Τα παιδιά και η σχέση τους με τον κορωνοϊό έχουν βρεθεί και πάλι στο προσκήνιο των συζητήσεων αφενός γιατί τον τελευταίο καιρό έχει πέσει ο μέσος όρος ηλικίας των κρουσμάτων που καταγράφονται στην χώρα μας, αφετέρου γιατί ξεκινάνε οι σχεδιασμοί για την έναρξη της σχολικής χρονιάς τον Σεπτέμβριο.  

Παρόλο που μελέτες δείχνουν ότι τα παιδιά μικρότερων ηλικιών ενδέχεται να είναι λιγότερο πιθανό να προσβληθούν από τον ιό, στη χώρα μας τον τελευταίο καιρό καταγράφεται σημαντική αύξηση κρουσμάτων (και) στις παιδικές ηλικίες. Ενδεικτικό είναι ότι μόνο μέσα στον Ιούλιο, σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, σημειώθηκαν 66 κρούσματα σε παιδιά.

Παράλληλα αρκετές χώρες από το βόρειο ημισφαίριο εξετάζουν το ενδεχόμενο έναρξης της σχολικής χρονιάς τον Αύγουστο και το Σεπτέμβριο. Η χώρας μας εξετάζει δύο σενάρια για τη λειτουργία των σχολείων, όπως αποκάλυψε η υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων Νίκη Κεραμέως μιλώντας χθες στην τηλεόραση του ΣΚΑΪ.

Με βάση το πρώτο σενάριο επιστρέφουν όλα τα παιδιά στο σχολείο, σε πλήρη σύνθεση, αλλά με αυξημένα τα μέτρα προστασίας, είτε αυτό σημαίνει κάνοντας χρήση της μάσκας είτε υιοθετώντας άλλα μέτρα που θα υποδείξουν οι ειδικοί.  Αντίθετα, με βάση το δεύτερο σενάριο, ακολουθείται η εκ περιτροπής διδασκαλία, που πρακτικά σημαίνει ότι τα μισά παιδιά πηγαίνουν σχολείο τις μισές μέρες και τα υπόλοιπα τις άλλες μισές.

Έχοντας έτσι την σχολική χρονιά στον ορίζοντα, οι επιστήμονες και οι αρχές της δημόσιας υγείας προσπαθούν να κατανοήσουν τον πραγματικό ρόλο που παίζουν τα παιδιά στην εξάπλωση του ιού ώστε να καταφέρουν να τον μετριάσουν.

Σε δημοσίευμά του το Bloomberg απαντάει σε έξι σχετικά ερωτήματα για τη σχέση των παιδιών στη μετάδοση του κορωνοϊού:

1. Σε τι βαθμό προσβάλλονται από τον ιό τα παιδιά;

Οι εκτιμήσεις του πρώτου εξαμήνου δείχνουν πως μόνο το  2%- 5% των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων κορωνοϊού ήταν κάτω από 18 ετών, ποσοστό πολύ χαμηλό αν ληφθεί υπόψη πως αυτή η ηλικιακή ομάδα αποτελεί περίπου το 30% του πληθυσμού παγκοσμίως. Να σημειωθεί επίσης πως τα παιδιά με κορωνοϊό εκδηλώνουν ελαφριά συμπτωματολογία και σπάνια χρειάζονται νοσηλεία.

2. Είναι ο κίνδυνος ίδιος για όλες τις νεαρές ηλικίες;

Πιθανότατα όχι. Παιδιά κάτω των 10 ετών είναι σημαντικά λιγότερο επιρρεπή στον ιό συγκριτικά με τους έφηβους και τους ενήλικες. Αυτό δείχνει έρευνα της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, στη Βοστώνη, και του Πανεπιστημίου του Σαιντ Άντριους, στη Σκωτία, που δημοσιεύθηκε τον Ιούλιο. Τα μεγαλύτερα από 10 ετών παιδιά έχουν την ίδια ευαισθησία απέναντι στον ιό με τους ενήλικες, εξαιρουμένων φυσικά των ηλικιωμένων που είναι σε μεγαλύτερο κίνδυνο, υποστηρίζει η έρευνα.  Τα ευρήματα της έρευνας υποστηρίζονται επίσης από άλλη μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Ιούνιο και κατά την οποία πραγματοποιήθηκαν 2,766 τεστ αντισωμάτων στη Γενεύη. Και αυτή η μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι έφηβοι έχουν τις ίδιες πιθανότητες να προσβληθούν από τον κορωνοϊό με τους ενήλικες των ηλικιών από 20 έως 49 ετών.

3. Γιατί τα μικρότερα παιδιά είναι πιο «προφυλαγμένα»;

Υπάρχουν διάφορες θεωρίες. Κάποιοι επιστήμονες θεώρησαν πως τα μικρά παιδιά είναι προφυλάχτηκαν από τον κορωνοϊό λόγω των μέτρων περιορισμού, με το κλείσιμο των σχολείων δηλαδή και την επιβολή της καραντίνας. Είναι επίσης πιθανό τα παιδιά να εκδηλώνουν  πιο ισχυρή ανοσοαπόκριση όταν έρχονται σε επαφή με τον ιό, δίνοντας έτσι στον οργανισμό τους περισσότερες πιθανότητες να τον αποτρέψει. Επιπλέον, έχει υποστηριχθεί πως ο υποδοχέας του ιού,  η θύρα δηλαδή από την οποία μπαίνει ο κορωνοϊός στον οργανισμό, είναι λιγότερο ώριμος στα παιδιά, με αποτέλεσμα να μην είναι τόσο εύκολο να τους δημιουργήσει λοίμωξη. Να σημειωθεί επίσης πως οι νεότεροι άνθρωπο πάσχουν σπάνια από άλλα νοσήματα, όπως υπέρταση, διαβήτης τύπου 2 και άλλες χρόνιες παθήσεις που είναι γνωστό ότι αυξάνουν τον κίνδυνο μπροστά στον κορωνοϊό. Τέλος, χαμηλά ποσοστά λοιμώξεων και ελαφρά συμπτώματα παρατηρήθηκαν στα παιδιά και κατά τις προηγούμενες επιδημίες, του SARS (2002-2003) και του MERS (2012).

4. Μεταδίδουν τα παιδιά τον ιό;

Δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα. Μελέτη που πραγματοποιήθηκε σε 5,706 ασθενείς που πάσχουν από κορωνοϊό στη Νότια Κορέα και δημοσιεύθηκε στις 16 Ιουλίου, κατέληξε στο συμπέρασμα πως τα παιδιά κάτω  των 10 ετών μεταδίδουν τον ιό σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Διαπίστωσαν, ωστόσο, ότι τα παιδιά των  ηλικιών μεταξύ 10 και 19 ετών είναι  πιο πιθανό να μεταδώσουν τον κορωνοϊό σε ένα σπίτι, παρά τα νεαρότερα παιδιά ή οι ενήλικες. Η μελέτη όμως έχει περιορισμούς, καθώς, όπως συμβαίνει σε παρόμοιες μελέτες, οι ερευνητές εντόπιζαν πρώτα ένα κρούσμα κι έπειτα εξέταζαν τις επαφές του, χωρίς ωστόσο να είναι σε θέση να γνωρίζουν από πού ξεκίνησε η αλυσίδα της μετάδοσης. Να σημειωθεί επίσης πως η μελέτη έλαβε κυρίως χώρα όταν τα σχολεία ήταν κλειστά. Το κλείσιμο των σχολείων έχει συσχετιστεί θετικά με την εξέλιξη της πανδημίας. Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, το κλείσιμο των σχολείων ακολούθησε πτώση 62% στα κρούσματα και μείωση 58% στους θανάτους, σύμφωνα με αναφορά που δημοσίευσε το Νοσοκομείο Παίδων του Σινσινάτι. Παρόλα αυτά, η  αναφορά αναγνωρίζει ως οι τάσεις αυτές ήταν πιο αισθητές σε πολιτείες που πληγώνονταν λιγότερο από τον κορωνοϊό την περίοδο του κλεισίματος των σχολείων, γεγονός που οδηγεί στο συμπέρασμα πως ίσως η μείωση οφείλεται σε άλλους παράγοντες.

5. Τι συνέβη όταν τα σχολεία άνοιξαν ξανά;

Τα δεδομένα είναι λίγα και μικτά. Η Δανία και η Νορβηγία άνοιξαν τα σχολεία τον Απρίλιο αποφεύγοντας νέες εξάρσεις. Η επιτυχία τους αποδίδεται σε διάφορους παράγοντες, όπως στη στρατηγική μετριασμού φέρνοντας πίσω στα θρανία και τις μικρότερες τάξεις, στο πλύσιμο των χεριών και στο γεγονός πως τη χρονική στιγμή που άνοιξαν τα σχολεία η πανδημία ήταν σε χαμηλά επίπεδα. Η Γερμανία, στις αρχές Μαΐου, επέλεξε να επιστρέψει στις μεγαλύτερες τάξεις να επιστρέψουν στο σχολείο αλλά σε μικρότερες ομάδες. Χρονικά η κίνηση αυτή ήρθε στη φάση που η χώρα αντιμετώπιζε μέτρια υψηλή νούμερα κρουσμάτων, γι’ αυτό και το άνοιγμα των σχολείων είχε ως συνέπεια να μεταδοθεί ο ιός ανάμεσα στους μαθητές αλλά όχι στο σχολικό προσωπικό. Το Ισραήλ άνοιξε κανονικά και χωρίς περιορισμούς τα σχολεία στις 17 Μαΐου. Δέκα μέρες μετά είδε να σημειώνονται πολλά κρούσματα σε ένα λύκειο. Την ίδια περίοδο καταγράφηκε σημαντική αύξηση κρουσμάτων στο γενικό πληθυσμό, πράγμα που οδήγησε την κυβέρνηση στη μερική διακοπή κάποιων τμημάτων της οικονομίας.

6. Πόσο νοσούν τα παιδιά;

Οι επιστήμονες της  Σχολής Υγιεινής και Τροπικής Ιατρικής του Λονδίνου διαπίστωσαν πως τα κλινικά συμπτώματα εκδηλώνονται στο 21% των λοιμώξεων σε  παιδιά ηλικίας 10 έως 19 ετών, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τα άτομα ηλικίας άνω των 70 ετών αγγίζει το 69%. Ο θάνατος είναι εξαιρετικά σπάνιος στα παιδιά, αν και μπορεί να συμβεί σε εκείνα που αντιμετωπίζουν κάποιο σοβαρό πρόβλημα υγείας, όπως πχ καρκίνο ή κάποια άλλη σοβαρή ασθένεια. Τέλος, μια ασυνήθιστη αλλά σοβαρή διαταραχή του αίματος έχει συσχετιστεί με τον SARS-CoV-2. Γνωστό ως «πολυσυστημικό φλεγμονώδες σύνδρομο στα παιδιά», το σύνδρομο που μοιάζει με τη νόσο Καβασάκι μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε θάνατο. Ο ρυθμός εμφάνισής του, ωστόσο, είναι δύο ανά 100.000 άτομα ηλικίας κάτω των 21 ετών, πολύ μικρότερος δηλαδή από τον αντίστοιχο του κορωνοϊού που εμφανίζεται σε 322 ανά 100.000 άτομα σε αυτήν την ηλικιακή ομάδα.