Πινακίδα που να αναγράφει ευκρινώς (με λεπτομερές σχέδιο και φωτογραφία) ποιο τμήμα παραλίας έχει μισθώσει η κάθε επιχείρηση θα πρέπει υποχρεωτικά να υπάρχει δίπλα σε κάθε χώρο που έχει διατεθεί για ξαπλώστρες και ομπρέλες – για πρώτη φορά από φέτος.

Ετσι οι πολίτες θα μπορούν –και θα πρέπει– να ελέγχουν τυχόν… επεκτατικές διαθέσεις. Δυστυχώς, η διάταξη που διεύρυνε τον ελεύθερο χώρο από 50% μιας παραλίας σε 60% δεν πρόλαβε να εφαρμοστεί και καταργήθηκε πριν από λίγες ημέρες, ενώ καταργήθηκε και η αρμοδιότητα του Λιμενικού στις παραλίες. Το βασικό ερώτημα φέτος μετά τις τελευταίες αλλαγές της νομοθεσίας είναι πώς θα εξασφαλιστεί η κοινοχρησία των παραλιών μπροστά από ξενοδοχεία (που ούτως ή άλλως σε πολλές περιπτώσεις με διάφορους έμμεσους τρόπους εμποδίζουν την ελεύθερη πρόσβαση των πολιτών), καθώς τους δόθηκε η δυνατότητα να εκμεταλλεύονται το σύνολο της ακτής με την οποία γειτνιάζουν.

Φέτος η διαχείριση των παραλιών μετατρέπεται σε πιο δύσκολο σταυρόλεξο: στα μέσα Μαρτίου, ένας νόμος για τις θαλάσσιες μεταφορές (4676/20) έφερε «σημειακές» αλλά σημαντικές αλλαγές στη νομοθεσία, που πέρασαν απαρατήρητες. Η κοινή υπουργική απόφαση για τον τρόπο μίσθωσης παραλιών εκδόθηκε στα μέσα Μαΐου, ταυτόχρονα με μια απόφαση για τους περιορισμούς στη «λειτουργία» οργανωμένων και μη ακτών λόγω κορωνοϊού. Δέκα ημέρες αργότερα ήρθε ο νόμος 4688/20 να επιφέρει σημαντικό πλήγμα στην κοινοχρησία των αιγιαλών και παραλιών. Ας δούμε λοιπόν συνοπτικά τι ισχύει φέτος:

Με ποιους όρους θα τοποθετούνται ομπρέλες και ξαπλώστρες;
Η παραχώρηση δεν μπορεί να ξεπερνά το 50% μιας παραλίας και σε έκταση τα 500 τ.μ. Η ρύθμιση που αύξανε το ελεύθερο ποσοστό σε 60% και μείωνε την παραχωρούμενη έκταση σε 300 τ.μ. θα εφαρμοζόταν από φέτος, αλλά καταργήθηκε προ ημερών. Προσοχή: ο χώρος που παραχωρείται σε έναν ιδιώτη μπορεί να καλύπτεται κατά 60% (30% στις ακτές που βρίσκονται σε περιοχές Natura), «με τρόπο ώστε να εξασφαλίζεται η ελεύθερη πρόσβαση του κοινού κάθετα και παράλληλα προς τη θάλασσα και να διατηρείται ελεύθερη ζώνη από την ακτογραμμή πλάτους τουλάχιστον 5 μέτρων» (ο τελευταίος αυτός κανόνας, βέβαια, καταστρατηγείται κατά κόρον κάθε χρονιά, με τις ξαπλώστρες να φθάνουν πάνω στο κύμα). Αν υπάρχουν διαδοχικές μισθώσεις, πρέπει να υπάρχει απόσταση ανάμεσά τους 100 μέτρων. Στις περιοχές Natura επιτρέπεται να μισθωθεί μια παραλία μόνο αν ο δρόμος που την προσεγγίζει έχει διανοιχθεί νόμιμα.

Τι διαφορετικό ισχύει λόγω κορωνοϊού;
Η μία ομπρέλα από την άλλη πρέπει να απέχουν κατ’ ελάχιστον 4 μέτρα, με δύο ξαπλώστρες ανά ομπρέλα (εξαίρεση αν υπάρχουν οικογένειες με ανήλικα τέκνα). Η ελάχιστη απόσταση για τις ξαπλώστρες που βρίσκονται κάτω από διαφορετικές ομπρέλες ορίζεται το 1,5 μέτρο. Επίσης δεν επιτρέπονται τα αθλήματα που προϋποθέτουν σωματική επαφή, ενώ οι ξαπλώστρες πρέπει να καθαρίζονται με αντισηπτικό. Να σημειωθεί ότι υπάρχει μια σύγχυση στις διατυπώσεις, καθώς το άρθρο της υπουργικής απόφασης (ΦΕΚ 1861Β) που θέτει αυτούς τους περιορισμούς λόγω κορωνοϊού αναφέρεται σε «κανόνες λειτουργίας πάσης φύσεως επιχειρήσεων που εκμεταλλεύονται παραλίες», η αντιστοίχιση όμως με τις υπηρεσίες μίσθωσης καθισμάτων και ομπρελών αναφέρεται σε «πλαζ», κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει σε παρερμηνείες.

Τι ισχύει για τις παραλίες μπροστά σε ξενοδοχεία, κάμπινγκ και ενοικιαζόμενα δωμάτια;
Οι ακτές που γειτνιάζουν με ξενοδοχεία, κάμπινγκ και, μόνο για φέτος, ενοικιαζόμενα δωμάτια επιτρέπεται να μισθώνονται απευθείας σε αυτές, χωρίς δημοπρασία. Εφόσον σε μια περιοχή υπάρχουν διαδοχικές επιχειρήσεις, τότε αυτές πρέπει να διατηρούν κενό δύο μέτρων (ή ένα μέτρο, αν το «μέτωπο» της επιχείρισης είναι μικρότερο των 6 μέτρων). Ομως υπήρχε περιορισμός της ανώτατης έκτασης εκμετάλλευσης (έως 500 τ.μ.), ο οποίος φέτος καταργήθηκε. Επομένως οι επιχειρήσεις αυτές μπορούν νόμιμα να καλύψουν το σύνολο των ακτών που βρίσκονται μπροστά τους. Σε τι καταστάσεις μπορεί να οδηγήσει αυτή η ρύθμιση θα δοκιμαστεί για πρώτη φορά φέτος.

Πώς μπορεί ο πολίτης να ελέγξει αν ένας μισθωτής παραλίας είναι νόμιμος;
Από φέτος για πρώτη φορά, όσοι μισθώνουν παραλίες για ομπρελοκαθίσματα θα πρέπει υποχρεωτικά να τοποθετούν σε εμφανές σημείο πινακίδα στην οποία να αναγράφεται καθαρά η έκταση που έχει μισθωθεί, σχεδιάγραμμα και φωτογραφία (ν. 4607/19, άρθρο 31, παράγραφος 9) «ώστε να γίνεται εύκολα αντιληπτή η ενδεχόμενη παραβίαση των ορίων της παραχώρησης και οι αρμόδιες υπηρεσίες στις οποίες ο χρήστης του αιγιαλού μπορεί να καταγγείλει τις παραβάσεις». Επιπλέον ο δήμος θα πρέπει υποχρεωτικά να έχει σε κάθε παραλία μια πινακίδα «με το σχέδιο του αιγιαλού επί του οποίου θα επισημαίνονται όλες οι παραχωρήσεις στον συγκεκριμένο αιγιαλό». Ολα αυτά τα στοιχεία πρέπει να υπάρχουν αναρτημένα στην ιστοσελίδα του δήμου.

Σε ποιον γίνονται οι καταγγελίες;
Το Λιμενικό παύει να είναι υπεύθυνο. Με μια ρύθμιση τον Μάρτιο καταργήθηκε η αποκλειστική αρμοδιότητα του Λιμενικού, που είχε θεσπιστεί μόλις ένα έτος νωρίτερα. Το Λιμενικό παραμένει υπεύθυνο για τη θάλασσα και τις ζώνες λιμένα, ενώ η αστυνομία για τα υπόλοιπα. Καταγγελίες για υπέρβαση μισθώσεων πρέπει να γίνονται στην αστυνομία, στον δήμο και στην Κτηματική Υπηρεσία (θεωρητικά οι δύο πρώτοι πρέπει να ενημερώνουν την τελευταία).

Ανεμπόδιστη πρόσβαση

Τι μπορεί να κάνει ο πολίτης όταν ένα ξενοδοχείο ή ένα κάμπινγκ παρεμποδίζουν την πρόσβασή του στην παραλία;
Εφόσον δεν υπάρχει άλλη ελεύθερη πρόσβαση (ο ν. 1337/83, που εξακολουθεί να ισχύει, ορίζει ότι απαγορεύονται οι περιφράξεις σε απόσταση 500 μέτρων από την ακτή, που παρεμποδίζουν την πρόσβαση σε αυτή), η επιχείρηση είναι υποχρεωμένη είτε να δημιουργήσει μία ή να επιτρέπει τη διέλευση πολιτών προς την παραλία για μπάνιο. Ωστόσο, η επιχείρηση μπορεί να μην επιτρέψει τη στάθμευση μέσα στους χώρους της. Επειδή επί δεκαετίες παρατηρείται μεγάλες ή μικρές ξενοδοχειακές επιχειρήσεις (και μεμονωμένοι ιδιώτες με τις κατοικίες τους) να «οικειοποιούνται» παραλίες, αποθαρρύνοντας την ελεύθερη πρόσβαση σε αυτές, οι πολίτες πρέπει, αν εμποδιστούν, να καλέσουν την αστυνομία. Αυτό ισχύει και για κάθε ιδιώτη που υποστηρίζει ότι η παραλία είναι «ιδιωτική», αφού από το Σύνταγμα δεν επιτρέπεται κάτι τέτοιο. Τέλος, καλό είναι τέτοιες πρακτικές να καταγγέλλονται εγγράφως και στον δήμο (και η ανταπόκρισή του να παρακολουθείται) αλλά και στον σύνδεσμο των τουριστικών επιχειρήσεων της περιοχής. Γενικώς, η εμπειρία δείχνει ότι οι πρακτικές αυτές περιορίζονται μόνο δυναμικά, μέσω συνεχών καταγγελιών και πίεσης.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΙΑΛΙΟΣ-kathimerini.gr