Υπάρχουν οι άνθρωποι οι οποίοι θεωρούν πως για όλα, φταίνε μονίμως οι άλλοι. Υπάρχουν όμως και οι άνθρωποι οι οποίοι θεωρούν πως για όλα όσα συμβαίνουν φταίνε πάντα οι ίδιοι.

Οι πρώτοι, είναι οι άνθρωποι που ρίχνουν τις ευθύνες στους άλλους, είναι μονίμως θυμωμένοι, απαιτητικοί και εριστικοί. Εστιάζουν στην αδικία που γίνεται κατά τη γνώμη τους, πάντα εις βάρος τους, διαμαρτύρονται συνεχώς για το άδικο κράτος, τους κακούς συναδέλφους, τους αταίριαστους συντρόφους. Έχουν την εντύπωση, πως τους χρωστάνε οι άλλοι, η ζωή, η κοινωνία, πολλές φορές, ακόμη κι ο ίδιος ο Θεός.

Υπάρχουν και οι άνθρωποι που θεωρούν πως για όλα φταίνε πάντα οι ίδιοι, πως αυτοί είναι υπεύθυνοι, όχι μόνο για τη δική τους ζωή, αλλά και για τη ζωή των άλλων. Σπεύδουν να πάρουν την ευθύνη στις σχέσεις τους με τους φίλους, τους συντρόφους, τους γονείς, τα παιδιά.

Θεωρούν πως αυτοί κατά κύριο λόγο ευθύνονται για το ότι ο σύντροφος τους δεν συμπεριφέρεται σωστά, ο διευθυντής τους ξεσπάει συνεχώς πάνω τους, τα παιδιά τους παίρνουν κακούς βαθμούς στο σχολείο μέχρι και αν κάποιος στην οικογένεια μπορεί να αρρώστησε. Νιώθουν ενοχές όταν δεν ανταποκρίνονται άμεσα στις ανάγκες των άλλων και συνηθίζουν να βάζουν τελευταίες τις δικές τους ανάγκες.

Δεν έχουν άμεσες και φανερές απαιτήσεις από τους άλλους, με αποτέλεσμα τις περισσότερες φορές να καταλήγουν άδειοι και κουρασμένοι. Πολλές φορές εκφράζουν το θυμό τους με έναν παθητικό-επιθετικό τρόπο που μπορεί να εμπεριέχει μεμψιμοιρία και γκρίνια για το ότι οι άλλοι δεν αναγνωρίζουν τις παροχές τους και τις προσπάθειες τους.

Τα άτομα τα οποία θεωρούν πως είναι υπεύθυνα για όλους και για όλα είναι άτομα κυρίως ενοχικά. Η ενοχή έχει τις ρίζες της στη παιδική ηλικία στην «κατά συνθήκη φροντίδα και αγάπη» τα οποία τα ίδια έχουν εισπράξει.

Και κατά συνθήκη σημαίνει πως για να σ’ αγαπώ πρέπει να είσαι υπάκουος, να μη δημιουργείς προβλήματα, να με κάνεις να αισθάνομαι καλά ή να φέρεσαι όπως εγώ θεωρώ πως είναι σωστό. Με άλλα λόγια, είσαι υπεύθυνος για την δική μου περηφάνια, χαρά, ψυχική και σωματική υγεία. Σε κάθε άλλη περίπτωση θα με κάνεις να νιώθω μειονεξία, θα με κάνεις να αρρωστήσω, θα με πεθάνεις.

Με αυτό τον τρόπο τα άτομα αυτά, εξασκούν τον εαυτό τους, από μικρά, να ανιχνεύουν δύσκολες καταστάσεις, να προβλέπουν συμπεριφορές και να σπεύδουν να αποτρέψουν το χειρότερο σενάριο το οποίο αυτά θεωρούν πως μπορεί να συμβεί. Έτσι βρίσκονται σε μια διαρκή επαγρύπνηση και ένταση στην προσπάθεια τους να κερδίσουν την αγάπη την εκτίμηση και την ανάγκη των άλλων.

Ταυτόχρονα για να μειώσουν τις ενοχές που μονίμως αισθάνονται, σπεύδουν να ικανοποιούν τις ανάγκες των άλλων πολλές φορές, ακόμη πριν ακόμη αυτές εκφραστούν, προσφέροντας όλο και περισσότερες παροχές και υπηρεσίες. Συνάμα υιοθετούν, απέναντι τους, υποχωρητικές συμπεριφορές και τακτικές.

Το παράδοξο είναι, πως αυτή η μονομερή συναλλαγή την οποία υιοθετούν σε σχέση με τους άλλους, ποτέ στην ουσία δεν τους δικαιώνει, όπως αυτοί θα ήθελαν. Οι άλλοι μετατρέπονται στο τρύπιο πιθάρι των Δαναΐδων που όσο νερό του έριχναν τόσο αυτό ποτέ δεν γέμιζε. Έτσι και οι πολλές παροχές, υποχωρητικές συμπεριφορές, που τα άτομα αυτά προσφέρουν φτάνουν να μην είναι ποτέ επαρκή από τους γύρω.

Ο φαύλος κύκλος δεν τελειώνει εύκολα μια και τα άτομα αυτά ρίχνουν εκ νέου στην ευθύνη στον εαυτό τους, πως πιθανόν δεν προσπάθησαν αρκετά, πιθανόν δεν πρόσφεραν αρκετά και ίσως για αυτό το λόγο να μην εισπράττουν εν τέλει τη συμπεριφορά και την ανταπόκριση που επιθυμούν.

Στην ουσία ο φαύλος κύκλος της επανάληψης, μπορεί να διακοπεί μόνο όταν το άτομο συνειδητοποιήσει, το λόγο που σπεύδει να αναλάβει την ευθύνη των άλλων, τις προσωπικές ερμηνείες και τα αυθαίρετα συμπεράσματα που μπορεί να κρύβονται πίσω από έννοιες, όπως αυτή της προσφοράς και των παροχών, της υποχωρητικής μη διεκδικητικής συμπεριφοράς, καθώς και αυτών των προσδοκιών για την ανταπόκριση των άλλων.

Επίσης βοηθητικό στη διακοπή αυτού του φαύλου κύκλου, είναι η αποδόμηση των “πρέπει” που επιβάλει το άτομο ακούσια στη ζωή του, τα οποία νιώθει πως είναι απαραίτητο να τα υπηρετεί με συνέπεια. Και τέλος η συνειδητοποίηση πως όλες οι σχέσεις είναι απαραίτητο να πληρούν κάποιους ρόλους ισοτιμίας ώστε να μας ικανοποιούν πραγματικά και να μας κάνουν να αισθανόμαστε σημαντικοί και αξιαγάπητοι.

Αβραάμ Ευαγγελία – psychologynow.gr