ΖΩΗ

Μπικίνι: Η «εκρηκτική» ιστορία ενός μαγιό

Μπικίνι: Το γυναικείο μαγιό που που άλλαξε τον κόσμο και τη μόδα στις παραλίες

Στις 5 Ιουνίου 1946 το πρώτο μπικίνι κάνει την εμφάνισή του στις πασαρέλες του Παρισιού.

Η λέξη μπικίνι αρχικά δήλωνε το ύφασμα που εφαρμόζει στο σώμα και τύλιγαν το νεογέννητο. Με την έννοια του ενδύματος που χωρίζεται σε δύο μέρη, είναι γνωστό από την αρχαιότητα. Ανάλογα ενδύματα συναντάμε σε απεικονίσεις αθλητριών σε αρχαιοελληνικές τοιχογραφίες.

Μπικίνι: Η «εκρηκτική» ιστορία ενός μαγιό — Ο Λουί Ρεάρ – 1946

Μπικίνι: Η ιστορία της ονομασίας του

Το πρώτο σύγχρονο μπικίνι, σχεδιασμένο από το γάλλο μηχανικό Λουί Ρεάρ, παρουσιάστηκε στις 5 Ιουλίου του 1946, σε υπαίθρια επίδειξη μόδας στο Παρίσι.

Η ονομασία του προήλθε από την ατόλλη (κοραλλιογενής νησί) Μπικίνι που βρίσκεται στον ειρηνικό ωκεανό.

Το τοπωνύμιο αποδόθηκε στο προκλητικό μαγιό από τον Ρεάρ γιατί κάποιες μέρες νωρίτερα, η αμερικάνικη κυβέρνηση έκανε την πρώτη πυρηνική δοκιμή στο νησί. Έτσι και ο Ρεάρ προσδοκούσε ότι το εν λόγω μαγιό θα έκανε την εμφάνιση των γυναικών «εκρηκτική».

Η ιδέα του Ρεάρ ήταν εξαιρετικά επίκαιρη την εποχή εκείνη, καθώς οι περισσότεροι Ευρωπαίοι ξεχύνονταν στις παραλίες για να απολαύσουν τον ήλιο για πρώτη φορά μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ποια τολμηρή θα το φορέσει;

O Ρεάρ τελειοποίησε τη δημιουργία ενός άλλου σχεδιαστή, του Ζακ Εν, ο οποίος είχε παρουσιάσει το δικό του μπικίνι δύο μήνες νωρίτερα.

Το είχε ονομάσει Άτομο, υποδηλώνοντας το μικροσκοπικό του μέγεθος.

Ο Ρεάρ το έκανε ακόμη μικρότερο (για τη δημιουργία του απαιτούνταν μόνο 30 ίντσες υφάσματος), αλλά το πρόβλημά του ήταν ότι δεν έβρισκε κανένα μοντέλο που να τολμά να το φορέσει στην επίδειξη.

Τη λύση έδωσε τελικά η Μισελίν Μπερναρντινί, μία αισθησιακή χορεύτρια που εργαζόταν στο Καζίνο του Παρισιού.

Το μπικίνι που φόρεσε η Μπερναντίνι ήταν φτιαγμένο από ύφασμα με τυπώματα εφημερίδων που έκαναν αναφορά στον δημιουργό του διασημότερου μαγιό στην Ιστορία.

Η χορεύτρια φωτογραφήθηκε με την δημιουργία του Ρεάρ, κρατώντας στο χέρι της ένα σπιρτόκουτο, θέλοντας να δείξει ότι το μπικίνι ήταν τόσο μικρό που μπορούσε να χωρέσει ακόμη και σε αυτό το μικρό κουτάκι.

Η αποδοχή και η καθιέρωση

Χρειάστηκαν δεκαπέντε ολόκληρα χρόνια μέχρι το μπικίνι να γίνει αποδεκτό στις ΗΠΑ.

Πέντε χρόνια αργότερα, το 1951, η χρήση του απαγορεύτηκε στον διεθνή διαγωνισμό ομορφιάς για την ανάδειξη της Μις Υφηλίου.

Το μπικίνι της Μπαρντό στην ταινία του 1957 «Και ο Θεός έπλασε τη γυναίκα» απογείωσε τις πωλήσεις αυτών των μαγιό, ενώ το 1960, έγινε και τραγούδι και έκανε τεράστια επιτυχία με τη φωνή του Μπράιαν Χίλαντ στο «Itsy Bitsy Teenie Weenie Yellow Polka Dot Bikini».

To 1962 η Ούρσουλα Άντρες συγκλόνισε τους θεατές ως κορίτσι του Τζέιμς Μποντ στην ταινία Dr. No, με το αποκαλυπτικό, λευκό μαγιό της, το οποίο αργότερα πουλήθηκε έναντι 40 χιλιάδων δολαρίων.

Λίγο αργότερα, το 1964, είδαμε το πρώτο μπικίνι στο εξώφυλλο του Sports Illustrated. Οι άνδρες ενθουσιάζονταν με το θέαμα και οι γυναίκες με την πρωτόγνωρη αυτή τάση της μόδας που τους επέτρεπε να δείχνουν το σώμα τους, με αποτέλεσμα οι πωλήσεις να εκτοξεύονται.

Μέχρι και το τέλος της δεκαετίας του ’80, τα μπικίνι γίνονταν όλο και πιο αποκαλυπτικά. Το φεμινιστικό κίνημα των 90s όμως, σε συνεργασία με πολλές αθλήτριες, έδωσε τεράστια μάχη εναντίον τους. Τόνιζαν ότι αντικειμενοποιούσαν τη γυναίκα.

Κι έτσι, φτάσαμε στο σήμερα. Πλέον, το μπικίνι δεν είναι τίποτα το ιδιαίτερο, δεν προκαλεί αντιδράσεις, οι περισσότερες γυναίκες έχουν περισσότερα από ένα στα συρτάρια τους. Κάθε μία δικαιούται να φορέσει ό, τι της αρέσει, ό, τι της επιτρέπει να νιώθει άνετα, ό, τι της ταιριάζει.

Πώς υποδέχθηκε όμως η Ελλάδα το μπικίνι;

Πώς το αντιμετώπισαν η Αριστερά και η Δεξιά, πώς το σχολίασε ο Τύπος και τι θέση βρήκε στον κινηματογράφο και τη λογοτεχνία σε μιαν εποχή που τα οργισμένα νιάτα χόρευαν αλλά και διαδήλωναν, σε ένα κράτος που υπερηφανευόταν πως ήταν ο ιερός εκπρόσωπος της εθνικοφροσύνης ή σε μια κοινωνία που έτρεχε πίσω από τον τουρισμό και τη βελτίωση των δεικτών οικονομικής ανάπτυξης;

Το βιβλίο του Ηλία Καφάογλου «Η δημοκρατία στην παραλία. Μικρό δοκίμιο για το μπικίνι» (κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πόρτες με επίμετρο της Έφης Φαλίδα) διαθέτει χορταστικές απαντήσεις για όλα αυτά, ανοίγοντας το πεδίο για μια ιστορική και κοινωνιολογική έρευνα η οποία παραμένει εν πολλοίς ζητούμενο, τόσο για τα δικά μας όσο και για τα διεθνή δεδομένα.

«Είναι ένα ύφασμα με έκταση 200 τετραγωνικά εκατοστά, που εμφανίζεται εν Ελλάδι μαζί με το ροκ», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Ηλ. Καφάογλου.

«Είναι η περίοδος κατά την οποία οι άνθρωποι γίνονται υποκείμενα της ιστορίας τους (βρισκόμαστε αμέσως μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου), διεκδικώντας τα δικαιώματά τους στην κουλτούρα, τα ταξίδια και τον ρουχισμό. Στη δεκαετία του 1950 το μπικίνι θα σημαδέψει με εμβληματικό τρόπο την απόφαση των γυναικών να διαθέσουν όπως θέλουν το σώμα τους».

Το μπικίνι θα κάνει τη μόδα να τρέξει με τρελούς ρυθμούς, ξεπερνώντας ακόμα και τη μίνι φούστα, ενώ θα τροφοδοτήσει (και θα νομιμοποιήσει) ποικίλες ανδρικές φαντασιώσεις.

H δημοκρατία της παραλίας

Το μικροσκοπικό μαγιό (ξεκινώντας από το 1946 και φτάνοντας μέχρι τη δεκαετία του 1970) έρχεται, έτσι κι αλλιώς, να μεταμορφώσει τα πάντα. «Το μπικίνι είναι μια σημαία ταυτότητας, γι’ αυτό και οι φεμινίστριες θα φροντίσουν αργότερα να απαλλαγούν από το πάνω μέρος του μαγιό», σχολιάζει ο Ηλ. Καφάογλου: «Είναι, όμως, εκ παραλλήλου και το μετέωρο βήμα του ελληνικού μοντερνισμού.

Η αστική και η μεγαλοαστική τάξη αποδέχεται και υποστηρίζει το μπικίνι, προσπαθώντας να προλάβει το πνεύμα του εκσυγχρονισμού (καθιέρωση των ακτών παραθερισμού, πληθωρική παρουσία του διεθνούς τζετ σετ στη Μύκονο). Η Αριστερά δεν το καταγγέλλει ακριβώς, αλλά κάνει λόγο για απρέπειες στις παραλίες.

Το ελληνορθόδοξο στρατόπεδο πάλι εκφράζει τον αποτροπιασμό του επικαλούμενο τα χρηστά ήθη. Τα χρηστά ήθη τα επικαλείται και η δικτατορία, που πάντως αισθάνεται πως δεν πρέπει να χάσει την έφοδο του τουρισμού, ακόμα κι αν είναι να φέρει μαζί της γυμνές Σουηδέζες. Επί δικτατορίας, εντούτοις, το μπικίνι παραμένει ένα επαναστατικό ένδυμα, όπως και το μπλου τζιν».

Θεμελιώνοντας τη δημοκρατία της παραλίας, το μπικίνι δεν θα πάψει να είναι έκκεντρο και διαφορετικό.

Μελετώντας, παρόλα αυτά, την ιστορία του, ιστορία στην οποία διασταυρώνονται πολλοί δρόμοι, μπορούμε να προσεγγίσουμε την πραγματικότητα της ελληνικής κοινωνίας από μιαν οπτική που μπορεί να αναδείξει πλήθος αναπάντεχες διαστάσεις.

Μπικίνι και σινεμά: Οι εμφανίσεις που έγραψαν ιστορία

Εκτός τις προαναφερθείσες Μπριζίτ Μπαρντό και Ούρσουλα Άντρες, στην ιστορία του κινηματογράφου υπάρχουν και άλλες εμφανίσεις με μπικίνι που άφησαν εποχή ή έβαλαν φωτιά στην οθόνη.

Ακολουθούν ορισμένες από τις κλασικότερες εμφανίσεις μπικίνι στο σινεμά, οι εικόνες που σημάδεψαν ανεξίτηλα τη μνήμη αντρών και γυναικών. Για εντελώς διαφορετικούς λόγους.

Ελίζαμπεθ Τέιλορ – Ξαφνικά, Πέρυσι το Καλοκαίρι