Μια Νύχτα στην Όπερα/Α Night at the Opera (1935): Tο μεγαλείο της κωμωδίας των αδελφών Μαρξ, εδώ σε μια από τις πλέον ώριμες και δημιουργικές φάσεις της φιλμικής τους καριέρας.

Ο κόσμος της όπερας δέχεται τα πυρά της τρελής, ανατρεπτικής κωμωδίας των αδελφών Μαρξ, επιβεβαιώνοντάς μας πως η ζωή χωρίς αυτούς θα ήταν πολύ, μα πολύ ανιαρή.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: 10 κλασικές κωμωδίες για οικογενειακές (και όχι μόνο) στιγμές

«Μπορεί να πάρει το πλοίο αύριο;» ρωτάει ο Γκράουτσο τον Τσίκο, ενώ διαπραγματεύονται ένα συμβόλαιο για να φέρουν στην Αμερική έναν διάσημο τενόρο. «Αν τον πληρώσεις αρκετά χρήματα, έρχεται και χθες» του απαντά ο Τσίκο, για να προσθέσει: «Πόσα πληρώνεις;». Αφού σκέφτεται για λίγο, ο Γκράουτσο απαντά: «Δεν ξέρω… για να δούμε, αν του δώσω χίλια δολάρια τη βραδιά… δικαιούμαι κι ένα μικρό κέρδος… τι θα έλεγες για δέκα δολάρια τη βραδιά;». Ενώ στη συνέχεια, αρχίζουν να αφαιρούν τα διάφορα έξοδα, τους φόρους και το ποσοστό του Τσίκο, για να καταλήξουν στο συμπέρασμα πως ο τενόρος θα μπορέσει να τους… ξοφλήσει φτάνει να μην τραγουδά πολύ συχνά!

Αυτό δεν είναι παρά ένα μικρό δείγμα της ντελιριακής, σουρεαλιστικής, ανατρεπτικής κωμωδίας (σκηνοθετημένη από τον Σαμ Γουντ) των αδελφών Μαρξ, μια -από τις καλύτερες μαζί με την ανεπανάληπτη «Σούπα Πάπιας», κωμωδίες τους.

Οι αδελφοί Μαρξ ήταν τέσσερις, αλλά έμειναν τρεις, οι εξής δύο: ο Γκράουτσο. Λογοπαίγνιο της εποχής που ταιριάζει γάντι στη περίπτωσή τους, καθώς ο Γκράουτσο – 1890-1977 – ήταν ο φυσικός ηγέτης και η κορυφαία κωμική προσωπικότητα της ομάδας. Μια κινούμενη γελοιογραφία που φορά σμόκιν, περπατά καμπουριαστός, έχει ψεύτικο ζωγραφιστό μουστάκι και το αιώνιο πούρο στα χείλη του. Ασταμάτητα φλύαρος, φλερτάρει ή ξεφουρνίζει συνεχώς σουρεαλιστικές φράσεις, λογοπαίγνια, σαρκασμούς, σόκιν ανέκδοτα και χωριάτικα αστεία. Ήταν το υπέρλαμπρο άστρο της σουρεαλιστικής κωμωδίας και ίνδαλμα των μεγαλύτερων κωμικών του κινηματογράφου.

Στον αντίποδα του φλύαρου Γκράουτσο βρίσκεται ο μουγκός Χάρπο – 1888-1964 – ένας επιθετικός μίμος με ξανθιά περούκα που παίζει άρπα και θα έλεγε κανείς πως ξεφύτρωσε από τις ρωμαϊκές αρένες. Ο Τσίκο – 1887-1961 – είναι ο μποέμ, ο τυχοδιώκτης, ο τύπος του μικροκομπιναδόρου που κυνηγά το κέρδος στον ιππόδρομο, αγαπά τα στοιχήματα και τα χαρτοπαίγνια και έλκεται από τη μεγάλη ζωή χωρίς να είναι διατεθειμένος να κοπιάσει γι’ αυτήν. Και ο Ζέπο – 1901-1985 – ήταν ο άτυχος της οικογενείας, καθώς οι κριτικοί δεν τον πήγαιναν και γρήγορα εγκατέλειψε την ομάδα.

Άνετα θα μπορούσε να τους χαρακτηρίσει κανείς τους αδελφούς Μαρξ ως τους πιο αναρχικούς κωμικούς στην ιστορία του κινηματογράφου. Στο πέρασμά τους δεν αφήνουν τίποτα όρθιο. Τόσο οι χαρακτήρες τους όσο και η θεματολογία των ταινιών τους δεν χωράνε στα δεδομένα κοινωνικά πλαίσια του «αμερικανικού ονείρου». Αλλά και σε καμία άλλη συμβατική κοινωνία!

Στο «Μια νύχτα στην όπερα», ο Γκράουτσο ερμηνεύει τον Ότις Ντρίφτγουντ που προσπαθεί να ξεγελάσει την πλούσια κυρία Κλέιπουλ (η Μάργκερετ Ντιμόντ που σ’ όλες τις ταινίες τους δέχεται απτόητα τις συνεχείς προσβολές του Γκράουτσο) να επενδύσει τα χρήματά της σε μια εταιρεία όπερας. Ταυτόχρονα, ο Τομάσο (Χάρπο) και ο Φιορέλο (Τσίκο) προσπαθούν να πείσουν τον Οτις να προσλάβει στην όπερα ένα νεαρό ζευγάρι τραγουδιστών στη θέση του διάσημου τενόρου που αρχικά ήθελε να προσλάβει ο Ότις.

Από τις πρώτες κιόλας σκηνές (με τον Γκράουτσο σ’ ένα εστιατόριο να «στήνει» την κυρία Κλέιπουλ για χάρη μιας ωραίας ξανθιάς) ο θεατής μπαίνει κατευθείαν στο κλίμα της κωμωδίας των Μαρξ. Κωμωδία που συνεχίζει με τον ίδιο τρελό ρυθμό στη μιάμιση ώρα που διαρκεί η ταινία. Ανάμεσα στις πιο απολαυστικές εκείνη με τον Γκράουτσο, στριμωγμένο με δεκάδες άλλα άτομα σε μια μικρή καμπίνα του πλοίου, ενώ περιμένει την κυρία Κλέιπουλ για ένα, όπως της υπόσχεται, «τετ-α-τετ», εκείνη με τους Γκράουτσο και Τσίκο να κάνουν κομματάκια ένα συμβόλαιο ή την ξεκαρδιστική σκηνή του φινάλε με τους τρεις αδερφούς να κάνουν άνω-κάτω την όπερα για να μπορέσουν ν’ αντικαταστήσουν τον Ιταλό τενόρο με το δικό τους ζευγάρι τραγουδιστών.

Για να τελειοποιήσουν την κωμωδία τους, οι Μαρξ μαζί με τους δύο σεναριογράφους τους (Κάουφμαν και Ράισκιντ) έκαναν για 24 μέρες τουρνέ το έργο στα θέατρα της επαρχίας, για να μπορέσουν να επεξεργαστούν όσο καλύτερα τα διάφορα γκαγκ τους. Αποτέλεσμα, μία από τις πιο τρελές, απολαυστικές κωμωδίες τους, η οποία παραμένει πάντα ζωντανή και επίκαιρη.

Σαρκασμός της σοβαροφάνειας και των συμβάσεων

Η εξωφρενική σλάπστικ κωμωδία των Μαρξ είναι εκκωφαντικά παρούσα: από το «χειρότερο ραντεβού στην ιστορία» του φαφλατά οπορτουνίστα Γκράουτσο με την Μις Κλέιπουλ στην πρώτη σκηνή σε εστιατόριο του Μιλάνου, τη διάσημη σύνταξη και το σκίσιμο των συμβολαίων ανάμεσα σε Γκράουτσο και Τσίκο, μέχρι την τελευταία επική σεκάνς στην Όπερα με τον Χάρπο να ίπταται πάνω από τη σκηνή ως άλλος Ταρζάν, αυτή η κωμωδία έχει παραμείνει δικαίως στην ιστορία ως η διασημότερη και πιο επιτυχημένη των αδελφών.

Είναι απόλαυση, ακόμα και σήμερα τόσα χρόνια μετά, να βλέπεις τον σμιχτοφρύδη εξυπνάκια Γκράουτσο να φτύνει σαρκασμό, ατάκες και τον καπνό του πούρου του με ρυθμό πολυβόλου, τον μικροκομπιναδόρο Τσίκο να αντιπαραβάλει την μονοκόμματη κουτοπονηριά του και να παίζει με το πιάνο και τις λέξεις, και τον Χάρπο να μαγεύει με τις χορδές της άρπας του και να σπάει τις συμβάσεις της βωβής κωμωδίας με φαρσική ευρηματικότητα, σαρδόνια φαντασία, τρέλα.

Άνετα θα μπορούσε να τους χαρακτηρίσει κανείς τους αδελφούς Μαρξ ως τους πιο αναρχικούς κωμικούς στην ιστορία του κινηματογράφου. Στο πέρασμά τους δεν αφήνουν τίποτα όρθιο. Τόσο οι χαρακτήρες τους όσο και η θεματολογία των ταινιών τους δεν χωράνε στα δεδομένα κοινωνικά πλαίσια του «αμερικανικού ονείρου». Αλλά και σε καμία άλλη συμβατική κοινωνία!

livethere.gr με πληροφορίες από provoles.gr/flix.gr/freecinema.gr