PETER ACKROYD
Τσάρλυ Τσάπλιν. Μια βιογραφία.
μτφρ.: Ανδρέας Αποστολίδης
εκδ. Αγρα, σελ. 314

ΜΙΣΕΛ ΜΑΡΛΙ
Η δεσποινίς Coco και το άρωμα του έρωτα
μτφρ.: Λένια Μαζαράκη
εκδ. Καστανιώτη, σελ. 419

Λίγο καιρό προτού το 2019 εκπνεύσει, τρεις νέοι τίτλοι προστέθηκαν στη βιβλιοπαραγωγή των βιογραφιών. Το συγκεκριμένο λογοτεχνικό είδος, ανανεωμένο, τα τελευταία χρόνια γνωρίζει άνθηση ακολουθώντας το ενδιαφέρον του κοινού για αναγνώσματα που συνδυάζουν τη μυθοπλασία με στοιχεία από την ιστορία και το δημοσιογραφικό ρεπορτάζ. Ετσι, στην κατηγορία της βιογραφίας εντάσσεται πλέον μια ευρεία γκάμα βιβλίων, από το κλασικό πορτρέτο που αποτελεί προϊόν εις βάθος έρευνας και αποκαλύπτει τις πολλαπλές όψεις μιας διάσημης φυσιογνωμίας έως την αυτοβιογραφία (memoir), αλλά και τη μυθιστορηματική βιογραφία.

Η νέα βιογραφία του Πίτερ Ακρόιντ για τον Τσάρλυ Τσάπλιν αποτελεί τυπικό παράδειγμα της κλασικής βιογραφίας που παρουσιάζει με τέχνη, θαυμασμό, αλλά και την αποστασιοποίηση που απαιτείται, την ιστορία του ανθρώπου που υπήρξε το πρώτο μεγάλο ίνδαλμα της κινηματογραφικής οθόνης. Ασχολείται με έναν από τους μακροβιότερους θρύλους του κινηματογράφου και καταφέρνει να σκιαγραφήσει τη σύνθετη προσωπικότητά του με όλες τις αντιθέσεις της: έναν μεγάλο καλλιτέχνη και μαζί έναν μικρό τύραννο, έναν αυταρχικό, εύθραυστο, δημιουργικό, αστείο, ευάλωτο άνθρωπο.

Ο Ακρόιντ παρακολουθεί τον Τσάπλιν από το ταπεινό θεατρικό του ξεκίνημα στα μιούζικ χολ μέχρι τη βράβευσή του με το τιμητικό Οσκαρ, και με γνώση περιγράφει την κινηματογραφική πορεία του από τις κωμωδίες του Μακ Σένετ στις δικές του ανεξάρτητες ταινίες – τη δημιουργία του χαρακτήρα του αλήτη, με αποκορύφωμα το «Χαμίνι», το «Τσίρκο» και τον «Χρυσοθήρα» μέχρι τις μεγάλες του συνθέσεις, όπως ήταν οι «Μοντέρνοι καιροί» και ο «Μεγάλος δικτάτορας».

Ο έμπειρος συγγραφέας και έγκριτος βιογράφος διαχειρίζεται το υλικό του με οικονομία και έτσι σε μια σχετικώς σύντομη βιογραφία περιλαμβάνει ολόκληρη τη ζωή του, ξεκινώντας από την παιδική του ηλικία στο φτωχικό Λονδίνο με τη μητέρα του να μπαινοβγαίνει στα ψυχιατρικά άσυλα, μέχρι την αίγλη της χρυσής εποχής, τα σκοτεινά σκάνδαλα, τα προβλήματα πολιτικής φύσεως στην Αμερική της δεκαετίας του 1940, την αυτοεξορία του στην Ελβετία και τον τελικό θρίαμβο του κινηματογραφικού του έργου. Παράλληλα, και πάντοτε με μέτρο, διανθίζει την αφήγηση με γοητευτικά, ανεκδοτολογικά επεισόδια της ζωής του: τα ολονύκτια πάρτι του Χόλιγουντ με τη Μαίρη Πίκφορντ και τον Ντάγκλας Φέρμπανκς, τις σχέσεις του, τα ερωτικά σκάνδαλα, αλλά και τον εμμονικό χαρακτήρα του.

Ο «Χώρος ονείρων» είναι ένα υβρίδιο βιογραφίας και απομνημονεύματος, που συνέγραψε ο σκηνοθέτης Ντέιβιντ Λιντς μαζί με την κριτικό τέχνης και δημοσιογράφο Κριστίν Μακ Κένα. «Οταν αποφασίσαμε να γράψουμε μαζί το βιβλίο πριν από μερικά χρόνια, θέλαμε να πετύχουμε δύο συγκεκριμένα πράγματα. Τ ο πρώτο ήταν να καταφέρουμε να γράψουμε μία όσο το δυνατόν πιο ολοκληρωμένη βιογραφία. Αυτό σημαίνει ότι όλα τα γεγονότα, οι αριθμοί και οι ημερομηνίες είναι σωστά, ότι αναφέρονται όλα τα σημαντικά πρόσωπα και δίνεται σε αυτά η δέουσα προσοχή. Το δεύτερο ήταν ότι θέλαμε να διαδραματίσει καίριο ρόλο στην αφήγηση η φωνή του ίδιου του βιογραφούμενου», γράφουν στην εισαγωγή τους οι δυο συνεργάτες.  Ετσι τα παραδοσιακά εργαλεία ενός βιογράφου, της Μακ Κένα εν προκειμένω, συνδυάστηκαν με το ταμπεραμέντο και την ανατρεπτική ματιά του Λιντς.

Το αποτέλεσμα είναι ένα πολύ προσωπικό βιβλίο, που περιέχει τουλάχιστον εκατό εντυπωσιακά ειλικρινείς καινούργιες συνεντεύξεις που παραχώρησαν στη δημοσιογράφο πρώην σύζυγοι του σκηνοθέτη, μέλη της οικογένειάς του, ηθοποιοί, ατζέντηδες, μουσικοί και συνεργάτες του, αλλά και αυτούσιες, αφιλτράριστες τις λυρικές, προσωπικές σκέψεις του για τη ζωή και την τέχνη του. Το λογοτεχνικό αποτέλεσμα μοιάζει σε μεγάλο βαθμό με τον κινηματογράφο του Λιντς: σκοπίμως ασυνάρτητο, βαθιά προσωπικό και απολύτως γοητευτικό.

Το πραγματικό της όνομα ήταν Γκαμπριέλ, αλλά οι φίλοι τη φώναζαν Κοκό. Στη «Δεσποινίδα Coco», η Κοκό Σανέλ, η συναρπαστική ζωή και οι μεγάλοι έρωτές της βρίσκονται στο επίκεντρο μιας μυθοπλαστικής ανάπλασης.

Η μυθιστορηματική βιογραφία της Μισέλ Μαρλί –ψευδώνυμο της Γερμανίδας Μικαέλα Γιάρι– ξεκινά από το Παρίσι του 1919 και τον επιτυχημένο οίκο μόδας για να δώσει σάρκα και οστά σε μια γυναίκα-είδωλο που αγαπήθηκε και μισήθηκε με το ίδιο πάθος.

ΜΑΡΩ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΟΥ-kathimerini.gr