Μήπως τελικά είναι βάρβαρο να αγοράζουμε στα παιδιά μας «αναλώσιμα» ζωάκια;

Αν δεν είστε τουλάχιστον τριάντα, ίσως και να μη θυμάστε το φαινόμενο που είχα κάποτε ονομάσει «το οξύμωρο του Πάσχα». Το Πάσχα είναι η γιορτή της αγάπης και της παλιγγενεσίας. Της αναγέννησης της φύσης και των ψυχών των ανθρώπων, σωστά; Και όμως, δίπλα σε αυτή την αισιόδοξη γιορτή, στους πάγκους των λαϊκών, κάποιοι είχαν τη φαεινή ιδέα να πουλάνε νεογέννητα κοτόπουλα – συμβολικά υποτίθεται της ανάστασης. Τα οποία, στα αδέξια χέρια των παιδιών και λόγω της αδιαφορίας των γονιών τους, ζούσαν κατά μέσο όρο δύο εβδομάδες. Τα παπάκια, που προστέθηκαν στο παλμαρέ όταν εγώ ήμουν γυμνασιόπαιδο, ζούσαν λίγο παραπάνω. Και όσα κατάφερναν να φτάσουν στην ενηλικίωση εξαφανίζονταν μαγικά, για να καταλήξουν κρυφίως στο φούρνο. Τα άτυχα αυτά πλάσματα ήταν για τους παραγωγούς ένα πρόσθετο έσοδο, τις άγιες ημέρες των πασχαλινών γιορτών. Για τις οικογένειες όμως ήταν κάτι διαφορετικό. Ήταν αναπληρωματικά κατοικίδια.

Οι Αμερικανοί τα ονομάζουν substitute pets. Και προορισμός τους είναι να αμβλύνουν για λίγο τη λαχτάρα των παιδιών για ένα «κανονικό» κατοικίδιο (συνήθως σκύλο ή γάτα), να καταλάβουν πόσο βαρετή είναι η υποχρέωση ή να τους περάσει, ρε παιδί μου, η κάψα και να την αντικαταστήσουν με κάτι άψυχο που δεν γεννάει μπελάδες στη μαμά και στον μπαμπά (κυρίως στη μαμά, για να είμαστε δίκαιοι).

Ο προορισμός των αναπληρωματικών κατοικίδιων είναι, συνήθως, να πεθάνουν. Πρώτον, για να μας αδειάσουν τη γωνιά εγκαίρως (ποιος θέλει στο σπίτι του ένα παπί που λερώνει παντού;) και, δεύτερον, για να επιβεβαιώσουμε το επιχείρημα που μας βολεύει, ώστε να μην μπει ποτέ στο σπίτι σκυλί ή γατί: «Δεν είσαι ακόμη ώριμος για να αναλάβεις τέτοια υποχρέωση».

Η ιδέα του αναπληρωματικού κατοικίδιου είναι μια εξαχρειωμένη και πρόστυχη ιδέα. Όχι μόνο γιατί παίζεις με μια ζωή που έχεις ήδη καταδικάσει σε θάνατο για να αποδείξεις κάτι. Αλλά επειδή πρόκειται για μια παγίδα με τεράστιες ηθικές προεκτάσεις και ψυχολογικές συνέπειες. Ο ρόλος σου, ως γονέα, δεν είναι να προλειάνεις την αποτυχία των παιδιών σου για να κερδίσεις το ζημιογόνο «σ’ τα ’λεγα εγώ».

Αποστολή σου είναι ακριβώς το αντίθετο. Να διδάξεις στα καμάρια σου ότι η συγκατοίκηση με ένα ζώο μπορεί να δίνει την εντύπωση μιας ανεξάντλητης παιδικής χαράς (μια ζημιά που επιδείνωσε το YouTube και η εξιδανίκευση της πραγματικότητας που εμπορεύεται), αλλά κρύβει μια σειρά από ζόρια που ίσως να μην είναι έτοιμα να αναλάβουν. Και εδώ, αν είσαι διατεθειμένος να κάνεις το επόμενο βήμα, τα αναλαμβάνεις όλα εσύ και τα μοιράζεις σταδιακά στα παιδιά σου, ανάλογα με την ικανότητά τους να
τα επωμιστούν.

Το ζώο-θανατοποινίτης που ψώνισες από τον πάγκο της λαϊκής ή το pet shop (είτε είναι πουλί, χελώνα, ψάρι, τρωκτικό) χωρίς να το θέλεις, επειδή πίστεψες ότι κουβαλάει μαζί του μικρότερες –ή μικρότερης διάρκειας– ευθύνες, θα διδάξει στο παιδί σου μόνο ένα πράγμα: ότι κάποιες ζωές είναι αναλώσιμες. Αν φυτέψεις αυτόν τον σπόρο στην ψυχή ενός παιδιού, ετοιμάσου για τα χειρότερα.

Γιώργος Φραντζεσκάκης-kathimerini.gr