Θάλασσες του ρεαλισμού, θάλασσες της φαντασίας
Στο νούμερο 12 της οδού Κορτό, ενός μικρού πλακόστρωτου δρόμου στο Παρίσι, βρίσκεται ένα χαμηλό κτίριο όπου για 44 χρόνια, από το 1910 έως το 1964, δημιούργησε ένας από τους μεγαλύτερους Ελληνες ζωγράφους και χαράκτες, ο Δημήτρης Γαλάνης.
Στο ατελιέ αυτό, όπου σύχναζαν ο Ραούλ Ντιφί, ο Μορίς Ουτριλό και ο Πικάσο, ο Γαλάνης χάραξε ένα ιστιοφόρο καΐκι που σήμερα, σχεδόν 100 χρόνια μετά τη δημιουργία του, στέκεται σε ένα χώρο πολιτισμού στο Αιγαίο. Πρόκειται για την Πινακοθήκη Κυκλάδων της Ερμούπολης, εκεί όπου μία εβδομάδα πριν, την Κυριακή 17 Ιουλίου, ξεκίνησε μια μεγάλη, σημαντική έκθεση ζωγραφικής.
Τις «Θαλασσογραφίες» της συλλογής της Τράπεζας της Ελλάδος κληθήκαμε να δούμε από τον διοικητή της, Γιάννη Στουρνάρα, λίγες ώρες πριν από τα επίσημα εγκαίνιά της. Στις άδειες, ψηλοτάβανες αίθουσες του πέτρινου ιστορικού κτιρίου θαυμάσαμε 51 έργα που αφορούν, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, τη θάλασσα και τη σχέση μας με αυτήν.
Περιλαμβάνοντας από κλασικά έργα μεγάλων θαλασσογράφων του 19ου αιώνα, όπως ο Κωνσταντίνος Βολανάκης, μέχρι πίνακες πρωτοπόρων του 20ού αιώνα, όπως ο Κωνσταντίνος Μαλέας, η επιμελήτρια Χάρις Κανελλοπούλου έχει φτιάξει μια ιστορία που μιλάει για όλα όσα είναι η θαλασσινή Ελλάδα. Κάτω από τις πλινθόκτιστες αψίδες αυτών των πάλαι ποτέ λιμανίσιων αποθηκών, η διαδρομή μέσα στον χώρο μοιάζει με αναδρομικό περίπατο στο πώς ονειρεύτηκε η εγχώρια τέχνη τη ζωή δίπλα στα κύματα.
Η αφήγηση ξεκινάει από τους επιβλητικούς γίγαντες – ιστιοφόρα της «Σχολής του Μονάχου» και φθάνει έως τις ερμηνείες του παράκτιου τοπίου και της παραθαλάσσιας κουλτούρας (λαϊκά ξύλινα σκαριά, εμπορική ναυτιλία, ταρσανάδες, λιμάνια και ακτές) με τα πινέλα και τις ματιέρες των μοντέρνων κινημάτων του προηγούμενου αιώνα.
Βρισκόμαστε σε ένα χώρο με βαριά ιστορική και ναυτιλιακή σημασία: λίγα μέτρα πιο πέρα, τα πλοία ξεφόρτωναν εδώ τα εμπορεύματά τους με σκοπό να διαμετακομισθούν σε άλλους προορισμούς. Είναι και η Ακαδημία Εμπορικού Ναυτικού που στέκεται λίγο πιο κάτω στο ίδιο στενό, το οποίο καταλήγει στη γειτονιά που λέγεται Βαπόρια και κοιτάζει προς τον πιο ψηλό πέτρινο φάρο της Ελλάδας, το φανάρι της Ερμούπολης.
Από τη θάλασσα του ρεαλισμού έως τη θάλασσα της φαντασίας και από τα πινέλα των λαδιών έως τα σκαρπέλα των χαρακτικών, από τον ακαδημαϊσμό έως τον μοντερνισμό, οι «Θαλασσογραφίες» της Τράπεζας της Ελλάδος είναι μια εντυπωσιακή αρμάδα τέχνης που θα παραμείνει αραγμένη στο λιμάνι της Ερμούπολης έως τις 10 Σεπτεμβρίου.
«Θαλασσογραφίες» – Από τη συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος. Από Κυριακή 17 Ιουλίου έως Σάββατο 10 Σεπτεμβρίου. Δευτ., Τετ. 19.00-22.00, Τρ., Πέμ., Παρ., Σάβ., Κυρ. 11.00-13.00 και 19.00-22.00. Συνδιοργάνωση Κέντρου Πολιτισμού, Ερευνας και Τεκμηρίωσης της Τράπεζας της Ελλάδος και Δήμου Σύρου – Ερμούπολης.
Δημήτρης Καραΐσκος – kathimerini.gr
