Τα παιδιά σήμερα είναι συνήθως επιφορτισμένα με αρκετές ευθύνες και υποχρεώσεις, με αποτέλεσμα να τους απομένει λιγοστός χρόνος για παιχνίδι και ψυχαγωγία. Το παιχνίδι όμως είναι αναγκαίο, καθώς δεν προσφέρει μόνο εκτόνωση στα παιδιά, αλλά είναι αναπόσπαστο μέρος της γνωστικής ανάπτυξής τους και της καλλιέργειας των δεξιοτήτων τους. Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά τη συναισθηματική ανάπτυξή τους και την ενίσχυση της κοινωνικότητάς τους η πιο κατάλληλη δραστηριότητα είναι το θεατρικό παιχνίδι.

Τι είναι το θεατρικό παιχνίδι;

Το θεατρικό παιχνίδι είναι μια βιωματική δραστηριότητα, όπου τα παιδιά μέσα από τη μίμηση, την κίνηση, τη μουσική και το θέατρο εκφράζονται και επικοινωνούν με έναν αλλιώτικο τρόπο. Η μέθοδος του θεατρικού παιχνιδιού γνώρισε μεγάλη ακμή στη Γαλλία. Στην Ελλάδα ήρθε στα μέσα της δεκαετίας του ‘70 από τον σπουδαίο παιδαγωγό και σκηνοθέτη Λάκη Κουρετζή. Τα παιδιά λατρεύουν το θέατρο και το παιχνίδι. Είναι λογικό λοιπόν όταν ακούμε για «θεατρικό παιχνίδι» να έχουμε τη βεβαιότητα ότι πρόκειται για κάτι που θα είναι σίγουρα πολύ διασκεδαστικό και θα εξάπτει, δημιουργικά, τη φαντασία τους. Οπως εξηγεί η σκηνοθέτρια, εμψυχώτρια θεατρικού παιχνιδιού Ανατολή Αθανασιάδου, η μέθοδος περιλαμβάνει στοιχεία από τον αυτοσχεδιασμό, το ψυχόδραμα και τη δραματοθεραπεία. Πρόκειται για ένα παιχνίδι που δανείζεται στοιχεία από το θέατρο χωρίς να είναι θέατρο ή να χρειάζεται «σανίδι» για να πραγματοποιηθεί. Δεν υπάρχει, δηλαδή, πάντοτε ένα κείμενο, ούτε σκοπός είναι πάντα να στηθεί μια ολοκληρωμένη παράσταση.

Πώς λειτουργεί

Στο θεατρικό παιχνίδι, το παιδί μπορεί να εκφραστεί δημιουργικά και να ακονίσει τη σκέψη και τα συναισθήματά του. Τα παιδιά εξασκούνται σε καταστάσεις βγαλμένες από την καθημερινότητα και χρησιμοποιούν ως αφορμή τα δικά τους βιώματα, σε δράσεις που μπερδεύουν γλυκά το φανταστικό με το πραγματικό. Δηλαδή, το κάθε παιδί τοποθετείται μέσα στις φανταστικές δράσεις βάζοντας στοιχεία από τη δική του βιωμένη πραγματικότητα και τελικά συμμετέχει στη δραματοποίησή τους ενεργά, σωματικά. Με τη μέθοδο αυτή τα παιδιά οργανώνουν δημιουργικά και εξωτερικεύουν τις προσωπικές τους εμπειρίες, τις ιδέες και τα συναισθήματά τους, αφού μπορούν να γυρίσουν σε γεγονότα που διαδραματίστηκαν στο παρελθόν, να τα εντάξουν στο παιχνίδι, να τα επικοινωνήσουν, να τα κατανοήσουν καλύτερα και να αποκομίσουν νέα διδάγματα. Καθώς μάλιστα τα παιδιά λειτουργούν σαν να είναι κάποιος άλλος, μπορούν να κρυφτούν πίσω από τον ρόλο και να αντιμετωπίσουν καταστάσεις εντελώς διαφορετικά απ’ ό,τι συνηθίζουν.

Πειραματιζόμενα δημιουργικά και αναμοχλεύοντας γνήσιες καταστάσεις και συναισθήματα, θα γνωρίσουν πρώτα από όλα τον εαυτό τους (θα ενισχύσουν δηλαδή την αυτογνωσία τους), θα τον τοποθετήσουν μέσα στην ομάδα και θα μάθουν, έτσι, να επικοινωνούν πιο αποτελεσματικά με τους υπόλοιπους. Η θεατρική αγωγή είναι ιδιαίτερα ωφέλιμη για τα εσωστρεφή παιδιά, καθώς τα εκπαιδεύει στην επικοινωνία χωρίς τους παραδοσιακούς όρους της προφορικής ομιλίας, αλλά με πολλά προσωπικά εκφραστικά μέσα, όπως ο αυτοσχεδιασμός, η κίνηση, ακόμη και η σιωπή. Η έμφαση, άλλωστε, δίνεται περισσότερο στη διαδικασία και όχι στο τελικό αποτέλεσμα. Επιπλέον, το θεατρικό παιχνίδι συνιστά μία εναλλακτική εκπαιδευτική προσέγγιση στη διδασκαλία και τη δημιουργική απασχόληση των παιδιών με ειδικές ανάγκες. Μέσα από το θεατρικό παιχνίδι τα παιδιά μπορούν να εκφραστούν ελεύθερα σε ένα περιβάλλον προστατευμένο, που τους επιτρέπει να δημιουργήσουν, να προσπαθήσουν και να μη φοβούνται ότι αξιολογούνται ή ότι κινδυνεύουν να απορριφθούν.

Τα οφέλη για το παιδί

Τα παιδιά μέσα από τη συμμετοχή τους στο θεατρικό παιχνίδι:

• Εκπαιδεύονται κοινωνικά, έρχονται σε στενότερη επαφή με τον κόσμο και τα προβλήματα που τα περιβάλλουν, μαθαίνοντας να βρίσκουν μόνα τους απαντήσεις και λύσεις.
• Αναπτύσσουν διάφορες ικανότητες, όπως κοινωνικότητα, σεβασμό, δημιουργικότητα, αίσθημα ευθύνης, συνεργασία και πρωτοβουλία.
• Εξελίσσουν την επικοινωνιακή τους δεινότητα.
• Αναπτύσσουν σταδιακά τη δυνατότητα της αυτοέκφρασης (λεκτικής και μη λεκτικής) και του αυτοελέγχου των συναισθημάτων και της συμπεριφοράς.
• Διασκεδάζουν και εκτονώνονται ενώ παράλληλα ενισχύουν την αισθητική καλλιέργεια και τη γλωσσική τους ανάπτυξη και καταπολεμούν τη δειλία και την εσωστρέφεια.
• Τονώνεται σημαντικά η αυτοπεποίθησή τους.

Σε ποιες ηλικίες απευθύνεται το θεατρικό παιχνίδι:

Ανάλογα με το κέντρο που θα απευθυνθεί κανείς υπάρχουν δραστηριότητες για νήπια από 4 ετών και άνω. Τα προγράμματα απευθύνονται κυρίως σε παιδιά σχολικής ηλικίας, αλλά υπάρχουν σεμινάρια και για εφήβους.