, 10 αστυνομικοί κατηγορούνται για βασανιστήρια, μετά από καταγγελία για ξυλοδαρμό 38 γυναικών και εξαναγκασμό τους σε κολύμπι μέσα σε λάσπη στην μικρή πόλη Elegu. Οι αστυνομικοί δεν έχουν ακόμη κληθεί προς απολογία.

Ταυτόχρονα στη Νότιο Αφρική, η οποία έχει και τον μεγαλύτερο αριθμό επιβεβαιωμένων κρουσμάτων στην ήπειρο, τουλάχιστον 8 άτομα βρήκαν το θάνατο στα χέρια της αστυνομίας από την 26η Μαρτίου όταν και επιβλήθηκε το lockdown, σύμφωνα με στοιχεία του Διευθυντηρίου Ανεξάρτητης Αστυνομικής Έρευνας.

Με το δάχτυλο στη σκανδάλη

Σχεδόν όλες οι χώρες της ηπείρου προσπαθούν να αναχαιτίσουν την εξάπλωση του ιού. Με τα επιβεβαιωμένα κρούσματα να ξεπερνούν τις 10.000 υπάρχουν πραγματικοί λόγοι ανησυχίας για το μέλλον της πανδημίας στην Αφρική.

Τα περισσότερα κράτη έχουν ανεπαρκή συστήματα υγείας τα οποία δεν μπορούν να αντέξουν μεγάλο αριθμό κρουσμάτων, πράγμα που θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια υγειονομική καταστροφή άνευ προηγουμένου.

Ωστόσο, ο παγκόσμιος επιτηρητής Freedom House προειδοποιεί ότι ορισμένα μέτρα που χρησιμοποιούνται για τον περιορισμό του ιού ενδέχεται να έχουν δυσάρεστα αποτελέσματα με μεγάλη χρονική διάρκεια, αλλά και να επεκταθούν ή να χρησιμοποιηθούν για άλλους σκοπούς μετά το πέρας της κρίσης.

Στη Γκάνα, αντιπολιτευτικές φωνές εκφράζουν αγωνία για έναν νέο νόμο που δίνει στον πρόεδρο το δικαίωμα να επιβάλει περιορισμούς στα λαϊκά κινήματα.

“Θέλαμε ο πρόεδρος να χρησιμοποιήσει τη δυνατότητα επιβολής μέτρων έκτακτης ανάγκης με τον τρόπο που προβλέπει το σύνταγμα. Έτσι, κάθε τρεις μήνες η βουλή θα έπρεπε να συζητά το κατά πόσον είναι απαραίτητη η συνέχισή τους”, εξήγησε στο BBC ο Ras Mubarak, ένας βουλευτής της αντιπολίτευσης.

“Ο νέος νόμος του προσφέρει ένα απασφαλισμένο όπλο, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιεί με όποιο τρόπο επιθυμεί, ιδιαίτερα όσον αφορά τον περιορισμό των λαϊκών κινημάτων”.

Η υπουργός Δικαιοσύνης της Γκάνα, Gloria Akuffo, υπερασπίστηκε τη νομοθεσία, τονίζοντας ότι συντάχθηκε για την προστασία της δημόσιας υγείας και ότι θα μπορούσε να βοηθήσει στην αντιμετώπιση “όχι μόνο του κινδύνου στον οποίο έχουμε εκτεθεί αυτή τη στιγμή, αλλά και σε μελλοντικές περιπτώσεις”.

Μια πανδημία με το σωστό timing

Αντίστοιχες αγωνίες έχουν εκφραστεί και σε άλλες χώρες.

Επικριτές του προέδρου του Μαλάουι, Peter Mutharika, ισχυρίζονται ότι χρησιμοποιεί το ξέσπασμα της πανδημίας ως δικαιολογία για να διορθώσει τα πολιτικά του προβλήματα.

“Η κυβέρνηση θα ήθελε πολύ να χρησιμοποιήσει τον κοροναϊό για να επεκτείνει την παραμονή της στην εξουσία”, δήλωσε στο BBC o Gift Trapence, επικεφαλής του Συνασπισμού Υπερασπιστών Ανθρώπινων Δικαιωμάτων.

Ο Mutharika, ο οποίος τον Ιούλιο θα πρέπει να αντιμετωπίσει τις επαναληπτικές εκλογές που προέκυψαν από την ακύρωση της περσινής εκλογικής διαδικασίας, κήρυξε τη χώρα σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης.

Οι νέες του εξουσίες τού επιτρέπουν να απαγορεύσει τις δημόσιες συγκεντρώσεις.

“Είναι πολύ ικανοποιημένοι με την κατάσταση που προέκυψε από τον ιό και θέλουν να τη χρησιμοποιήσουν ως πρόφαση για να συνεχιστεί η θητεία του προέδρου”, εξηγεί ο Trapence.

Ο υπουργός Πληροφοριών του Μαλάουι απορρίπτει αυτούς τους ισχυρισμούς ως “συνηθισμένο θόρυβο”.

“Προτεραιότητα της κυβέρνησης είναι να κάνουμε ότι κρίνεται απαραίτητο για την προστασία των πολιτών μας”, δήλωσε στο BBC.

Πηγή: bbc