Επίμονος, ακούραστος, γλωσσοπλάστης, εμπνευσμένος, πληθωρικός, αστείρευτος. Με αυτά τα λόγια συνοψίζουν την προσωπικότητα του Κάρολου Τρικολίδη γενιές και γενιές μουσικών της Θεσσαλονίκης, οι οποίοι στελεχώνουν, μέχρι σήμερα, σημαντικές ορχήστρες και ωδεία όχι μόνο της πόλης, αλλά και ολόκληρης της Ελλάδας.

Ο καθένας και η καθεμία ξεχωριστά, και όλοι μαζί, έχουν να θυμούνται αναρίθμητες ιστορίες μαζί του. Χιουμοριστικές στην πλειοψηφία τους, καθώς μπορεί να ήταν αυστηρός και απαιτητικός, είχε όμως ταυτόχρονα και μια μοναδική αίσθηση του χιούμορ.

Ο επί δεκαετίες αρχιμουσικός της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης έφυγε την Πέμπτη 20 Ιανουαρίου 2022 από τη ζωή και άφησε πιο φτωχή τη μουσική οικογένεια της πόλης. Για μεγάλη απώλεια όχι μόνο για την ΚΟΘ, αλλά και για ολόκληρη τη Θεσσαλονίκη κάνουν λόγο όσοι και όσες μαθήτευσαν δίπλα του και συνεργάστηκαν μαζί του.

Το βλέμμα στα παιδιά

Έφερε για πρώτη φορά στην Ελλάδα, το 1979, τη Μουσική Προπαιδεία, ένα μουσικοπαιδαγωγικό σύστημα που ήδη διδασκόταν με μεγάλη επιτυχία σε όλη την Ευρώπη, Αμερική, Ιαπωνία, θέτοντας νέα πρότυπα στη μουσική εκπαίδευση στην Ελλάδα, όταν μαζί με τη υψίφωνο Βαρβάρα Τσαμπαλή ίδρυσαν το Νέο Ωδείο.

Γεννημένος στο Bad Ausee της Αυστρίας εκείνος, στον Πειραιά εκείνη, γνωρίστηκαν στη Βιέννη όπου σπούδαζαν και συμπορεύτηκαν επί μια εικοσαετία. Στη Θεσσαλονίκη τούς έφερε η Κρατική Ορχήστρα, που είχε προκηρύξει μια θέση το 1973 και έκανε δεκτό τον νεαρό μουσικό.

«Βλέποντας τότε την κατάσταση με τη μουσική στην Ελλάδα και γνωρίζοντας και οι δυο μας από το εξωτερικό ότι η εκπαίδευση πρέπει να ξεκινάει από πολύ μικρή ηλικία, ανοίξαμε ένα πολύ μικρό ωδείο στην οδό Τσιμισκή, το Νέο Ωδείο, και φέραμε το σύστημα της μουσικής προπαιδείας», αναφέρει στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων η κ. Τσαμπαλή, η οποία μαζί με τα παιδιά τους διατηρεί μέχρι σήμερα το Ωδείο.

Ακόμη και λίγες νότες να μάθαιναν οι μικροί μαθητές, καθόταν ο ίδιος και συνέθετε με αυτές τις νότες κομμάτια ρυθμικά και έβαζε τα παιδιά αμέσως σε μουσικά σύνολα.

«Αυτό έκανε τη μεγάλη ανατροπή για τα παιδιά, για τους γονείς, αλλά και για όλη τη Θεσσαλονίκη. Στο πλάι μας ήταν και ο αείμνηστος Γιάννης Μάντακας που έγινε αμέσως διευθυντής του Ωδείου και μας καθοδηγούσε», σημειώνει η κ. Τσαμπαλή. Με τον Μάντακα, ο Τρικολίδης συνεργάστηκε και στην αναμόρφωση του Δημοτικού Ωδείου Καβάλας.

Ο πρώτος μαθητής του Νέου Ωδείου, τεσσάρων ετών τότε, ήταν ο νυν καλλιτεχνικός διευθυντής της Εναλλακτικής Σκηνής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, Αλέξανδρος Ευκλείδης, ο οποίος κάνει λόγο για μια αξέχαστη εμπειρία. «Ο Κάρολος και η Βαρβάρα είχαν εισάγει πράγματα που προσέγγιζαν εντελώς διαφορετικά τη μουσική παιδεία. Πράγματα που τώρα θεωρούνται αυτονόητα, αλλά τότε δεν ήταν καθόλου. Είχε επαγγελματικά στάνταρντ ακόμη και για τα 4χρονα. Μας αντιμετώπιζε σαν μουσικούς, όχι σαν παιδάκια», θυμάται ο Αλέξανδρος Ευκλείδης.

«Άφησε ανεξίτηλο αποτύπωμα στη ζωή και την ψυχή χιλιάδων παιδιών», υπογραμμίζει ο διευθυντής του Κρατικού Ωδείου Θεσσαλονίκης Γιούλης Παπαδόπουλος, ο οποίος μπήκε στο Νέο Ωδείο τη δεύτερη χρονιά λειτουργίας του το 1980, και σημειώνει ότι απόφοιτοι του Νέου Ωδείου υπάρχουν σε όλες τις μεγάλες ορχήστρες, πανεπιστήμια και ωδεία της Ελλάδας.

Δεν τον ενδιέφεραν οι σολίστες

«Έδινε πολύ μεγάλη σημασία στον ήχο της ορχήστρας. Έβαζε τους μουσικούς να παίζουν μαζί σύνολα για να καταλάβουν ότι πρέπει να ξεκινάνε όλοι μαζί συγχρόνως, να υπάρχει ομοιογένεια, γλυκύτητα, ένταση. Εξηγούσε τι θέλει κάθε στιγμή ο συνθέτης και πού πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη αξία και προσοχή. Παρέσερνε την ορχήστρα και όλους τους μουσικούς να δίνουν τον καλύτερό τους εαυτό στις συναυλίες», τονίζει η κ. Τσαμπαλή και ο κ. Ευκλείδης συμπληρώνει ότι τον Τρικολίδη δεν τον ενδιέφεραν οι σολίστες. «Ό,τι κάναμε ήταν στη λογική του συνόλου», σημειώνει.

«Ήταν ο ίδιος γενναιόδωρος με τη Μουσική και η Μουσική τού το ανταπέδωσε», αναφέρει ο κ. Παπαδόπουλος, προσθέτοντας ότι σε κάθε επαφή του Κάρολου Τρικολίδη με μια οποιαδήποτε ορχήστρα, άλλαζε τον ήχο της ορχήστρας.

«Μια εποχή κλείνει με την απουσία του και όλοι θα τον θυμόμαστε με αγάπη και ευγνωμοσύνη καθώς αυτή η προσφορά του μένει ανεξίτηλη στις ψυχές μας», σημειώνει η Ερατώ Αλακιοζίδου, καλλιτεχνική διευθύντρια του Δημοτικού Ωδείου Πυλαίας- Χορτιάτη, υπογραμμίζοντας ότι ο αρχιμουσικός υπήρξε θερμός υποστηρικτής των μουσικών συνόλων και των νέων μουσικών.

«Θα θυμάμαι πάντα με νοσταλγία τη συνεργασία μας και τις ωραίες μουσικές στιγμές που ζήσαμε μαζί», αναφέρει ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης Χρίστος Γαλιλαίας, ενώ η καλλιτεχνική διευθύντρια της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης Ζωή Τσόκανου, επισημαίνει ότι αν και δεν έχει συνεργαστεί με τον επί χρόνια αρχιμουσικό, «το έντονο αποτύπωμά του υπάρχει μέχρι σήμερα στην ΚΟΘ».

Ο Κάρολος Τρικολίδης, μεταξύ άλλων, συνέβαλε καθοριστικά στην προώθηση αυστριακών μουσικών στην Ελλάδα, ιδίως τα έργα του Anton Bruckner, ενώ για το πλούσιο μουσικό του έργο ο αυστριακός Ομοσπονδιακός Πρόεδρος Heinz Fischer του είχε απονείμει τον «Χρυσό Σταυρό της Τιμής για τις Υπηρεσίες προς τη Δημοκρατία της Αυστρίας».