Το όμορφο «χριστουγεννιάτικο δέντρο της Νέας Ζηλανδίας» έχει μεταναστεύσει στην Καλιφόρνια, στη Νότια Αφρική, στην Ισπανία αλλά και στην Ελλάδα

Παρατηρώ ότι οι ανθοφορίες σε αρκετούς από τους θάμνους και τα δέντρα των οποίων τον ρυθμό γνωρίζω είναι φέτος όψιμες, ίσως μάλιστα και εξασθενημένες. Ευθύνεται, φαντάζομαι, γι’ αυτό η ασυνήθιστα βροχερή άνοιξη και η αναμφίβολα αργοπορημένη έλευση του θέρους. Είμαστε ήδη στα μισά του και ακόμα θαυμάζω έτσι, στον κήπο μιας γειτόνισσας, τον άλικο θρίαμβο του μετροσίδερου (Metrosideros excelsa), ενός ωραιότατου εκπροσώπου του εξωτισμού που έχει για λίκνο του τα μεγάλα νησιά του Νότιου Ειρηνικού.

Πρόκειται για αειθαλές δέντρο που φτάνει σε ύψος μέχρι τα είκοσι μέτρα, ενδημικό της Νέας Ζηλανδίας, στις βόρειες ακτές της οποίας καταλάμβανε κάποτε μεγάλες εκτάσεις. Από τότε όμως, στα μέσα περίπου του 19ου αιώνα, που οι πρώτοι λευκοί άποικοι εγκαταστάθηκαν βιαίως στη χώρα και εντυπωσιάστηκαν από τη χρησιμότητα του ιερού δέντρου «ποχουτουκάουα» των Μαορί, άλλαξαν πολλά. Ελάχιστο τμήμα των αρχέγονων δασών του παραμένει σήμερα όρθιο – η υλοτόμησή τους ήταν, βλέπετε, άγρια για να μετατραπεί η πολύ πυκνή και σχεδόν άσηπτη, σκουροκόκκινη ξυλεία τους σε πλεούμενα ή για να καλύψει τις ανάγκες σε θέρμανση.

Τα πράγματα έγιναν ακόμα χειρότερα με την εισαγωγή από την Αυστραλία ενός μικρού το δέμας οπόσουμ με σκοπό την αξιοποίηση της γούνας του. Εκτός από βαρβαρικό, το εγχείρημα ήταν από οικολογικής σκοπιάς ανόητο: το μαρσιποφόρο τούτο θηλαστικό πολλαπλασιάστηκε ανεξέλεγκτα, απειλώντας με εξαφάνιση τον μετροσίδερο, με τα φύλλα του οποίου προτιμά να διατρέφεται. Τις τελευταίες δεκαετίες πάντως, για να σωθεί ένα δέντρο με μεγάλη συμβολική αξία για τη χώρα, οργανώθηκε μια εκστρατεία αθρόων φυτεύσεων σε συνδυασμό με την αυστηρή τήρηση κάποιων περιβαλλοντικών κανόνων. Η προσπάθεια για τη σωτηρία του «χριστουγεννιάτικου δέντρου της Νέας Ζηλανδίας», όπως ονομάζεται σήμερα στις περισσότερες γλώσσες, επειδή στην πατρίδα του ανθίζει την εποχή των γιορτών, φαίνεται να αποδίδει.

Όποια κι αν θα είναι τελικώς η έκβασή της, ο μετροσίδερος είναι αδύνατον να χαθεί, καθώς, λόγω της αδιαμφισβήτητης καλλωπιστικής του υπεροχής, έχει μεταναστεύσει με τεράστια επιτυχία σε πολλές χώρες που διαθέτουν πρόσφορες για την ανάπτυξή του κλιματικές συνθήκες. Τον συναντάμε πια έτσι να σχηματίζει εντυπωσιακές αλέες σε πολλές πόλεις της Καλιφόρνιας, ενώ επίσης ομορφαίνει πάρκα και κήπους στη Νότια Αφρική και στην Ισπανία. Αγαπήθηκε μάλιστα τόσο πολύ, που πριν από περίπου μισό αιώνα αναπτύχθηκαν μερικές δεκάδες ποικιλίες του, οι οποίες διαφέρουν κυρίως στον χρωματισμό της ανθοφορίας. Στην πλειονότητά τους αυτή βρίσκεται ανάμεσα στο ρόδινο και το βυσσινί, κυκλοφορούν όμως και σκουροκίτρινες καθώς και μια σπάνια λευκή. Αναφερόμαστε βεβαίως στη χροιά των πολύ μακριών και πολυάριθμων στημόνων του, που χάρη στους κίτρινους ανθήρες τους μοιάζουν πασπαλισμένοι με χρυσόσκονη. Στην Ελλάδα πάντως, όπου ο μετροσίδερος δεν έχει ακόμα αναγνωριστεί ως ένα φυτό ιδανικό για παραθαλάσσιες φυτεύσεις, λόγω της αντοχής του στον άνεμο και στην αλατότητα, βρίσκουμε ακόμα μόνο την κλασική βαθυκόκκινη.

Αναπτύσσεται σχετικά γρήγορα, δεν ψηλώνει όμως παραπάνω από πέντε μέτρα, καθώς για τις κηποτεχνικές ανάγκες προκρίθηκαν παγκοσμίως οι χαμηλές ποικιλίες, που λαμβάνουν τη μορφή καμπυλοειδούς θάμνου. Δύναται έτσι να φιλοξενηθεί ακόμη και σε μεγάλες γλάστρες, προτιμότερο βεβαίως είναι να φυτεύεται μεμονωμένα ή ομαδικά απευθείας στο χώμα. Απαιτείται προσοχή στην επιλογή της θέσης του, επειδή το ισχυρό και εκτεταμένο ριζικό του σύστημα μπορεί να προκαλέσει ζημιές σε κατασκευές και υπόγεια δίκτυα που βρίσκονται μέχρι και δέκα μέτρα μακριά του.

Αγαπά την ηλιακή ακτινοβολία και τα γόνιμα εδάφη που στραγγίζουν καλά. Δεν αντέχει σε περιοχές όπου η θερμοκρασία πέφτει χαμηλότερα από -5°C. Λιπαίνουμε με ισορροπημένο σκεύασμα την άνοιξη για πλούσια και παρατεταμένη ανθοφορία, τον ποτίζουμε τακτικά το καλοκαίρι. Στα τέλη του χειμώνα αφαιρούμε τα κλαδιά που είναι άρρωστα ή αλλοιώνουν το επιθυμητό σχήμα του.

Ορέστης Δαβίας-kathimerini.gr